พระสาสนโสภณ (แจ่ม จัตตสัลโล) วัดมกุฏกษัตริยาราม กรุงเทพฯ

พระสาสนโสภณ (แจ่ม จัตตสัลโล)
วัดมกุฏกษัตริยาราม กรุงเทพฯ

พระสาสนโสภณ (แจ่ม จัตตสัลโล) พระคณาจารย์เอกแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ดำรงตำแหน่งสำคัญ อาทิ เจ้าอาวาสวัดมกุฏกษัตริยาราม กรรมการมหาเถรสมาคม รองประธานสังฆสภา และแม่กองธรรมสนามหลวงรูปแรก

เกิดเมื่อวันอังคารที่ 18 พ.ค.2418 เวลา 07.30 น. ตรงกับวันขึ้น 14 ค่ำ เดือน 6 ปีกุน เป็นบุตรนายพ่วงกับนางเอี่ยม บิดาเป็นมหาดเล็กในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ภูมิลำเนาเดิมอยู่บ้านตำหนัก อ.เมือง จ.เพชรบุรี

สมัยเป็นเด็กมักเป็นจ่าฝูงในหมู่เพื่อน จึงมีนามเดิมว่าจ่า ภายหลังชื่อแปลก เพราะมักเล่นอะไรแปลก เมื่อโตขึ้นได้เรียนหนังสือที่วัดสนามพราหมณ์ ท่านมีน้องชายคนหนึ่งชื่อจอน ซึ่งได้รับราชการจนมีบรรดาศักดิ์เป็นรองอำมาตย์เอก ขุนประสารพันธุกิจ ผู้ช่วยเกษตรมณฑลพิษณุโลก ต่อมาได้รับพระราชทานนามสกุลว่า ถาวรบุตต์

พ.ศ.2435 ย้ายมาศึกษากับพระครูวินัยธรแสง ฐานานุกรมของพระพรหมมุนี (แฟง กิตติสาโร) ที่วัดมกุฏกษัตริยาราม แล้วบรรพชาเป็นสามเณรในวันข้างขึ้นเดือน 7 ปีนั้นขณะเป็นสามเณรเปลี่ยนชื่อเป็นแจ่ม

ต่อมาเข้าพิธีอุปสมบทเมื่อวันพุธที่ 19 มิ.ย.2438 มี พระพรหมมุนี (แฟง กิตติสาโร) ขณะยังเป็นพระธรรมปาโมกข์ เป็นพระอุปัชฌาย์, พระราชกวี (ถม วราสโย) และ พระมหานุนายก (ดี มนาปจารี) ขณะยังเป็นพระครูปลัด เป็นคู่กรรมวาจาจารย์ ได้ฉายาว่า จัตตสัลโล

ขณะอยู่วัดมกุฏกษัตริยาราม ศึกษาพระปริยัติธรรมจากพระมหาทองอยู่ (ป.ธ.7)

พรรษาที่ 2 จึงย้ายไปอยู่วัดบวรนิเวศราชวรวิหาร เพื่อศึกษากับพระยาวิจิตรธรรมปริวัตร (ดำ) ขณะยังเป็นพระศาสนดิลก เข้าสอบในหลักสูตรของมหามกุฏราชวิทยาลัยในปีพ.ศ.2440 สอบได้เปรียญธรรม 4 ประโยค พ.ศ.2441 สอบได้เปรียญธรรม 5 ประโยค

พ.ศ.2442 สอบได้เปรียญธรรม 7 ประโยค

ก่อนกลับไปอยู่วัดมกุฏกษัตริยารามดังเดิม วันที่ 9 พฤศจิกายน ร.ศ.118 ได้รับพระราชทานพัดพื้นโหมดสำหรับวุฒิบาเรียนเอก

นับแต่ย้ายกลับมาอยู่วัดมกุฏกษัตริยาราม ทำหน้าที่ครูสอนพระปริยัติธรรม ต่อมาเป็นกรรมการในการสอบบาลีสนามหลวง กรรมการมหามกุฏราชวิทยาลัย และกรรมการมหาเถรสมาคม เมื่อมีการประกาศใช้พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ.2484 ท่านได้รับเลือกเป็นสมาชิกสังฆสภา และสุดท้ายเป็นรองประธานสังฆสภา

พ.ศ.2471 คณะสงฆ์จัดให้มีการสอบธรรมสนามหลวงทั่วราชอาณาจักรเป็นครั้งแรก โดยมีแม่กองธรรมสนามหลวงเป็นผู้ดำเนินการจัดการสอบตั้งแต่ครั้งนั้นเป็นต้นมา และมีพระเถระที่ได้รับแต่งตั้งให้เป็นแม่กองธรรมสนามหลวงสืบมาตามลำดับ

ได้รับแต่งตั้งเป็นแม่กองธรรมสนามหลวงเป็นครั้งแรก ดำรงตำแหน่งถึง พ.ศ.2484

ลำดับสมณศักดิ์ วันที่ 6 ก.ค.2451 ตั้งเป็นพระราชาคณะที่ พระอริยมุนี วันที่ 10 พ.ย.2457 เลื่อนเป็นพระราชาคณะชั้นราชที่ พระราชกวี วันที่ 24 ก.ย.2464 เลื่อนเป็นพระราชาคณะชั้นเทพที่ พระเทพกวี

วันที่ 9 พ.ย.2466 เลื่อนเป็นพระราชาคณะชั้นธรรมที่ พระธรรมปาโมกข์

วันที่ 6 พ.ย.2471 ได้รับสถาปนาเป็นพระราชาคณะเจ้าคณะรองคณะธรรมยุต ที่ พระสาสนโสภณ

ช่วงบั้นปลายชีวิต อาพาธด้วยโรคลำไส้ ต่อมามีโรคไตและโรคหัวใจพิการด้วย

กระทั่งท่านมรณภาพอย่างสงบเมื่อวันที่ 25 พ.ย.2488 เวลา 02.30 น. ที่กุฏิเจ้าอาวาส

สิริอายุ 70 ปี พรรษา 50 ข่าวสดออนไลน์