หมา ในประวัติศาสตร์ไทย
หมา ในประวัติศาสตร์ไทย
หมา นับเป็นสัตว์ที่คนในดินแดนประเทศไทยสมัยก่อนถือว่าเป็นสัตว์ศักดิ์สิทธิ์ โดยเฉพาะในมนุษย์ยุคโบราณ ที่นับถือศาสนาผีหรือเชื่อธรรมชาติ มีตำนานต่าง ๆ มากมายและความเชื่อเกี่ยวกับหมา เช่น เชื่อว่าหมาให้กำเนิดมนุษย์ หรือเชื่อว่าหมาเป็นผู้นำทางขวัญหรือวิญญาณคนตายไปรวมกับบรรพชนที่อยู่บนเมืองฟ้า หรือบ้างก็เชื่อว่าหมาเอาพันธุ์ข้าวจากฟ้ามาให้คนรู้จักปลูกและกินเป็นครั้งแรก เราจึงพบการวาดรูปหมาในถ้ำของมนุษย์ยุคก่อนประวัติศาสตร์อยู่เป็นจำนวนมาก นอกจากนี้คนเชียงใหม่ก็นับถือหมาว่าเป็นสัตว์ศักดิ์สิทธ์มานาน โดยเมื่อสร้างเมืองเชียงใหม่เสร็จแล้ว พญามังรายสั่งให้มีพิธีให้หมาเข้าเมืองเชียงใหม่เป็นสิ่งแรก และตามด้วยพระองค์ค่อยตามหมาเข้าไป ดังนั้นเมืองเชียงใหม่จึงมีหมาเป็นสิ่งแรกที่เข้าเมือง ในภาษาไทยปัจจุบัน เราเรียกหมา แต่มีคำศัพท์อีกคำศัพท์ที่เราใช้กันซึ่งหมายถึง หมา คือคำว่า จอ ซึ่งใช้เรียกปีหมา ดังที่เราเรียกกันว่า ปีจอ คำว่า จอ แปลว่าหมา
พบอยู่ในพวกภาษาตระกูลมอญเขมร ส่วนหมาเป็นคำไทย พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากิติยากร พระราชโอรสในรัชกาลที่ 5 และ เป็นพระอัยกาของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิิติ์ พระบรมราชชนนี พระพันปีหลวง ได้รับคำกล่าวเล่น ๆ ในวังหลวงว่า เป็นผู้ "เกิดวันจันทร์ ปีจอ เดือนเจ็ด ลูกเจ้า หลานเจ็ก"
อ้างอิงข้อมูล - บทความ บทบาทของ “หมา” ในตำนานและพิธีกรรมของชาติพันธุ์ต่าง ๆ ในอุษาคเนย์โดย ปฐม หงษ์สุวรรณ
ภาพ - ภาพวาดหมายุคก่อนประวัติศาสตร์ สำนักสงฆ์เขาจันทน์งาม ที่อำเภอสีคิ้ว จังหวัดนครราชสีมา แสดงให้เห็นถึงหมากับคนสมัยนั้