พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ เรื่องที่ ๒๐ วัณณุปถชาดก : ความเพียรของพ่อค้า

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๒๐ วัณณุปถชาดก
ความเพียรของพ่อค้า

พระโพธิสัตว์ได้เกิดเป็นลูกพ่อค้าตระกูลหนึ่ง ซึ่งการค้าขายสมัยนั้นจะต้องใช้เกวียนเป็นการขนส่งสินค้าออกนอกเมือง
เมื่อพระโพธิสัตว์โตเป็นหนุ่มได้เป็นกำลังสำคัญในการช่วยบิดามารดาทำการค้าขาย
คราวหนึ่ง พระโพธิสัตว์ได้รับมอบหมายให้คุมกองเกวียนสินค้า ๕๐๐ เล่ม ไปขายยังต่างเมือง
เนื่องจากหนทางไปยากลำบากมาก เพราะต้องผ่านทะเลทรายที่มีหญ้าหาได้ยากมาก และใช้เกวียนลากไปได้ไม่สะดวกเลย
พระโพธิสัตว์จึงได้วางแผนก่อนเดินทางเอาไว้ว่าเราควรเดินทางกันตอนกลางคืน พักผ่อนตอนกลางวัน และเอาเฉพาะของที่จำเป็นเท่านั้นติดตัวไป เช่น น้ำ อาหาร
พอวางแผนเสร็จ ทุกอย่างก็ปฏิบัติไปตามหน้าที่ ผ่านไปวันแล้ววันเล่าก็ไม่มีปัญหาอะไหร
แต่มีอยู่คืนหนึ่งที่ผู้บังคับเกวียนซึ่งอยู่หน้าขบวนแอบเผลอหลับ จึงทำให้หลงทาง พอรู้สึกอีกทีก็เกือบจะสว่าง จึงรีบเร่งหันหน้าม้าไปทางที่จะไป เหล่าบริวารทั้งหลายต่างพากันบ่นว่า เดินทางมาตั้งนานไม่ถึงสักที และดูเหมือนว่าทุกคนพากันถอดใจและเหน็ดเหนื่อยเมื่อยล้าไปตามๆ กัน แถมน้ำที่เตรียมมาก็หมดแล้วด้วย
พระโพธิสัตว์เห็นบริวารขนส่งลำบากเช่นนั้นก็นึกสงสารจึงคิดแก้ไขสถานการณ์
“ถ้าขืนปล่อยให้เป็นเช่นนั้นต่อ อาจทำให้พวกเขาท้อแท้หมดกำลังใจ ถ้าอย่างนั้นเราควรรีบไปเสาะแสวงหาน้ำ”
พอได้สักพักเจอกอหญ้า จึงนึกขึ้นว่าที่ไหนมีหญ้า ที่นั่นต้องมีน้ำ
พระโพธิสัตว์จึงสั่งบริวารขุดลงไปใต้พื้นทราย
ขุดไปสักพักไปเจอแผ่นหินใหญ่ ทำให้บริวารที่ขุดหมดแรงเข้าไปอีก
พระโพธิสัตว์เกรงว่าบริวารจะเสียกำลังใจ จึงปลุกกำลังใจด้วยสุภาษิตว่า “ความเพียรอยู่ที่ไหน ความสำเร็จอยู่ที่นั่น ถ้าเราไม่มีความเพียร แล้วเราจะประสบความสำเร็จได้อย่างไร พระโพธิสัตว์เอาหูแนบแผ่นดิน แล้วได้ยินเสียงน้ำ จึงบอกกับบริวารขุดต่อไป
พวกเขาขุดไปได้สักพัก เจอแรงทุบอีกดอกสุดท้าย ทำให้น้ำพุ่งกระฉูดทันที บริวารทั้งหลายต่างก็พากันดีใจเป็นที่สุด พระโพธิสัตว์จึงให้บริวารขุดเป็นบ่อกว้าง เพื่อดื่มได้สะดวกอาบได้สบาย
พอทุกคนดื่ม อาบ จนอิ่มหนำสดชื่นสบายกันแล้ว ก็พักผ่อนกันอย่างสบายใจ
จากนั้นก็เดินทางต่อจนถึงที่หมาย พระโพธิสัตว์บอกกับบริวารทั้งหลายว่ายิ้มให้ลูกค้า แล้วลูกค้าจะยิ้มให้เรา เราไม่ต้องขายเอากำไรมาก เอากำไรแต่พอควร
ใช้เวลาเพียงน้อยนิด พระโพธิสัตว์และบริวารก็ขายของไปจนหมดเกลี้ยง ทุกคนพากันดีใจที่ประสบผลสำเร็จในการขายอย่างยอดเยี่ยม
พระโพธิสัตว์ได้กล่าวขอบใจเหล่าบริวารทุกคนว่า
“เราขอบใจพวกท่านมากที่ร่วมกันฟันฝ่าอุปสรรค ทุกคนพร้อมที่จะเหน็ดเหนื่อยไปด้วยกัน จนขายของได้หมดทุกเล่มเกวียน”

ธรรมนิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“ความพยายามอยู่ที่ไหน ความสำเร็จอยู่ที่นั่น”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
วายเมเถว ปุริโส ยาว อตฺถสฺส นิปฺปทา
เป็นคนควรพยายามไปจนกว่าจะสำเร็จ (๑๕/๑๘๙)

ขอขอบคุณเว็บไซต์ สนง.วิชาการและมาตรฐานการศึกษา (เจ้าของภาพ)