พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๓๗ อินทสมานโคตตชาดก : ฤๅษีผู้ว่ายาก

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๓๗ อินทสมานโคตตชาดก
ฤๅษีผู้ว่ายาก

ในอดีตกาลครั้งเมื่อพระเจ้าพรหมทัตเสวยราชสมบัติอยู่ในกรุงพาราณสี
   พระโพธิสัตว์เกิดในตระกูลพราหมณ์ เมื่อเจริญวัยก็เกิดเบื่อทางโลก ออกบวชเป็นฤๅษี เป็นครูของเหล่าฤๅษี ๕๐๐ ตน อาศัยอยู่ในป่าหิมพานต์ ในครั้งนั้นบรรดาฤๅษีเหล่านั้น ได้มีฤๅษีชื่อ อินสมานโคตร เป็นผุ้ว่ายากไม่เชื่อฟัง ฤๅษีเลี้ยงลูกช้างไว้เชือกหนึ่ง
   อาจารย์ได้ทราบข่าวจึงเรียกฤๅษีนั้นมาถามว่า “เขาว่าเธอเลี้ยงลูกช้างไว้จริงหรือ”
   ฤๅษีตอบว่า “จริงขอรับอาจารย์ ข้าพเจ้าเลี้ยงลูกช้างไว้เชือกหนึ่ง แม่มันตาย”
   อาจารย์พูดเตือนว่า”ขึ้นชื่อว่าช้าง เมื่อเติบโตมักฆ่าคนเลี้ยง เธออย่าเลี้ยงลูกช้างนั้นเลย”
   ฤๅษีกล่าวว่า “ท่านอาจารย์ผมไม่อาจทิ้งมันได้”
   อาจารย์กล่าวว่า “ถ้าเช่นนั้นเธอจักได้รู้เอง”
   ดาบสเลี้ยงช้างนั้น ต่อมามันมีร่างกายใหญ่โต คราวหนึ่งพวกฤๅษีพากันไปในที่ไกลเพื่อหารากไม้และผลาผลในป่า แล้วพักอยู่ ณ ที่นั้น ๒-๓ วัน
   ช้างก็ตกมันทำลายอาศรมเสียกระจุยกระจาย ทำลายหม้อน้ำดื่ม โยนแผ่นหินทิ้ง ถอนแผ่นกระดานแขวนทิ้ง แล้วเข้าไปยังที่ซ่อนแห่งหนึ่งคอยมองดูทางมาของฤๅษี ด้วยหวังว่าจักฆ่าฤๅษี
   อินทสามานโคตรหาอาหารไว้ให้ช้าง เดินมาก่อนฤๅษีทั้งหมด เห็นช้างนั้น จึงเข้าไปหามันตามความรู้สึกที่เป็นปกติ
   ช้างนั้นออกจากที่ซ่อนเอางวงจับฟาดลงกับพื้น เอาเท้าเหยียบศีรษะขยี้ให้ถึงความตาย แล้วแผดเสียงดังเข้าป่าไป พวกดาบสที่เหลือจึงแจ้งข่าวนั้นให้อาจารย์ทราบ
   อาจารย์จึงกล่าวว่า “ไม่ควรทำความคลุกคลีกับคนชั่ว” แล้วกล่าว “บุคคลไม่ควรทำความสนิทสนมกับคนชั่ว ผู้รู้ประโยชน์อยู่ไม่พึงทำความสนิทสนมกับคนชั่ว เพราะคนชั่วนั้นแม้อยู่ร่วมกันเป็นเวลานาน ก็ย่อมทำความชั่วเหมือนช้างผู้ทำลายอินทสมานโคตรฉะนั้น
   บุคคลพึงรู้ได้ว่า ผู้นี้เช่นเดียวกับเรา ด้วยศีล ด้วยปัญญา และแม้ด้วยสุตะ พึงทำไมตรีกับบุคคลผู้นั้นนั่นแหละ เพราะการสมาคมกับสัตบุรุษนำมาซึ่งความสุขแท้”
   อาจารย์สอนหมู่ฤๅษีว่า “ธรรมดาคนเราไม่ควรเป็นผู้สอนยาก ควรศึกษาให้ดี แล้วให้จัดการเผาศพอินทสมานโคตรดาบส เจริญพรหมวิหาร ได้เข้าถึงพรหมโลก

ธรรมนิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“อย่าเป็นคนดื้อรั้น ต้องเชื่อคำสอนของอาจารย์”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
โย อตฺถกามสฺส หิตานุกมฺปิโน
โอวชฺชมาโน น กโรติ สาสนํ
กโปตกสฺส วจนํ อกตฺวา
อมิตฺตหตฺถตฺถคโตว เสติฯ
ผู้ใดมีผู้หวังดี มุ่งอนุเคราะห์เกื้อกูล
ช่วยว่ากล่าวตักเตือนอยู่ แต่ไม่ยอมทำตาม
ผู้นั้นย่อมถึงความย่อยยับ นอนเสียใจอยู่
เหมือนกาไม่เชื่อคำนกพิราบ เลยตกอยู่ในมือศัตรู (๒๗/๔๒)

ขอขอบคุณเว็บไซต์ .youtube.com (ที่มาภาพ)