พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ เรื่องที่ ๕๒ โสณกชาดก : ฤๅษีโสณกะผู้รักสันโดษ

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๕๒ โสณกะชาดก
ฤๅษีโสณกะผู้รักสันโดษ

พระราชาแห่งแคว้นมคธรัฐ มีพระโอรส ๑ พระองค์ ทรงพระนามว่า อรินทมกุมาร อรินทมกุมารมีโสณกกุมาร ซึ่งเป็นบุตรชายของปุโรหิต เป็นเพื่อนเล่นมาตั้งแต่เล็กจนโต ต่อมาเมื่ออรินทมกุมารได้ขึ้นครองราชย์สมบัติสืบต่อจากพระบิดา โสณกกุมารก็ได้หนีไปบวชเป็นพระฤๅษีอยู่ในป่าหิมพานต์ เพราะมีนิสัยรักสันโดษไม่ชอบยศฐาบรรดาศักดิ์ กระทั่งเวลาผ่านไป ๔๐ ปี พระราชาอรินทมกุมารทรงนึกขึ้นได้ว่ามีเพื่อนรักอยู่คนหนึ่งชื่อโสณกะ อยากจะพบหน้าเหลือเกิน จากกันไป ๔๐ ปีไม่ได้ข่าวคราวเลย ทรงบ่นหาทุกวัน จนต้องแต่งเพลงสืบหา เพลงที่พระราชาแต่งร้องกันได้ทั้งเมือง แต่ก็ไม่มีใครได้ข่าวของโสณกะเลย ทางฝ่ายฤๅษีโสณกะกำลังร้องเพลงอยู่ จึงสอนให้เด็กร้องเพลงตอบพระราชา แล้วให้ไปร้องให้พระราชาฟัง เมื่อพระราชาได้ฟังแล้วทรงดีพระทัยมากและพระราชทานทรัพย์ให้ ๑๐๐ แล้วตรัสถามเด็กว่าพระฤๅษีอยู่ที่ไหน เมื่อทราบว่าอยู่ในอุทยาน จึงรีบเสด็จไป พอเจอหน้ากันทั้งสองก็ไต่ถามถึงสารทุกข์สุกดิบของกันและกัน
ฝ่ายฤๅษีโสณกะก็ชักชวนให้พระราชาออกบวช เพราะตนได้สัมผัสแล้วว่าชีวิตนักบวชมีความสุขกว่าการเป็นพระราชา แต่พระราชาไม่ออกบวช เพราะเห็นว่าชีวิตนักบวชแห้งแล้งจืดชืด พระฤๅษีฟังแล้วเห็นว่าพระราชายังยึดมั่นอยู่ในกาม จึงทูลว่า “คนที่หมกมุ่นอยู่ในกาม ยิ่งทำให้ชีวิตตกต่ำลง คนที่หลงกามเหมือนกับกาที่เป็นสัตว์ปัญญาน้อย เห็นซากช้างตายลอยมาในแม่น้ำ ก็บินไปเกาะบนซากเพราะคิดว่าคงจะเป็นพาหนะเดินทางและมีอาหารกินตลอดเวลา จิกกินเนื้อช้างและดื่มน้ำไปอย่างมีความสุข พอถึงป่าที่อุดมสมบูรณ์ก็ไม่ขึ้นไปเกาะ แต่แล้วแม่น้ำก็พัดเอาซากช้างและกาออกสู่ท้องทะเลอันกว้างใหญ่ มองไม่เห็นฝั่ง กาก็ถูกปลาใหญ่ฮุบไปกินสิ้นชีวิตฉันใด คนบ้ากามก็ฉันนั้น” เมื่อพระฤๅษีกล่าวสอนพระราชาเสร็จแล้ว ก็เหาะขึ้นลากลับป่าหิมพานต์ไม่หวนกลับมาอีก พอพระฤๅษีไปแล้ว พระราชาทรงนึกอยากออกบวชขึ้นมา จึงมอบราชสมบัติทั้งหมดให้พระโอรส แล้วออกบวชอยู่ในป่าหิมพานต์ตลอดชีวิต

ธรรมนิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“ลุ่มหลงอยู่ในกามมีแต่วุ่นวาย ชีวิตสมณะมีแต่ความสุข”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
กามโต ชายตี ภยํ
ภัยย่อมเกิดมาจากกาม (๒๕/๓๗)

คัดจาก : หนังสือ พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ ฉบับสมบูรณ์ / จัดพิมพ์เพื่อเผยแพร่พระพุทธศาสนาขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า โดย สถาบันบันลือธรรม