พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๖๗ อุจฉิฏฐภัตตชาดก : นางพราหมณีมีชู้

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๖๗ อุจฉิฏฐภัตตชาดก
นางพราหมณีมีชู้

ในอดีตกาล ครั้งพระเจ้าพรหมทัตเสวยราชสมบัติอยู่ในกรุงพาราณสี พระโพธิสัตว์เกิดในตระกูลคนฟ้อนรำที่ยากจน ประกอบอาชีพขอทานเลี้ยงตนไปวันๆ
   ครั้นเติบใหญ่เป็นคนเข็ญใจรูปชั่วเที่ยวขอทานเลี้ยงชีพ ในครั้งนั้น มีสามีภรรยาคู่หนึ่งในหมู่บ้านแคว้นกาสี ภรรยาของเขามีนิสัยเจ้าชู้แอบนอกใจสามีอยู่บ่อยๆ
   อยู่มาวันหนึ่ง เมื่อสามีไปทำธุระนอกบ้าน ชายชู้ได้โอกาสจึงเข้าไปในบ้านทั้งสองร่วมประเวณีกันจนเสร็จสมอารมณ์หมาย หญิงชู้จึงบอกให้ชายชู้ทานอาหารสักครู่หนึ่งก่อนค่อยกลับ
   นางจัดแจงอาหาร คดข้าวร้อนๆ พร้อมด้วยแกงและกับข้าวให้ชายชู้นั้น นางเองยืนที่ประตูคอยดูต้นทาง เกรงว่าสามีจะกลับมา
   พระโพธิสัตว์ยืนคอยขอก้อนข้าวอยู่หน้าบ้านพอดี จึงเห็นเหตุการณ์ทั้งหมด
   ขณะนั้นสามีของหญิงชู้เดินกลับมาจนถึงหน้าบ้านแล้ว ทันใดที่นางเห็นสามีเดินตรงเข้ามาบ้าน จึงรีบเข้าไปบอกชายชู้ว่า “ลุกขึ้นเถิดสามีเรากำลังมา” แล้วให้ชายชู้ลงไปแอบในยุ้งข้าว
   ในเวลาที่สามีเข้าไปนั่งแล้ว นางจึงเอาแผ่นกระดานไปไว้ ให้น้ำล้างมือ คดข้าวร้อนๆ ไว้ข้างบน เอาข้าวเย็นที่เหลือจากชายชู้กินให้สามี
   สามีเอามือแตะข้าวในจานดูรู้ว่าข้าวข้างบนร้อน ข้าวข้างล่างเย็น จึงคิดว่านี่คงเป็นข้าวเหลือเดนจากคนอื่นกิน ก่อนที่เขาจะถามภรรยาจึงกล่าวคำนี้ก่อนว่า พราหมณ์ เมื่อจะถามพราหมณี จึงกล่าวว่า “อาการข้าวข้างบนเป็นอย่างหนึ่ง อาการข้าวข้างล่างเป็นอย่างหนึ่ง ที่รัก ฉันขอถามเจ้าหน่อยเถิด เหตุไรข้าวข้างล่างจึงเย็นข้างบนจึงร้อนนิดหน่อย”
   สามีถามเรื่องนี้อยู่บ่อยๆ นางก็ยังนิ่งเฉยเพราะเกรงว่ากรรมที่ตนทำไว้จะเปิดเผยขึ้น
   ในขณะนั้นพระโพธิสัตว์มีความคิดว่า บุรุษที่หลบในยุ้งคงจะเป็นชายชู้ บุรุษนี้คงเป็นเจ้าของบ้าน ส่วนหญิงชู้ก็ยังไม่พูดอะไรเพราะเกรงว่าบาปที่ตนทำจะปรากฎ เอาเถิด เราจะให้ทราบถึงการกระทำของหญิงคนนี้ จักบอกถึงความที่ชายชู้ถูกซ่อนไว้ในยุ้งแก่พราหมณ์
   พระโพธิสัตว์บอกพฤติกรรมทั้งหมด ตั้งแต่พราหมณ์ออกจากบ้านไป ชายชู้ก็เข้าไปในบ้าน แสดงพฤติกรรมไม่เหมาะสมกับภรรยาท่าน และภรรยาท่านได้จัดแจงอาหารให้ชายชู้เป็นอย่างดี แล้วภรรยาของท่านได้ยืนคอยดูทางที่ประตู จนถึงชายชู้ถูกสั่งให้มาซ่อนตัวอยู่ในยุ้ง แล้วกล่าวว่า “ท่านผู้เจริญ ฉันเป็นคนฟ้อนรำเที่ยวขอทานมาจนถึงที่นี่ ก็ชายชู้ของพราหมณีนี้ลงไปซ่อนอยู่ในยุ้ง ท่านเสาะหาผู้ชายคนนั้นใช่ไหม ตอนนี้เขาหลบอยู่ในยุ้งข้าว”

นิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“ปุถุชนไม่อิ่มด้วยกาม”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
กาเมหิ โลกมฺหิ น อตฺถิ ติตฺติ
ความอิ่มในกามไม่มีในโลก (๑๓/๓๔๒)