กังสดาลหรือระฆังหิน

ที่มาภาพประกอบ https://ttspace.wordpress.com/

กังสดาลหรือระฆังหิน

ระฆังหินคืออะไร?

กังสดาลหรือระฆังหิน สร้างขึ้นโดยการนำหินธรรมชาติมาตัดแต่งให้เป็นแผ่น โดยมักไม่ตัดแต่งขอบ แต่ละชิ้นจึงมีรูปทรงที่ไม่แน่นอน ส่วนมากมีความหนาประมาณ ๑๕ – ๒๐ เซนติเมตร มีลักษณะสำคัญร่วมกันคือ เจาะรูรูปวงกลมทะลุถึงกันสองด้าน ส่วนใหญ่พบในเมืองโบราณวัฒนธรรมทวารวดีบริเวณภาคกลางของประเทศไทย

นักวิชาการได้ศึกษาเกี่ยวกับหน้าที่การใช้งานของแผ่นหินเจาะรู โดยการทดสอบเคาะเพื่อฟังเสียง พบว่าส่วนมากมีเสียงดังและกังวาน จึงสันนิษฐานได้ว่าแผ่นหินลักษณะดังกล่าว น่าจะเป็นเครื่องใช้ที่ทำให้เกิดเสียง หรือใช้ตีเพื่อให้สัญญาณ รูที่เจาะไว้สำหรับแขวน โดยเรียกแผ่นหินนี้ว่า “ระฆังหิน”

การเจาะรูระฆังหิน
อุปกรณ์ : สันนิษฐานว่า อุปกรณ์ที่ใช้เจาะรูกลมบนระฆังหิน ได้แก่ หินปลายแหลม ไม้กลมเหลาให้แหลม ไม้ไผ่ ท่อนกระดูก หรือท่อโลหะ เป็นต้น

วิธีการ : นำอุปกรณ์ที่ใช้เจาะรูพันกับเชือกที่มีปลายสองด้าน สำหรับ ๒ คน ปั่นสลับไปมา บริเวณที่ต้องการเจาะรู โดยใช้ทรายเป็นตัวเสียดสีและน้ำเป็นตัวหล่อลื่น หากเป็นแผ่นหินที่มีความหนาไม่มาก อาจเจาะทะลุได้ในครั้งเดียว รูที่ได้จะเป็นรูปทรงกรวย แต่หากแผ่นหินมีความหนาหรือแข็งมาก อาจต้องเจาะหินทีละด้านเพื่อให้รูที่เจาะทะลุถึงกัน รูที่ได้อาจจะไม่ตรงกันเล็กน้อย

ที่มาภาพ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ อู่ทอง