จริยาปิฎก หรือ คัมภีร์ว่าด้วยพระพุทธจริยา (การบำเพ็ญบารมีของพระพุทธเจ้า)

จริยาปิฎก (คัมภีร์ว่าด้วยพระพุทธจริยา)

(จริยาปิฎกหรือคัมภีร์ว่าด้วยพระพุทธจริยานี้ นับเป็นเรื่องใหญ่หัวข้อสุดท้ายในเล่มที่ ๓๓ ซึ่งเริ่มด้วยเรื่องอปทานกับเรื่องพุทธวงศ์มาแล้วโดยลำดับ.

จริยาหรือความประพฤติในอดีตของพระพุทธเจ้า ที่นำมากล่าวไว้ใน จริยาปิฎก มี ๓๕ เรื่อง โดยแยกแสดงว่า เป็นการบำเพ็ญทานบารมี ๑๐ เรื่อง, เป็นการบำเพ็ญศีลบารมี ๑๐ เรื่อง, เป็น การบำเพ็ญเนกขัมมบารมี ( การออกบวช ) ๖ เรื่อง, สัจจบารมี ๖ เรื่อง, เมตตาบารมี ๒ เรื่อง, อุเบกขาบารมี ๑ เรื่อง, รวม เป็น ๑๕ เรื่อง กับตอนสุดท้าย มีสโมธานกถา คือคำสรูปว่า เรื่องไหนเป็นบารมี อะไรในบารมีมี ๑๐ ประการ.

มีข้อที่ควรพิจารณาในเบื้องแรก คือไฉนจริยาปิฎกจึงแบ่งบารมีไว้เพียง ๖ แต่ใน สโมธานกถากล่าวว่า บารมีมี ๓๐ และใน สำนวนกวีที่เล่าไว้ในจริยา ๓๕ เรื่องนั้น แสดงเป็นสำนวนของพระผู้มีพระภาคว่า เราเป็นผู้นั้นผู้นี้ในชาตินั้นชาตินี้.

ตามความ เห็นส่วนตัวของข้าพเจ้า ( ผู้จัดทำ ) สันนิษฐาน ว่า มีผู้แต่งเป็นบทกวีขึ้นใน ชั้นหลังที่มีการสังคายนาพระธรรมวินัยแล้ว โดยรวบรวมเรื่องราวมาจัดระเบียบขึ้นให้ค้นง่าย ๆ หาง่าย. ทั้ง ๆ ที่ปรากฏว่ามีคำ กล่าวว่า พระพุทธเจ้าเคยเสวยพระชาติ เฉพาะที่ปรากฏในชาดกนับจำนวนหลายร้อย แต่กลับนำมาแสดงในจริยาปิฎกเพียง ๓๕ เรื่อง เพียง ๖ บารมี ไม่ครบ ๑๐ บารมี ในสโมธานกถา หรือคำสรูปแสดงบารมี ๑๐ แจกเป็น ๓๐ คือบารมี หรือคุณธรรมที่ ให้ถึงฝั่งแห่งความสำเร็จอย่างธรรมดา ๑ สูงขึ้นมากกว่านั้น เรียกอุปบารมี ๑ สูงสุด เรียกปรมัตถบารมี ๑ บารมี ๓ ขั้นนี้ เป็น ไปในคุณธรรม ๑๐ ข้อ จึงเป็นบารมี ๓๐. คุณธรรม ๑๐ ข้อ คือ

๑. ทาน การให้
๒. ศีล การรักษากายวาจาให้เรียบร้อย
๓. เนกขัมมะ การออกบวช หรือออกจากกาม
๔. ปัญญา
๕. วิริยะ ความเพียร
๖. ขันติ ความอดทน
๗. สัจจะ ความจริงใจ
๘. อธิฏฐาน ความตั้งใจมั่น
๙. เมตตา ไมตรีจิตคิดจะให้สัตว์ทั้งปวงเป็นสุข
๑๐.อุเบกขา วางใจเป็นกลาง

ในสโมธานกถาได้ แสดงไว้ด้วยว่า เรื่องอะไรบ้างเป็นบารมีเฉย ๆ เป็นอุปบารมี และเป็นปรมัตถบารมี แต่ก็แสดงไว้พอเป็นตัวอย่าง ไม่ถึงร้อยเรื่อง ต่อไปนี้จะกล่าวตามลำดับจริยาตามที่ปรากฏในบาลีเป็นลำดับไป ).

- ทานบารมี ๑๐ เรื่อง
- ศีลบารมี ๑๐ เรื่อง
- เนกขัมมบารมี
- อปทาน ภาคที่ ๒
- พุทธวังสะ (วงค์แห่งพระพุทธเจ้า)
- จริยาปิฎก (คัมภีร์ว่าด้วยพระพุทธจริยา)
- สโมธานกถา กล่าวคำสรุป

Link นี้ ค้นคว้าอ่านดูได้ https://www.baanjomyut.com/pratripidok/prasudtanpidok/2504.html

เพิ่มเติม จาก https://dhamtara.com/?p=17555

พุทธจริยาในอดีตชาติ 35 เรื่อง มีรายการดังนี้

(1) บำเพ็ญทานบารมี

1 อกิตติจริยา จริยาของอกิตติดาบส

2 สังขพรามหณจริยา จริยาของสังขพราหมณ์

3 กุรุธัมมจริยา จริยาของพระเจ้าธนัญชัย

4 มหาสุทัสสนจริยา จริยาของพระเจ้ามหาสุทัสสนจักรพรรดิ

5 มหาโควินทจริยา จริยาของมหาโควินทพราหมณ์

6 เนมิราชจริยา จริยาของพระเจ้าเนมิราช

7 จันทกุมารจริยา จริยาของพระจันทกุมาร

8 สิวิราชจริยา จริยาของพระเจ้าสิวิราช

9 เวสสันตรจริยา จริยาของพระเวสสันดร

10 สสปัณฑิตจริยา จริยาของสสบัณฑิต

(2) บำเพ็ญศีลบารมี

11 สีลวนาคจริยา จริยาของพญาช้างสีลวนาค

12 ภูริทัตตจริยา จริยาของภูริทัตตนาคราช

13 จัมเปยยจริยา จริยาของจัมเปยยกนาคราช

14 จูฬโพธิจริยา จริยาของจูฬโพธิปริพพาชก

15 มหิสราชจริยา จริยาของพญากระบือ

16 รุรุมิคจริยา จริยาของพญาเนื้อรุรุมิคะ

17 มาตังคจริยา จริยาของพญาช้างมาตังคะ

18 ธัมมเทวปุตตจริยา จริยาของธัมมเทวบุตร

19 ชยทิสจริยา จริยาของพระเจ้าชยทิส

20 สังขปาลจริยา จริยาของสังขปาลนาคราช

(3) บำเพ็ญเนกขัมมบารมีเป็นต้น

21 ยุธัญชยจริยา จริยาของยุธัญชยกุมาร (เนกขัมมบารมี)

22 โสมนัสสจริยา จริยาของโสมนัสสกุมาร (เนกขัมมบารมี)

23 อโยฆรจริยา จริยาของอโยฆรกุมาร (เนกขัมมบารมี)

24 ภิงสจริยา จริยาของภิงสพราหมณ์ (เนกขัมมบารมี)

25 โสณันทปัณฑิตจริยา จริยาของโสณันทบัณฑิต (เนกขัมมบารมี)

26 มูคผักขจริยา จริยาของมูคผักขกุมาร (คือเตมิยกุมาร) (อธิษฐานบารมี)

27 กปิลราชจริยา จริยาของพญาวานร (สัจจบารมี)

28 สัจจสวหยปัณฑิตจริยา จริยาของสัจจดาบส (สัจจบารมี)

29 วัฏฏกโปฏกจริยา จริยาของลูกนกคุ่ม (สัจจบารมี)

30 มัจฉราชจริยา จริยาของพญาปลา (สัจจบารมี)

31 กัณหทีปายนจริยา จริยาของกัณหทีปายนดาบส (สัจจบารมี)

32 สุตโสมจริยา จริยาของพระเจ้าสุตโสม (สัจจบารมี)

33 สุวัณณสามจริยา จริยาของสุวัณณสามดาบส (เมตตาบารมี)

34 เอกราชจริยา จริยาของพระเจ้าเอกราช (เมตตาบารมี)

35 มหาโลมหังสจริยา จริยาของมหาโลมหังสบัณฑิต (อุเบกขาบารมี)

<a href="https://www.youtube.com/v//kDybiMZ180s" target="_blank">https://www.youtube.com/v//kDybiMZ180s</a>
https://youtu.be/kDybiMZ180s?si=woJOhXuFgR8yYThi

<a href="https://www.youtube.com/v//_Xob3T6Hc70" target="_blank">https://www.youtube.com/v//_Xob3T6Hc70</a>

https://youtu.be/_Xob3T6Hc70?si=F5aNZIhpCtxy95S4

<a href="https://www.youtube.com/v//eEyFhn9qNhw" target="_blank">https://www.youtube.com/v//eEyFhn9qNhw</a>

https://youtu.be/eEyFhn9qNhw?si=ISW6NwmChNEbnVxs

<a href="https://www.youtube.com/v//3xe9Qqlpn3A" target="_blank">https://www.youtube.com/v//3xe9Qqlpn3A</a>

https://youtu.be/3xe9Qqlpn3A?si=9tT9NErAA3CcTRMJ

<a href="https://www.youtube.com/v//M7ZDTYiwWNk" target="_blank">https://www.youtube.com/v//M7ZDTYiwWNk</a>

https://youtu.be/M7ZDTYiwWNk?si=9giAbu3JyVK-2LtW

55 คลิป ฟังจนจบ ตาม Link ไป https://youtube.com/playlist?list=PLmEqBKrOSN3C_NVRHPnn4RJekRHqX87le&si=3I7ZXvDlmt6f2pzf

อีกที่ http://www.tairomdham.net/index.php/topic,16284.0.html