รัชกาลที่ 4 ทรงทำเช่นไร มหาดเล็กแอบเล่นไพ่ คราวเสด็จทอดพระเนตรสุริยุปราคา

พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประทับ ณ เกยหน้าพลับพลาที่ประทับ
โปรดให้ฉายพระรูปกับคณะแขกเมือง ณ ค่ายหลวงบ้านหว้ากอ

รัชกาลที่ 4 ทรงทำเช่นไร มหาดเล็กแอบเล่นไพ่ คราวเสด็จทอดพระเนตรสุริยุปราคา

ผู้เขียน - กองบรรณาธิการศิลปวัฒนธรรม
เผยแพร่ - วันอังคารที่ 3 มกราคม พ.ศ.2566

การเสด็จทอดพระเนตรสุริยุปราคาของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่บ้านหว้ากอ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ในวันที่ 18 สิงหาคม พ.ศ.2411 ก็เกิดสุริยุปราคาเต็มดวง จริงตามที่ทรงคำนวณ

หากในการเสด็จพระราชดำเนินครั้งนั้น มีมหาดเล็กกลุ่มหนึ่งคะนอง แอบเล่นไพ่ จึงทรงลงโทษทั้งผู้เล่นและเจ้าของไพ่ให้หลาบจำ ซึ่งพระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4 ฉบับเจ้าพระทิพากรวงศ์ฯ (ขำ บุนนาค) ไว้ดังนี้ [จัดย่อหน้าใหม่เพื่อความสะดวกในการอ่าน]

“ลงพระราชอาญาพวกมหาดเล็กเล่นไพ่

ออกจากที่ทอดน่าค่ายหลวงใช้จักรมา เสด็จออกทอดพระเนตรเห็นพวกมหาดเล็กเล่นไพ่ที่ดาดฟ้าชั้นบน ทรงขัดเคืองกริ้วแล้วให้ชำระได้ตัวการ 4 นาย ถึงเวลาบ่าย 4 โมง 3 นาที มีพระบรมราชโองการดำรัสให้เอาตัวหลวงนายเดช นายพินัยราชกิจ นายขรรค์ นายชิต 4 นาย ลงเรือโบดไปปล่อยเสียที่ฝั่ง ครั้นเวลาบ่าย 5 โมง 20 นาที ออกจากที่ทอดหน้าเกาะหลัก เวลาค่ำแล้วมาทอดอยู่ที่น่าตะเกียบ

รุ่งขึ้น ณ วันพฤหัสบดี เดือน 10 ขึ้น 3 ค่ำ [20 สิงหาคม 2411] เวลาเช้า 5 โมงเสศ เสด็จขึ้นทอดพระเนตรตามหาดและบนฝั่ง เวลาบ่าย 5 โมงเสศ กลับประทับในเรือพระที่นั่ง ครั้นเวลา 5 ทุ่มเศษ เสด็จออกจากที่น่าตะเกียบใช้จักรมา

รุ่งขึ้นณวันศุกร เดือน 10 ขึ้น 4 ค่ำ [21 สิงหาคม 2411] เวลาเช้า 2 โมง 15 นาที ถึงที่พระสมุทรเจดีย์ เสด็จขึ้นทรงนมัสการ เวลาเช้า 3 โมง 27 นาที ออกจากที่พระสมุทรเจดีย์ เวลาเที่ยงแล้ว นาที ถึงท่านิเวศน์วรดิฐ เสด็จขึ้นสรงที่พระที่นั่งราชกิจวินิจฉัย พระวงษานุวงษและข้าทูลละอองธุลีพระบาทผู้ใหญ่ผู้น้อยเฝ้าพร้อมกัน

แล้วให้ลงพระราชอาชญาหมื่นวิเศษในกรมพระแสงปืนต้นผู้เป็นเจ้าของไพ่ 30 ที แล้วให้ชำระเอาตัวพวกที่เล่นไพ่ไปขัดสิลาที่วังสราญรมย์ แล้วเสด็จขึ้นในพระบรมมหาราชวัง”