พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๑๐๘ อัมพชาดก : ฤๅษีตักน้ำให้สัตว์ป่ากิน

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๑๐๘ อัมพชาดก
ฤๅษีตักน้ำให้สัตว์ป่ากิน

สมัยพระเจ้าพรหมทัตครองราชย์สมบัติ ณ กรุงพาราณสี
มีพราหมณ์คนหนึ่งเกิดในตระกูลอันสูงศักดิ์ มีความฉลาดเป็นคนที่รักษาศีลธรรม เข้าไปเรียนในสำนักทิศาปาโมกข์ พอเรียนจบก็ออกบวชเป็นฤๅษีอยู่ในป่าหิมพานต์ มีฤๅษีเป็นบริวาร ๕๐๐ คน
ในฤดูแล้งป่าแถบนั้นเกิดความแห้งแล้ง น้ำในแม่น้ำแห้งขอด สัตว์ป่าทั้งหลายไม่มีน้ำกิน พากันเดือดร้อนกันทั้งป่า พระฤาษีเกิดความเวทนาสงสารแก่สัตว์ทั้งหลาย จึงตัดไม้มาทำรางสำหรับใส่น้ำให้แก่สัตว์ทั้งหลายกิน
ในทุกๆ เช้าฤๅษีจะตักน้ำใส่รางตลอดไม่เคยขาด สัตว์ต่างๆ ก็ลงมากินน้ำกันตลอดทั้งวัน ท่านจึงไม่มีเวลาออกไปหาผลไม้มากิน แต่เพราะอยากจะช่วยสัตว์ป่าทั้งหลายนั้น ท่านจึงต้องอดทนเอา สัตว์ป่ารู้อย่างนั้น จึงบอกเพื่อนๆ ให้เอาผลไม้ติดมือมาด้วย เพราะว่าท่านฤๅษีไม่มีเวลาออกไปหาผลไม้ สัตว์ป่าจำนวนมากนำผลไม้ติดมือมา ทำให้ผลไม้นั้นเหลือทุกวัน ลำพังท่านกินคนเดียวก็คงไม่หมด โดยเฉพาะมะม่วงนั้นมีมากมาย ท่านจึงแบ่งปันให้พระฤๅษีทุกองค์ได้กินกันอย่างอิ่มหนำสำราญ
พระโพธิสัตว์จึงกล่าวชมว่า “พวกเราอาศัยฤๅษีที่มีความเมตตากรุณาต่อผู้อื่น ทำให้ฤๅษีอีก ๕๐๐ ตน อิ่มท้องโดยไม่ต้องออกไปหาอาหาร คนเราควรมีความพยายาม ผลของความพยายามทำให้ฤๅษีตนนี้สบาย

นิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“เกิดเป็นคนควรเอื้อเฟื้อเกื้อกูลกัน”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
น หิ ทานา ปรํ อตฺถิ ปติฏฺฐา สพฺพปาณินํ
นอกจากการแบ่งปันเผื่อแผ่แล้วสัตว์ทั้งปวงหามีที่พึ่งอย่างอื่นไม่ (๒๘/๑๐๗๓)

ที่มา : นิทานชาดกจากพระไตรปิฎก : พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ ฉบับสมบูรณ์ จัดพิมพ์เผยแพร่ธรรมโดย ธรรมสภา สถาบันบันลือธรรม