พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๑๑๑ กัจฉปชาดก : ลิงสัปดน

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๑๑๑ กัจฉปชาดก
ลิงสัปดน

ในป่าหิมพานต์ที่กว้างใหญ่อุดมสมบูรณ์ไปด้วยแหล่งอาหารของสัตว์มากมาย ลิงตัวหนึ่งอาศัยอยู่บนต้นไม้ใหญ่ริมแม่น้ำ มันมีนิสัยทะลึ่งทะเล้นซุกซนเกินลิงทั่วไป บริเวณริมแม่น้ำไกลจากที่ลิงอาศัยอยู่นั้น พระฤๅษีตนหนึ่งมาอาศัยบำเพ็ญเพียรภาวนาอยู่ที่นี่นานแล้ว
เช้าวันหนึ่งพระฤๅษีทำสมาธิบนแผ่นหินใหญ่ใต้ต้นกุ่ม เจ้าลิงนักเล่นพิเรนท์ มันเอาองคชาตสอดเข้าไปในรูหูของท่านฤๅษี ฤๅษีไม่สนใจ นั่งสมาธิต่อไป เจ้าลิงหมดสนุกเลยหาทางแหย่สัตว์ตัวอื่นแทน
บริเวณริมแม่น้ำมีเต่ายักษ์ตัวหนึ่งมานอนผึ่งแดดอ้าปากรับลมอยู่ เจ้าลิงนึกสนุก อยากจะแกล้งเต่าให้ตกใจ มันเอาองคชาตยัดใส่ปากเต่า เมื่อเต่าตื่นขึ้นมันจึงงับเอาองคชาตของลิงไว้ไม่ยอมปล่อย ลิงเจ็บปวดทรมานมาก ยิ่งดิ้นยิ่งเจ็บทรมานไปทั้งตัว มันจึงอุ้มเต่าไปขอความช่วยเหลือจากพระฤๅษี
พระฤๅษีเห็นลิงเดินมาหน้าละห้อย มือกุมเต่าอยู่ จึงกล่าวว่า “เจ้าลิง! ใครเขาถวายถาดอาหารมาให้เจ้าล่ะ ไปหาอาหารจากที่ไหนมา”
ลิงตอบว่า “โถท่าน! ข้ามันโง่เง่านัก เล่นพิเรนท์จนทำให้ตัวเองต้องเจ็บปวด ข้ามาขอให้ท่านฤๅษีช่วยให้พ้นทุกข์ด้วยเถิด ถ้าหายแล้วจะหนีไปอยู่ที่อื่น จะไม่มาให้ฤๅษีเห็นหน้าอีกต่อไป”
พระฤๅษีเห็นเจ้าลิงโอดครวญก็เกิดความสงสาร จึงพูดกับเต่าว่า “เจ้าเต่าเอ๋ย! ปล่อยเจ้าลิงซะเถอะ เมื่อชาติที่แล้วเจ้าทั้งสองเคยเป็นผัวเมียกัน อย่าทำบาปต่อกันเลย” พระฤๅษีพูดจบเต่าก็ปล่อยลิงให้เป็นอิสระ
ลิงโง่สำนึกได้ก็เลิกทำตัวเหมือนเคย กลับตัวเป็นสัตว์ที่ดีมีศีลธรรม ประพฤติเรียบร้อย มีมารยาทดีงามตั้งแต่นั้น

นิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“คนโง่ชอบทำเรื่องที่ไม่เข้าท่า ให้ตนเองต้องเดือดร้อนเสมอๆ”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
อธุรายํ นยุญฺชติ
คนโง่ปัญญาทรามย่อมประกอบในทางอันไม่ใช่ธุระ (๒๗/๓๕๕)

ที่มา : นิทานชาดกจากพระไตรปิฎก : พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ ฉบับสมบูรณ์ จัดพิมพ์เผยแพร่ธรรมโดย ธรรมสภา สถาบันบันลือธรรม