วัดเขาสมอคอน ต.เขาสมอคอน อ.ท่าวุ้ง จ.ลพบุรี

รูปปูนปั้นหนุมานแบกเขาสมอคอน สัญลักษณ์ประจำเทือกเขา วัดสมอคอน ลพบุรี

วัดเขาสมอคอน
ตำบลเขาสมอคอน อำเภอท่าวุ้ง จังหวัดลพบุรี

วัดเขาสมอคอนตั้งอยู่บนเทือกเขาสมอคอน ตำบลเขาสมอคอน อำเภอท่าวุ้ง จังหวัดลพบุรี มีเนื้อที่ ๑๔๕๙ ไร่ ๔๐ ตารางวา เป็นวัดเก่าแก่ สร้างขึ้นประมาณ พ.ศ.๒๓๔๐ ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาประมาณ พ.ศ.๒๓๘๙

เขาสมอคอนนี้เป็นเสมือนสำนักตักสิลาในสมัยโบราณ มีตำนานเก่าแก่เกี่ยวกับเขาสมอคอนอยู่หลายเรื่องที่น่าสนใจด้วยกัน ในหนังสืออักขรานุกรมภูมิศาสตร์ ฉบับราชบัณฑิตยสถานกล่าวไว้ว่า เขาสมอคอนนี้เป็นที่อยู่ของ สุกกทันตฤาษี อาจารย์ของพระจ้ารามคำแหงมหาราชและพระยางำเมือง กษัตริย์เมืองพระเยา เมื่อทรงเยาว์ได้เสด็จมาศึกษาศิลปวิทยาที่เขาสมอคอนนี้ ซึ่งสมัยนั้น กษัตริย์เมืองลพบุรีก็เป็นราชวงศ์เดียวกัน ในบันทึกของสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ กล่าวไว้ว่า เขาสมอคอน เหมือนเกาะอยู่กลางทุ่งไปทางด้านเหนือ มีถ้ำ และมีวัดโบราณอยู่ที่เขานี้หลายแห่ง และมีเรื่องตำนานในพงศาวดารเมืองหริภุญไชยว่า เมื่อครั้งขอมเป็นใหญ่อยู่ที่เมืองละโว้ มีฤาษีองค์หนึ่งชื่อว่า สุกะทันต์ จำศีลอยู่ที่เขาสมอคอน ได้เป็นผู้ทูลให้พระเจ้ากรุงละโว้ตั้งนางจามเทวีราชธิดาไปครองเมืองหริภุญไชย(ลำพูน) มีเรื่องราวพิสดารอยู่ในหนังสือเรื่องจามเทวีวงศ์ ส่วนตำนานจากเรื่องรามเกียรติ์ เมื่อครั้งที่พระลักษณ์ถูกหอกโมกขศักดิ์ของกุมภกรรณ หนุมานขันอาสาไปหาต้นสังกรณีตรีชวา ด้วยความรีบร้อน จึงแบกภูเขาเอาไปทั้งลูก ระหว่างทาง เศษดิน หิน ร่วงหล่นยังทุ่งนาแห่งหนึ่งเกิดเป็นเทือกเขาเล็กๆ ขึ้นกลางทุ่งนาจึงเรียกทุ่งนาแห่งนั้นกันต่อๆ มาว่าเขาสมอคอน มาจนบัดนี้ บางเล่าต่างกันไปว่า ขณะที่หนุมานกำลังเหาะกลับจากเก็บสังกรณีตรีชวา เห็นไฟกำลังไหม้ทุ่งแดงฉานจึงสลัดหินดินทรายที่ติดมากับต้นสังกรณีตรีชวาให้ร่วงหล่นเพื่อดับไฟ หินทรายเหล่านั้นกลายเป็นเทือกเขาสมอคอน

บริเวณเขาสมอคอนมีวัดเขาสมอคอนซึ่งเป็นวัดเก่าแก่วัดหนึ่งที่ชาวจังหวัดลพบุรีต่างก็รู้จักดี เพราะอยู่คู่กับเขาสมอคอนมาเป็นเวลาช้านาน ภายในวัดแห่งนี้ มีเจดีย์ทรงลังกาย่อมุมไม้สิบสองที่ทำบัวกลุ่มรองรับองค์ระฆัง เป็นเจดีย์แบบนิยมของสมัยอยุธยามาจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์มีโบสถ์และมณฑปที่สวยงาม ภายในมณฑปจะมีพระพุทธรูปประดิษฐานเพื่อให้ผู้ที่แวะมาชมได้นมัสการ นอกจากนี้ยังมีถ้ำอีก ๒ แห่ง คือถ้ำวิหาร และถ้ำแสนสุข