มัทนะพาธา ที่มาตำนานดอกกุุหลาบ

ความรักเหมือนโรคา		บันดาลตาให้มืดมน
ไม่ยินและไม่ยล		อุปสรรคใดใด
ความรักเหมือนโคถึก		กำลังคึกผิขังไว้
ก็โลดจากคอกไป		บ ยอมอยู่ ณ ที่ขัง
ถึงหากจะผูกไว้		ก็ดึงไปด้วยกำลัง
ยิ่งห้ามก็ยิ่งคลั่ง		บหวนคิดถึงเจ็บกาย

จากเรื่อง มัทนะพาธา
พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 6)
ที่ว่าด้วยตำนานของดอกกุหลาบและความเจ็บปวดจากความรัก

มัทนะพาธา
ที่มาตำนานดอกกุุหลาบ

เรื่อง “มัทนะพาธา” เป็นวรรณคดีประเภทบทละครพูดคำฉันท์ คือบทละครที่แต่งด้วยฉันท์และกาพย์ชนิดต่างๆ มีบทเจรจาบางตอนแต่งเป็นร้อยแก้วแทรกอยู่บ้าง

มัทนะพาธาได้รับการยกย่องจากวรรณคดีสโมสรว่า "...เป็นหนังสือแต่งดีเพราะทรงพระราชดำริใช้คำฉันท์เป็นบทละครพูด อันเป็นของแปลกในกระบวนวรรณคดี และแต่งได้โดยยาก ยังไม่เคยมีกวีคนใดได้พยายามแต่งมาก่อน อีกประการหนึ่ง ในทางภาษาซึ่งทรงปรุงชื่อตัวละครและภูมิประเทศถูกต้องตามยุคแห่งภารตวรรษอันจำนงให้เป็นตัวเรื่อง นับว่ารูปเรื่องปรุงดี จะแต่งได้แต่ด้วยพระปรีชาและสุตาญาณอันกว้างขวาง..."

เรื่องที่ผูกขึ้นเกี่ยวกับตำนานดอกกุหลาบ โดยมีนางมัทนา สาวสวรรค์ที่ถูกความรักจากผู้ชายสองคน คือ สุเทษณ์และชัยเสนทำร้าย จนสุดท้ายถูกสาปส่งให้นางลงไปเกิดเป็น ดอกกุพชกะ คือ ดอกกุหลาบ อยู่ในแดนมนุษย์ ต้องกลายมาเป็นดอกกุหลาบ ทิ้งไว้กลางโลกมนุษย์ให้เป็นเครื่องหมายแห่งความรักไปชั่วกัลปาวสาน

เรื่องนี้ให้ข้อคิดเตือนใจเกี่ยวกับโทษของความรักผ่านกลวิธีทางวรรณศิลป์ เพื่อสื่อความหมายอันลึกซึ้งของความรักอันเร่าร้อนและรุนแรงของหนุ่มสาว และมีความผิดปกติจากการขาดสติสัมปชัญญะ ว่าเป็นเสมือนโรคร้ายซึ่งมีพิษอันแรงกล้า คือความลุ่มหลงมัวเมาในบุคคลที่ตนรัก ซึ่งนอกจากจะทำให้บุคคลนั้นทำได้ทุกอย่างตามอารมณ์และความปรารถนาแล้ว ยังสามารถทำลายวิจารณญาณในการมองสิ่งต่างๆ อย่างมีเหตุมีผล หนุ่มสาวที่กำลังเป็น "โรครัก จึงไม่ยินและไม่ยลอุปะสัคคะใดๆ" ไม่ต่างกับคนตาบอดที่มองไม่เห็นภยันตรายที่จะเกิดขึ้น

ขอขอบคุณที่มา (ข้อมูล) :
   - วิกิพีเดียสารานุกรมเสรี
   - เว็บไซต์ ไทยรัฐออนไลน์
   - สำนักงานราชบัณฑิตยสภา