พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๒๐๕ ปัณณิกชาดก : พ่อค้าผักลองใจลูกสาว

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๒๐๕ ปัณณิกชาดก
พ่อค้าผักลองใจลูกสาว

ในอดีตกาลครั้งพระเจ้าพรหมทัตเสวยราชสมบัติอยู่ในกรุงพาราณสี พระโพธิสัตว์เป็นรุกขเทวดา
อยู่มาวันหนึ่งพ่อค้าขายผักคิดจะลองใจลูกสาว จึงนำเข้าป่าแล้วจับมือทำเป็นต้องการอยากจะมีอะไรกับนาง พ่อทำทีพูดโน้มน้าวใจลูก แต่นางเสียใจที่พ่อทำอย่างนั้น พ่อจึงปลอบโยนว่า “สัตว์โลกทั้งปวงเป็นผู้พอใจในการเสพกาม ลูกพ่อเอ๋ย เจ้าเป็นผู้ไม่ฉลาดในธรรมของชาวบ้าน ความที่เจ้าเป็นเด็กอยู่ ถูกบิดาจับมือในป่าก็ร้องไห้ นี่เป็นเรื่องธรรมดา อย่าคิดอะไรมากเลย”
ลูกสาวฟังคำนั้นแล้ว กล่าวว่า “จริงจ้ะพ่อ ลูกยังเป็นเด็กอยู่” แล้วกล่าวว่า “เมื่อฉันได้รับทุกข์แล้ว คนที่เป็นที่พึ่งคือบิดาของฉันกลับมาทำกรรมมิดีมิร้าย ฉันจะคร่ำครวญหาใครในป่าได้อีกเล่า ผู้ใดเป็นที่พึ่งได้ ผู้นั้นกลับมาทำฉันถึงสาหัส”
พ่อค้าขายผักนั้นลองใจลูกสาวในครั้งนั้น รู้ว่าลูกสาวดูแลตัวเองได้ จึงพากลับบ้าน ยกให้เด็กหนุ่มแห่งตระกูลพราหมณ์ จัดงานแต่งอยู่กินกันตลอดไป

นิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“ถ้าที่พึ่งเป็นภัยก็จงหนีไปเสียเถิด แล้วจึงพึ่งตนเองให้ได้”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
สนาถา วิหรถ มา อนาถา
จงอยู่อย่างมีหลักยึดเหนี่ยวใจ อย่าเป็นคนไร้ที่พึ่ง (๒๔/๑๗)

ที่มา : นิทานชาดกจากพระไตรปิฎก : พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ ฉบับสมบูรณ์ จัดพิมพ์เผยแพร่ธรรมโดยธรรมสภา สถาบันบันลือธรรม