พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๒๑๔ ทุทททชาดก : คติของคนดี-คนชั่ว

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๒๑๔ ทุทททชาดก
คติของคนดี-คนชั่ว

ในอดีตกาล ครั้งพระเจ้าพรหมทัตเสวยราชสมบัติอยู่ในเมืองพาราณสี พระโพธิสัตว์เกิดในตระกูลพราหมณ์แคว้นกาสี ครั้นเจริญวัยได้เรียนศิลปะทุกอย่าง สำเร็จการศึกษาแล้วละฆราวาสบวชเป็นฤๅษี เป็นครูประจำคณะอยู่ในป่าหิมพานต์เป็นเวลานาน เที่ยวไปสอนไปยังเขตชนบท เพื่อเสพอาหารที่มีรสชาติเปรี้ยวหวานมันเค็ม จนได้ไปถึงกรุงพาราณสี พักอยู่ที่สวนหลวง
รุ่งขึ้นออกบิณฑบาตพร้อมด้วยศิษย์ตามประตูบ้าน พวกชาวบ้านพากันใส่บาตรถวายอาหารกันอย่างมีความสุข ชาวบ้านที่เมืองพาราณสีต่างก็ชื่นชอบการถวายอาหารและเลื่อมใสพระฤๅษีเป็นอย่างมาก จึงร่วมใจกันเป็นคณะเตรียมทานถวายมหาทานแก่คณะฤๅษี เมื่อถวายเสร็จแล้วผู้เป็นหัวหน้าคณะกล่าวคำเลื่อมใสศรัทธาพระฤๅษี และสัญญาว่าจะปฏิบัติตนให้อยู่ในขอบเขตพุทธศาสนา
เมื่อหัวหน้าคณะกล่าวเสร็จแล้ว พระฤๅษีจึงกล่าวตอบกลับไปว่า “พวกท่านทั้งหลาย เมื่อมีจิตเลื่อมใสทานชื่อว่าเล็กน้อยไม่มี เมื่อจะทำอนุโมทนา ได้กล่าวคาถาว่า “เมื่อสัตบุรุษทั้งหลายให้สิ่งที่ให้ยาก ทำกรรมที่ทำได้ยาก อสัตบุรุษทั้งหลาย ย่อมทำตามไม่ได้ ธรรมของสัตบุรุษรู้ได้ยาก เพราะเหตุนั้น คติจากโลกนี้ของสัตบุรุษและอสัตบุรุษจึงต่างกัน อสัตบุรุษย่อมไปสู่นรก สัตบุรุษย่อมมีสวรรค์เป็นที่ไปในเบื้องหน้า”
พระฤๅษีจึงบอกกับชาวบ้านให้รู้ว่าตนจะพักอยู่ที่นี่ตลอดฤดูฝน เมื่อพ้นฤดูฝนแล้ว พระฤๅษีก็ไปฝึกบังคับจิตให้หยุดนิ่ง จนกระทั่งปล่อยวางให้เป็นสมาธิ และได้เข้าถึงพรหมโลกที่ป่าหิมพานต์

นิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“เราต้องรู้จักเป็นผู้ให้มากกว่าผู้รับบ้าง”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
ททมาโน ปิโย โหติ
ผู้ให้ย่อมเป็นที่รัก (๒๒/๓๘)

ที่มา : นิทานชาดกจากพระไตรปิฎก : พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ ฉบับสมบูรณ์ จัดพิมพ์เผยแพร่ธรรมโดยธรรมสภา สถาบันบันลือธรรม