พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๒๒๐ วิสวันตชาดก : หมอกับงูพิษ

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๒๒๐ วิสวันตชาดก
หมอกับงูพิษ

ในอดีตกาล ครั้งพระเจ้าพรหมทัตเสวยราชสมบัติอยู่ในกรุงพาราณสี พระโพธิสัตว์เกิดในตระกูลหมอรักษาพิษ เลี้ยงชีวิตด้วยเวชกรรม ครั้งนั้นงูกัดชาวชนบทคนหนึ่ง พวกญาติของเขาไม่ประมาท รีบนำมาหาหมอโดยเร็ว หมอถามว่า “จะพอกยาถอนพิษก่อน หรือจะให้เรียกงูตัวที่กัดมา แล้วให้มันนั่นแหละดูดพิษออกจากแผลที่มันกัด” พวกญาติพากันกล่าวว่า “โปรดเรียกงูมาให้มันดูดพิษออกเถิด” หมอจึงเรียกงูมาแล้วกล่าวว่า “เจ้ากัดคนผู้นี้หรือ?” “ใช่แล้ว เรากัด”
“เจ้านั่นแหละจงเอาปากดูดพิษจากปากแผลที่เจ้ากัดแล้ว”
“เราไม่เคยกลับดูดพิษที่เราทิ้งไปครั้งหนึ่งแล้วเลย เราจักไม่ยอมดูดพิษที่เราคายไปแล้ว”
หมอให้คนหาฟืนมาก่อไฟ พลางบังคับว่า “ถ้าเจ้าไม่ดูดพิษของเจ้า ก็จงเข้าไปสู่กองไฟนั้นเถิด”
งูกล่าวตอบว่า “เราจะขอเข้ากองไฟ แต่ไม่ขอยอมดูดคืนซึ่งพิษที่ตนปล่อยแล้วครั้งหนึ่งเป็นอันขาด”
แล้วกล่าวต่อว่า “พิษที่คายแล้วนั้นน่ารังเกียจนัก การที่เราต้องดูดพิษที่คายแล้ว เพราะเหตุแห่งความอยู่รอดนั้น ให้เราตายเสียยังดีกว่า”
ครั้นงูกล่าวอย่างนี้แล้วก็เลื้อยเข้าไปสู่กองไฟ ครั้งนั้นหมอจึงห้ามงูนั้นไว้ จัดแจงรักษาบุรุษนั้นให้หายพิษ ให้หายโรค ด้วยยาถอนพิษและมนต์ แล้วให้ศีลแก่งู กล่าวว่า “จำเดิมแต่นี้ไป เจ้าอย่าเบียดเบียนใครๆ อีก” แล้วก็ปล่อยไป

ธรรมนิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“คนเคยละชั่วมาแล้ว ก็อย่ากลับไปทำชั่วอีก ควรละชั่วให้ได้โดยเด็ดขาด”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
ยสฺส ปาปํ กตํ กมฺมํ กุสเลน ปหียติ
โสมํ โลกํ ปภาเสติ อพฺภา มุตฺโต ว จนฺทิมา
ผู้ใดทำบาปไว้แล้ว ละได้จากการทำดี
ผู้นั้นย่อมส่องโลกนี้ให้สว่างเหมือนพระจันทร์ที่พ้นจากเมฆ ฉะนั้น (๒๕/๓๔๒)

คัดจาก : หนังสือ พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ ฉบับสมบูรณ์ / จัดพิมพ์เพื่อเผยแพร่พระพุทธศาสนาขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า โดย สถาบันบันลือธรรม