พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๒๒๕ มักกฏชาดก : พราหมณ์กับลิงป่า

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๒๒๕ มักกฏชาดก
พราหมณ์กับลิงป่า

ในอดีตกาล ครั้งพระเจ้าพรหมทัตเสวยราชสมบัติอยู่ในกรุงพาราณสี เกิดในตระกูลพราหมณ์ หมู่บ้านกาสี ครั้นเจริญวัยเรียนศิลปศาสตร์ในเมืองตักกสิลา ดำรงตนเป็นฆราวาส ต่อมามีสามีภรรยาคู่หนึ่ง ซึ่งภรรยาเขากำลังคลอดลูก เมื่อลูกวิ่งเที่ยวไปมาได้ ภรรยาก็ถึงแก่กรรม พราหมณ์กระทำฌาปนกิจนางแล้วคิดว่า “เราจะอยู่ครองเรือนต่อไปทำไม” จึงร่ำไห้พาบุตรเข้าไปยังป่าหิมพานต์ บวชเป็นฤๅษีหารากไม้และผลไม้ในป่าเป็นอาหาร และทำที่พักอาศัยอยู่ที่นั่น
   วันหนึ่งเมื่อฝนตกในฤดูฝน พราหมณ์ก่อไฟผิงนอนอยู่บนเครื่องลาดกระดาน บุตรของท่านซึ่งเป็นดาบสกุมาร ก็นั่งนวดเท้าของบิดา มีลิงป่าตัวหนึ่งถูกความหนาวเบียดเบียน เห็นไฟที่บรรณศาลาของพราหมณ์ จึงคิดว่า หากเราจักเข้าไปในบรรณศาลานี้ เขาจักร้องว่า “ลิง ลิง” แล้วโบยนำเราออกไป เอาละบัดนี้เรามีอุบายอย่างหนึ่ง เราจะปลอมเป็นดาบสทำการลวงเข้าไป อาศัยตาลต้นหนึ่งที่ประตูบรรณศาลายืนสั่นอยู่ ดาบสกุมารเห็นมันก็ไม่รู้ว่าเป็นลิง จึงบอกแก่ดาบสว่า “มีดาบสแก่รูปหนึ่งถูกความหนาวเบียดเบียนคงจะมาขอผิงไฟ ยืนพิงต้นตาลอยู่ อนึ่ง เรือนของเรานี้ก็มีอยู่ เราพอจะให้ที่พักพิงกับเขาได้ไหม”
   พราหมณ์ได้ยินคำขอของลูกชาย จึงลุกขึ้นไปยืนดูที่ประตูบรรณศาลา รู้ว่าฤๅษีตนนั้นเป็นลิง จึงบอกลูกว่า “ลูกเอ๋ยธรรมดาว่ามนุษย์หน้าไหนไม่ได้เป็นอย่างนี้ดอก” แล้วกล่าวว่า “ลูกเอ๋ย เจ้าอย่าเรียกมันมาเลย มันเข้ามาแล้วจะทำลายบ้านเรือนของเรา หน้าของพราหมณ์ผู้มีศีลบริสุทธิ์ไม่เป็นอย่างนี้ดอก”
   เมื่อพราหมณ์บอกให้ลูกรู้แล้วว่า ฤๅษีตนนั้นไม่ใช่คน ก็คว้าคบไฟได้ดุ้นหนึ่งตวาดว่า “เจ้าจะอยู่ที่นี่ทำไม” แล้วขว้างให้มันหนีไป ลิงก็ทิ้งผ้าเปลือกไม้ วิ่งขึ้นต้นไม้เข้าป่าไป ไม่กล้ากลับมาอีกเลย

ธรรมนิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“อย่ามองอะไรแค่ภายนอก ต้องมองให้ลึกเข้าไปถึงข้างใน”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
สงฺเกเถว อมิตฺตสฺมึ
ควรระเวงคนที่มิใช่มิตรไว้ให้ดี (๒๗/๑๘๐)

คัดจาก : หนังสือ พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ ฉบับสมบูรณ์ / จัดพิมพ์เพื่อเผยแพร่พระพุทธศาสนาขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า โดย สถาบันบันลือธรรม