ชาวดาน (Dan people ) : กลุ่มชาติพันธุ์ในแอฟริกา

Photo Gallery: © Jordi Zaragozà Anglès / Ivory Coast - 2023

ชาวดาน (Dan people )
กลุ่มชาติพันธุ์ในแอฟริกา

ชาวดาน (Dan people) หรือมาโน-ดาน (Mano-Dan) เป็นกลุ่มชาติพันธุ์มานเดจากทางตะวันตกเฉียงเหนือของไอวอรีโคสต์และไลบีเรียที่อยู่ใกล้เคียง มีสมาชิกประมาณ ๗๐๐,๐๐๐ คน และถิ่นฐานที่ใหญ่ที่สุดของพวกเขาคือมาน ไอวอรีโคสต์ (Man, Ivory Coast) ชนพื้นเมืองที่อยู่ใกล้เคียง ได้แก่ คราห์น คเปลเล และมาโน พวกเขาเป็นที่รู้จักอย่างเป็นทางการในชื่อยาคูบา (Yacouba)

ชาวดาน พูดภาษาดาน ซึ่งเป็นภาษามานเดทางตะวันออกเฉียงใต้ และเป็นที่รู้จักในด้านศิลปะ โดยเฉพาะพิธีกรรมสวมหน้ากาก (เกหรือเกล - Ge or Gle)) รวมถึงสมาคมลับของพวกเขา, กอร์.

กอร์ (ดาน แปลว่า "เสือดาว") เป็นสมาคมผู้สร้างสันติภาพ อย่าสับสนกับสมาคมเอคเป (เสือดาว) อันโหดร้ายของไนจีเรีย

ชาวดานส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม พวกเขาถางป่าทุกปีเพื่อปลูกพืชผลทางการเกษตรและพืชเศรษฐกิจ เช่น ข้าว มันสำปะหลัง มันเทศ และข้าวโพดหลากหลายชนิด ปัจจุบัน ชาวดาน ยังปลูกโกโก้ กาแฟ และยางอีกด้วย ผู้หญิงจะได้รับที่ดินผืนเล็ก ๆ เพื่อปลูกผักกินเองในครัวเรือนหรือขายในตลาด ผักใบเขียวเก็บมาจากพืชในบ้านและพืชป่าในป่า น้ำมันปาล์มสกัดจากต้นปาล์มป่าจำนวนมาก เพื่อนำไปใช้เป็นเชื้อเพลิงและทำอาหาร

หน่วยพื้นฐานของวัฒนธรรมคือครอบครัว วัฒนธรรมเป็นแบบครอบครัวและมีคู่สมรสหลายคน โดยประกอบด้วยสามี ภรรยาหนึ่งคนหรือมากกว่า และลูก ๆ ของพวกเขา กลุ่มคนหรือกลุ่มคนที่สืบเชื้อสายมาจากบรรพบุรุษร่วมกันในสายพ่อ อาศัยอยู่ในส่วนต่าง ๆ ของเมือง ซึ่งเรียกว่าควอเตอร์ (quarters) ในภาษาอังกฤษแบบไลบีเรีย เมืองต่างๆ ที่รวมกลุ่มกันภายใต้รัฐบาลกลางเรียกว่ากลุ่มตระกูล

ศิลปะที่โดดเด่นของชาวดาน คือ งานแกะสลักไม้ รวมถึงหน้ากากหลากหลายรูปแบบซึ่งแต่ละแบบมีรูปแบบและวัตถุประสงค์เฉพาะตัว หน้ากากแบบดานเป็นรูปแบบศิลปะที่สำคัญที่สุดของชาวดาน นอกจากนี้ ช่างฝีมือยังผลิตช้อนไม้แบบดั้งเดิมอีกด้วย

การจัดองค์กรทางสังคมจะเน้นที่ "สังคม" ไม่ว่าจะเป็นกลุ่มอายุ วรรณะ อาชีพ หรือภูมิศาสตร์ ในช่วงประวัติศาสตร์ล่าสุด ชุมชนชาวดานเป็นกลุ่มการเมืองที่ก่อตั้งขึ้นผ่านสังคมเสือดาว (Gor) เป็นครั้งแรก

จิตวิญญาณ Gor ของสังคมมุ่งเน้นไปที่การสร้างสันติภาพระหว่างชุมชนที่มักขัดแย้งกันเกี่ยวกับจิตวิญญาณ

หมู่บ้านแต่ละแห่ง แม้แต่หมู่บ้านที่รวมกันอยู่ภายใต้สังคมเสือดาว ก็ยังคงรักษาความเป็นอิสระทางการเมืองในระดับสูง

หมู่บ้านของชาวดาน แบ่งออกเป็นสี่ส่วน โดยแต่ละส่วนจะมีครอบครัวใหญ่หรือสายเลือดของตนเอง แต่ละส่วนจะมี "หัวหน้าส่วน" เป็นหัวหน้า ซึ่งจะถูกเลือกจากผู้ชายที่อาวุโสที่สุดในครอบครัวหรือมีบุคลิกก้าวร้าวที่สุด แม้ว่าหัวหน้าหมู่บ้านหรือเมืองจะบริหารอำนาจเหนือหมู่บ้านทั้งหมด แต่พลังที่แท้จริงมาจากสภาผู้อาวุโสที่ช่วยเหลือหัวหน้าในการตัดสินใจทั้งหมด ตำแหน่งหัวหน้ากิตติมศักดิ์สามารถมอบให้กับสมาชิกที่ไม่ใช่ชนเผ่าที่ช่วยเหลือชนเผ่าด้วยวิธีการการกุศล ตัวอย่างเช่น นักการทูตสหรัฐฯ จอห์น เอฟ. มอสส์ (ทำงานให้กับ VOA) ได้รับการสถาปนาให้เป็นหัวหน้ากิตติมศักดิ์จากชนเผ่าแดนในไลบีเรีย หลังจากที่เขาว่าจ้างรถปราบดินมาช่วยสร้างถนนผ่านป่า

ศาสนา : ชาวดานมีศาสนาดั้งเดิมที่ซับซ้อน พวกเขาเชื่อในเทพ Zlan ซึ่งเป็นพระเจ้าสูงสุดที่ทรงสร้างจักรวาลและทุกสิ่งทุกอย่างในจักรวาล พวกเขาเชื่อว่าไม่มีใครเข้าถึงหรือเห็นพระองค์ได้ พวกเขาบูชา Zu ซึ่งเป็นพลังอิสระที่พวกเขาถือว่าเป็นวิญญาณศักดิ์สิทธิ์ของพระเจ้าสูงสุด (Zlan) คนส่วนใหญ่เชื่อในเรื่องการกลับชาติมาเกิด ซึ่งทำให้ Zu สามารถทำให้คนๆ หนึ่งสามารถกลายร่างเป็นคนอื่นหรือแม้แต่เป็นสัตว์ได้หลังจากตาย ชาวดานเชื่อว่า Zu มีอยู่ในทุกส่วนของจักรวาลและได้รับการขอความช่วยเหลือหลายประเภท Zu สามารถควบคุมได้ผ่านการแสดงตลกหรือการทำนายดวงชะตา ส่วนชาวดานควบคุม Zu โดยสร้างวัตถุให้ Zu สวมบทบาท การฝันเป็นวิธีการที่ผู้คนสื่อสารกับ Zu

สถาปัตยกรรม : กระท่อมชาวดานแบบดั้งเดิมเป็นบ้านขนาดเล็กที่มีห้องเดียว ทำจากดินและฟาง ภรรยาของผู้ชายแต่ละคนจะมีกระท่อมเป็นของตัวเอง ซึ่งลูกๆ ของเธอจะอาศัยอยู่จนกว่าจะโตพอที่จะย้ายออกไปได้ ปัจจุบัน บ้านมีขนาดใหญ่เป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าและมีหลายห้อง ประเพณีเก่าแก่ได้รับการเปลี่ยนแปลงไปมาก แต่ในขณะที่ประเพณีเก่าแก่บางส่วนยังคงได้รับการปฏิบัติอยู่ ประเพณีเหล่านี้มีเฉพาะในพื้นที่ยากจนเท่านั้น

Photo Gallery: © Jordi Zaragozà Anglès / Ivory Coast - 2023

650