[ สุขใจ ดอท คอม บ้านหลังเล็กอันแสนอบอุ่น ] ธรรมะ พุทธประวัติ ฟังธรรม ดูหนัง ฟังเพลง เกมส์ เบาสมอง ดูดวง สุขภาพ สารพันความรู้

[สุขใจ ข่าวสด]

Tweet

ประวัติศาสตร์ทำงานยังไง ในสมการ ‘ความชิงชัง’ ไทย–กัมพูชา สรุป 5 เล่มเพื่อ ‘รักชาติ’ แบบเท่าทัน
 

<span>ประวัติศาสตร์ทำงานยังไง ในสมการ ‘ความชิงชัง’ ไทย–กัมพูชา สรุป 5 เล่มเพื่อ ‘รักชาติ’ แบบเท่าทัน</span>

            <div class="field field--name-field-byline field--type-text-long field--label-hidden field-item"><p>เรียบเรียง: ภัททิยา โอถาวร</p><p>ภาพปก: กิตติยา อรอินทร์</p></div>
      <span><span>See Think</span></span>
<span><time datetime="2025-06-17T16:29:58+07:00" title="Tuesday, June 17, 2025 - 16:29">Tue, 2025-06-17 - 16:29</time>
</span>

            <div class="field field--name-body field--type-text-with-summary field--label-hidden field-item"><p>จากเหตุการณ์เมื่อวันที่&nbsp;28 พ.ค.&nbsp;2568 บริเวณ&nbsp;‘ช่องบก’ จังหวัดอุบลราชธานี ส่งผลให้ทหารกัมพูชาเสียชีวิต&nbsp;1 นาย อาจกล่าวได้ว่าเป็นอีกครั้งที่ไทย–กัมพูชาเกิดข้อพิพาทกันอีกครั้ง นับตั้งแต่ พ.ศ. 2502 กัมพูชาได้ยื่นฟ้องศาลโลกกรณีอำนาจอธิปไตยเหนือปราสาทเขาพระวิหาร ถัดมา พ.ศ.&nbsp;2554&nbsp; กัมพูชายื่นคำร้องต่อศาลโลกขอให้ตีความคำพิพากษาที่ได้ตัดสินไป ผ่านมาจนกระทั่งปลายปีที่ผ่านมา มีกระแส ‘เสียเกาะกูด’ เนื่องจากมีการรื้อฟื้น&nbsp;MOU&nbsp;44 ที่ได้เคยทำกันไว้ ประกบคู่ไปกับกระแส ‘เคลมโบเดีย’ ในโลกออนไลน์ ซึ่งเป็นประเด็น&nbsp;‘เคลมวัฒนธรรม’&nbsp;คำถามสำคัญก็คือ อะไรที่ทำให้ไทย–กัมพูชามีข้อพิพาทกันแทบจะตลอดเวลา และจากข้อพิพาทล่าสุด กระแสในโลกออนไลน์จำนวนมากยืนยันหนักแน่น “เราจะไม่ยอมเสียดินแดน” ทำไมประชาชนทั้งสองชาติต่างยึดมั่นกับคำ&nbsp;‘เสียดินแดน’ ประวัติศาสตร์ไทยก่อร่างสร้างเรื่องดินแดนไว้อย่างไร มองประเทศเพื่อนบ้านอย่างไร และสิ่งเหล่านี้ทิ้งอะไรไว้ในปัจจุบัน</p><h2>เมื่อไร – ทำไมเราถึงต้องขีดเส้นแบ่งเขตแดน&nbsp;?</h2><p>การขีดเส้นแบ่งเขตแดนที่ชัดเจนเป็นส่วนหนึ่งของการเข้าสู่การเป็นรัฐสมัยใหม่ รัฐสมัยใหม่คือ&nbsp;รัฐที่มีขอบเขตดินแดนอำนาจชัดเจน มีระบบราชการ ศูนย์กลางอำนาจ เมืองหลวงที่แน่นอน<strong> นิธิ เอียวศรีวงศ</strong>์ อุปมารัฐก่อนสมัยใหม่หรือรัฐจารีตว่าเสมือน ‘แสงเทียน’ กล่าวคือพระราชอำนาจของกษัตริย์เข้มแข็งเมื่ออาณาบริเวณนั้นอยู่ใกล้พระองค์ แต่เมื่ออาณาบริเวณห่างไกลออกไป เปลวเทียนหรือพระราชอำนาจก็ลดน้อยหรือเบาบางลงไปตามลำดับ และอาจทับซ้อนกับเทียนอีกดวงหนึ่งก็ได้ซึ่งบริเวณพื้นที่นั้นจะไม่สามารถบอกได้ว่าใครเป็นเจ้าของ</p><p>ในหนังสือ ‘กำเนิดสยามจากแผนที่' <strong>ธงชัย วินิจจะกูล&nbsp;</strong>อธิบายถึงพื้นที่ทับซ้อนนั้นว่าเป็นสิ่งปกติในรัฐจารีต และบริเวณพื้นที่ทับซ้อนมักยอมรับอำนาจจากกษัตริย์หลายองค์ แต่การเกิดขึ้นของรัฐสมัยใหม่ไม่ยอมรับการมีพื้นที่ทับซ้อน รัฐสมัยใหม่มองว่าอำนาจอธิปไตยเหนือดินแดนรัฐต่างๆ ต้องแบ่งแยกออกจากกันอย่างชัดเจน และไม่มีการทับซ้อน</p><p>การจัดทำแผนที่สยามครั้งแรกเกิดขึ้นภายใต้การเข้ามาของประเทศเจ้าอาณานิคมอย่าง อังกฤษและฝรั่งเศส ในทศวรรษ 2400 อังกฤษได้รุกรานดินแดนทางตอนใต้ของสยาม ขณะที่ฝรั่งเศสรุกเข้ามาทางไซง่อน ข้าราชการฝรั่งเศสที่อินโดจีนประกาศว่าจะทำให้จักรวรรดิฝรั่งเศสเป็นจริงขึ้นมา และจักรวรรดินี้ต้องแผ่ขยายจากกวางตุ้งและยูนนานไปจนถึงกรุงเทพฯ นอกจากนั้นฝรั่งเศสยังนำเอาแนวคิดแบบตะวันตกในการอ้างสิทธิ์เข้าครอบครองดินแดนโดยใช้หลักฐานทางประวัติศาสตร์ ภายใต้บริบทเช่นนี้สยามมองว่าการมีเส้นแบ่งเขตแดนที่ชัดเจนเป็นวิธีป้องกันจากชาติอาณานิคม ในปี พ.ศ. 2423 จึงว่าจ้าง&nbsp;‘เจมส์ แมคคาร์ที’ นักสำรวจจากอินเดียให้ทำแผนที่บริเวณชายแดน แผนที่ฉบับนี้ได้รับการตีพิมพ์ในปี พ.ศ.&nbsp;2430 สยามมีอาณาเขตตั้งแต่สิบสองปันนาลงใต้ไปตามเทือกเขาอันนัมที่เขมร</p><h2>ข้อพิพาทดินแดนสยาม–ฝรั่งเศส บริเวณกัมพูชา ในยุคอาณานิคม</h2><p>จากหนังสือประมวลสนธิสัญญาระหว่างสยามกับประเทศเพื่อนบ้าน<strong> ชาญวิทย์&nbsp;เกษตรศิริ&nbsp;</strong>อธิบายว่า เดิมทีกัมพูชา หรือเขมรส่วนนอกต้องถวายบรรณาการให้สยามทุกๆ ปี และเวียดนาม 3 ปีต่อ&nbsp;1 ครั้ง กัมพูชาจึงเป็น ‘เมืองขึ้นสองฝั่งฟ้า’ หรือสองฝ่ายฟ้า ธงชัย วินิจจะกูลได้กล่าวถึงความหมายของคำนี้ในหนังสือ ‘กำเนิดสยามจากแผนที่’ ว่าเป็นคำคุณศัพท์ในภาษาไทยและลาวบ่งบอกถึงจำนวนบรรณาการที่ส่งให้พระเจ้าแผ่นดิน ตามคำนิยามรัฐก่อนสมัยใหม่กัมพูชาจึงถือเป็นบริเวณพื้นที่ทับซ้อนระหว่างอำนาจอธิปไตยของสยามและเวียดนาม</p><p>หนังสือประมวสนธิสัญญาฯ ยังระบุอีกว่า เมื่อฝรั่งเศสครอบครองเวียดนามใต้ (โคชินจีน) ในปี พ.ศ.2405 จึงขยายอิทธิพลเข้ามาในกัมพูชา ด้วยสถานการณ์เช่นนี้กษัตริย์กัมพูชายินยอมทำสัญญาเป็น ‘รัฐอารักขา’ ของฝรั่งเศส ทำให้กัมพูชาหลุดจากการเป็นประเทศราชของสยาม แต่ภายหลังการทำสนธิสัญญาดังกล่าว&nbsp;3 เดือนสยามได้ทำสนธิสัญญากับกัมพูชา สนธิสัญญาระบุว่า กัมพูชายังคงสถานะความเป็น&nbsp;‘ประเทศราช’ ของสยามยอมรับความเป็นใหญ่จากสยามในแง่ผลประโยชน์การค้ารวมถึงข้าหลวงจากกรุงเทพฯ ซึ่งจะถูกส่งไป ควบคู่กับการเป็นรัฐอารักขาของฝรั่งเศส สำหรับฝรั่งเศสสัญญานี้คือ ‘สัญญาลับ’ ที่ยอมรับไม่ได้ ถัดมา&nbsp;4 ปี ในปี พ.ศ. 2410 ฝรั่งเศสจึงทำสัญญากับสยามเกี่ยวกับสถานภาพของราชอาณาจักรกัมพูชา สนธิสัญญานี้ระบุให้สยามต้องปักปันเขตแดนบริเวณสามเหลี่ยมทองคำ ไล่ลงมาตามแม่น้ำโขง แล้ววกตามเข้ามาตามเทือกเขาพนมดงรัก ไล่ลงไปถึงชายทะเลที่จังหวัดตราดและเกาะกง อย่างไรก็ดี ในปัจจุบันการปักปันอาณาเขตก็ยังไม่แล้วเสร็จ ภายใต้สนธิสัญญาฉบับนี้ระบุว่าสยามยังคงมีสิทธิ์เหนือดินแดนเขมรใน ได้แก่ พระตะบอง และเสียมราฐ</p><p>การทำสนธิสัญญาฉบับดังกล่าวไม่ได้ทำให้ข้อพิพาทดินแดนระหว่างสยาม–ฝรั่งเศสยุติลง วิกฤตการณ์ ร.ศ.&nbsp;112 เมื่อฝรั่งเศสนำเรือปืน 2 ลำเข้ามายังกรุงเทพฯ และยื่นข้อเสนอต่อรัฐบาลสยามให้เพิกถอนสิทธิเหนือดินแดนฝั่งซ้ายของแม่น้ำโขง และเกาะต่างๆ ของลาวไปจนถึงพรมแดนเขมร รวมทั้งและเรียกร้องให้ไทยจ่ายค่าชดเชยความเสียหาย ในตอนแรกรัฐบาลไทยไม่ยอมรับการเพิกถอนสิทธิเหนือดินแดนฝั่งซ้ายของแม่น้ำโขง ฝรั่งเศสจึงยึดครองท่าเรือจันทบุรี วิกฤตการณ์นี้นำไปสู่สนธิสัญญากรุงสยาม–กรุงฝรั่งเศส วันที่&nbsp;3 ตุลาคม พ.ศ. 2436 ในรัชสมัยรัชกาลที่ 5 ระบุให้สยามสละสิทธิในดินแดนฝั่งซ้ายแม่น้ำโขง และต้องไม่มีทหารสยามในเมืองพระตะบอง และเสียมราฐ&nbsp;โดยฝรั่งเศสจะยึดจันทบุรีไว้เป็นประกันจนกว่าสยามจะปฏิบัติครบ&nbsp;การปักปันอาณาเขตตามสนธิสัญญานี้ ได้ตัดรัฐลาวที่หลวงพระบาง เวียงจันทร์ เขมรตอนเหนือ ส่วนใหญ่ของสิบสองปันนา และสิบสองจุไท ออกจากแผนที่สยามที่แมคคาร์ทีได้วาดไว้ หลังจากนั้น&nbsp;9 ปีได้มีการเซ็นสนธิสัญญา ค.ศ.&nbsp;1902 และ ค.ศ.&nbsp;1909&nbsp;(พ.ศ.2445 และ พ.ศ. 2452) ซึ่งทำให้เขตแดนของสยามชัดเจนขึ้น ถึงแม้ก่อนหน้านั้นฝรั่งเศสได้มีจัดทำแผนที่มาตราส่วน 1 :&nbsp;200,000 ตามบริเวณที่ปักปันกันใหม่ตามสนธิสัญญาสยาม–ฝรั่งเศส ค.ศ. 1907 ซึ่งระบุว่าสยามได้ยกพระตะบอง เสียมราฐ ศรีโสภณ&nbsp;ซึ่งเป็นเขมรตอนใน เพื่อแลกกับเมืองด่านซ้าย (จังหวัดเลย) และเมืองตราด โดยมีการจัดทำหลักเขตแดน 73 หลักขึ้นมาในปี ค.ศ. 1909&nbsp;</p><h2>วิกฤต ร.ศ. 112&nbsp; - ประวัติศาสตร์ราชาชาตินิยม – อาณานิคมอำพราง</h2><p>งานประชุมสัมมนา เนื่องในโอกาสเกษียณอายุ อาจารย์ ดร.ชาญวิทย์ เกษตรศิริ ธงชัยได้บรรยายตอนหนึ่งว่าวิกฤตการณ์ ร.ศ. 112 ส่งผลต่อแม่บทของประวัติศาสตร์ไทย จากประวัติศาสตร์การเมืองแบบพงศาวดารเรื่องของพระองค์ต่างๆ กลายเป็นเรื่องของสยามที่ถูกต่างชาติคุกคาม แต่มีวีรบุรุษแห่งชาติช่วยกอบกู้เอกราช หรือรักษาเอกราชไว้ได้เสมอ</p><p>งานทางประวัติศาสตร์ที่เกิดหลังจากวิกฤต ร.ศ. 112 คือ แสดงบรรยายพงศาวดารสยาม และพระราชนิพนธ์คำนำและคำอธิบายพระราชพงศาวดาร ฉบับพระราชหัตถเลขา ธงชัยอธิบายเพิ่มเติมถึงโครงเรื่องประวัติศาสตร์ของพระราชนิพนธ์คำนำและคำอธิบายพระราชพงศาวดาร ฉบับพระราชหัตถเลขา ในหนังสือ ‘ออกนอกขนบประวัติศาสตร์ไทย’ ว่า ‘ชาติ’ กำเนิดเป็นราชอาณาจักรด้วยการต่อสู้อำนาจจากผู้อื่น แต่ต้องเจอกับภัยคุกคามจากต่างชาติ บางครั้งเสียหายรุนแรงถึงขั้นเสียเอกราช ทว่าก็สามารถกอบกู้เอกราชและรักษาความเป็นชาติไว้ได้ งานทั้งสองชิ้นเป็นผลงานของสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ซึ่งธงชัยสรุปว่าวิกฤต ร.ศ. 112 ได้ให้กำเนิดความรู้ประวัติศาสตร์แบบราชาชาตินิยม และยังคงครอบงำอุดมการณ์ประวัติศาสตร์ของไทย&nbsp;</p><p>ประวัติศาสตร์ราชาชาตินิยมถือเอา ชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์เป็นแก่นในการอธิบายประวัติศาสตร์ สำหรับวิกฤต ร.ศ.&nbsp;112 ประวัติศาสตร์ราชาชาตินิยมให้ภาพฝรั่งเศสเป็นหมาป่าที่รังแกลูกแกะซึ่งก็คือสยาม และมักมองข้ามการที่สยามเป็นหมาป่าตัวเล็ก และฝรั่งเศสเป็นหมาป่าตัวใหญ่ แย่งกันครอบครองกัมพูชา ประวัติศาสตร์ราชาชาตินิยมมองว่าการผนวกดินแดนเช่นนี้เป็นการรักษาเอกราชของสยาม แต่วิธีการที่สยามใช้ในการผนวกดินแดนคล้ายกับวิธีการที่เจ้าอาณานิคมอย่างอังกฤษใช้ปกครองอินเดียและเนเธอร์แลนด์ในหมู่เกาะอินเดียตะวันออก (อินโดนีเซีย) กล่าวคือ&nbsp; สยามเข้าไปควบคุมหัวเมืองเหล่านั้น ส่งกองทัพและคนของตนเข้าไป ซึ่งระยะแรกจะให้ความร่วมมือกับเจ้าท้องถิ่น อนุโลมให้ใช้ระบบเดิมของตน และจากนั้นค่อยดึงอำนาจเข้ามาที่ศูนย์กลาง การที่สยามได้รับอิทธิพลจากเจ้าอาณานิคมแต่กลับไม่มองว่าตนไม่เคยเสียเอกราชจึงถูกเรียกว่า ‘อาณานิคมอำพราง’ ธงชัย กล่าวในงานสัมมนา</p><h2>ประวัติศาสตร์ราชาชาตินิยมในช่วงเวลาที่สมบูรณาญาสิทธิราชย์เสื่อมถอย<strong>&nbsp;</strong></h2><p>ประวัติศาสตร์ราชาชาตินิยมเริ่มเป็นรูปเป็นร่างช่วงต้นรัชกาลที่ 6 เป็นเวลาเดียวกับที่ระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ถูกท้าทาย แต่ประวัติศาสตร์แบบราชาตินิยมไม่ถูกท้าทาย&nbsp;</p><p>“ความทรงจำร่วมของสังคมที่มีต่อพระปิยมหาราชซึ่งเป็นเสาเข็มเสาหลักของประวัติศาสตร์ราชาชาตินิยมไม่ถูกท้าทาย”&nbsp;ธงชัยกล่าวพร้อมทั้งระบุว่า&nbsp;ในทางกลับกันกลุ่มผู้ต่อต้านรับเอารัชกาลที่ 5 มาเป็นบรรทัดฐานผู้นำในประวัติศาสตร์จนผู้นำพระองค์ถัดมาไม่สามารถเทียบได้</p><p>ธงชัยยังกล่าวว่า ภายหลังการอภิวัฒน์สยามในปี พ.ศ.2475 ประวัติศาสตร์ชาตินิยมช่วงนั้นไม่ได้ท้าทายประวัติศาสตร์ราชาชาตินิยมอย่างถึงราก เพียงแต่พยายามเสนอให้ ‘ชาติ’ เป็นจุดหมายของประวัติศาสตร์ซึ่งกษัตริย์ในอดีตเชิดชูรับใช้ แต่ไม่ได้สร้างแม่บทฉบับใหม่เพื่อผลักไสความคิดเรื่องการโดนคุกคามจากชาติตะวันตกและการรักษาเอกราชของสยามออกไป มากไปกว่านั้นการรักษาเอกราช การกอบกู้ชาติ ซึ่งเป็นแก่นของราชาชาตินิยมกลับได้รับการตกทอดมาอยู่ในมือผู้นำแห่งชาติ ภารกิจเหล่านั้นดำเนินผ่านการเรียกร้องดินแดนที่เสียไปในวิกฤต ร.ศ. 112 คืน</p><h2>กระแสการเรียกร้องดินแดนที่เสียไปคืน</h2><p>การเสียดินแดนได้กลายเป็นประเด็นแห่งชาติช่วงคริสตทศวรรษ 1930 ท่ามกลางกระแสฟาสซิสม์ของโลก จอมพล ป. พิบูลสงครามได้ปลุกแนวคิดชาตินิยมเข้มข้นผ่านการเปลี่ยนชื่อประเทศเป็น ‘ไทย’ แนวคิดชาตินิยมถูกเผยแพร่ภายใต้แนวทางที่รัฐบาลกำหนด ในทางการเมืองรัฐบาลได้โฆษณาชวนเชื่อเรื่องความยิ่งใหญ่ของเชื้อชาติไทย และความเป็นพี่น้องระหว่างคนเผ่าไทในภาคพื้นอุษาคเนย์ ยิ่งไปกว่านั้นยังผลักดันให้เกิดขบวนการเรียกร้องดินแดนคืน ในช่วงนี้เองหลวงวิจิตรวาทการได้ปาฐกถาเรื่องการเสียดินแดนไทยให้แก่ฝรั่งเศส&nbsp;ตอนหนึ่งว่า&nbsp; “ถ้าหากเราได้ดินแดนที่เสียไปนั้นคืนมา เรามีหวังจะเป็นมหาประเทศ”</p><p>ท่ามกลางกระแสการเรียกร้องดินแดนคืนยังมีการตีพิมพ์&nbsp;‘แผนที่ประวัติอาณาเขตไทย’ ซึ่งเสนอว่า เส้นเขตแดนที่ชัดเจนก่อนการเสียดินแดนคืออาณาเขตของสยาม และค่อยๆ ลดขนาดลง ธงชัยตั้งคำถามต่อเรื่องนี้ว่า “นักประวัติศาสตร์ใช้วิธีการอะไรมาบอกว่าอาณาเขตอันชอบธรรมของสยามก่อนช่วงศตวรรษที่ 19 มีอยู่แค่ไหน” ธงชัยมองว่าแผนที่นี้ทำให้ความเจ็บปวดถูกแปรเป็นรูปธรรม มองเห็นได้ วัดขนาดได้ ส่งต่อได้ง่าย และมองว่าแผนที่นี้ปฏิเสธว่าสยามถูกกำหนดเขตแดนโดยชาติตะวันตก เขตแดนที่ยิ่งใหญ่เหล่านี้ดำรงอยู่มาช้านานแล้ว คำนวณความสูญเสียมาเป็นตารางกิโลเมตรได้ ใน พ.ศ. 2483 แผนที่นี้ถูกแจกจ่ายไปตามโรงเรียนและสถานที่ราชการ</p><p>บุคคลสำคัญในการผลิตงานเชิงวัฒนธรรมชาตินิยมออกมาคือ&nbsp;‘หลวงวิจิตรวาทการ’ ผู้เขียนนวนิยายอิงประวัติศาสตร์จำนวนมาก โดยแก่นเรื่องของบทละคร หลวงวิจิตรฯ มักพูดถึงถิ่นกำเนิดของคนไทย การต่อสู้เพื่อเอกราช สงครามต่อต้านศัตรูต่างชาติ และการรวมชาติ โดยมีโครงเรื่องคือ ชาติที่รักสงบถูกคุกคามโดยศัตรูต่างชาติ ธงชัยได้ยกตัวอย่างละครประวัติศาสตร์ของหลวงวิจิตรฯ เรื่อง&nbsp;‘พระนเรศวรประกาศอิสรภาพ’ หลังจากอยุธยาพ่ายแพ้แก่พม่า เพื่อเป็นการแก้แค้นจึงมองหาโอกาสที่จะฟื้นฟูอิสรภาพของประเทศและเรียกร้องดินแดนคืน “‘เราต้องกู้อิสรภาพของพวกเราพะยะค่ะ อิสรภาพคือชีวิตจิตต์ใจ ประเทศใดไร้อิสรภาพ พลเมืองของประเทศ นั้นก็เหมือนไม่ใช่มนุษย์พะยะค่ะ’&nbsp;ในฉากสุดท้ายของเรื่อง ชาวไทยและมอญภายใต้การนำของสมเด็จพระนเรศวรกำลังข้ามแม่น้ำกลับมายังฝั่งไทยหลังบุกตีหงสาวดีโดยไม่มีใครเสียชีวิต ขณะที่กองทัพพม่าที่ไล่ตามมานั้น พระนเรศวรได้ยิงปืนข้ามแม่น้ำไปหนึ่งนัดส่งผลให้แม่ทัพพม่าเสียชีวิตทันที ธงชัยอธิบายว่า นอกเหนือจากโครงเรื่องของบทละคร ประวัติศาสตร์นิพนธ์ (การเขียนประวัติศาสตร์) และแผนที่ มีความคล้ายคลึงกันชัดเจน เรื่องราวมักมีสาเหตุมาจากความขัดแย้งระหว่างสยามกับศัตรูต่างชาติ ธงชัยมองว่าหลวงวิจิตรฯ ให้ภาพการปฏิรูปการปกครองระบอบเทศาภิบาลว่าคือความสำเร็จของบรรดาเจ้านายผู้บริหารประเทศ สำหรับเรื่องการเสียดินแดนในวิกฤต ร.ศ. 112 ทำให้รำลึกถึงความยากลำบาก การเสียสละ ความรักชาติ และความสามัคคี อย่างไรก็ดี ในปี พ.ศ.&nbsp;2484 จอมพล ป. ได้ส่งทหารไปยึดครองบางส่วนของกัมพูชาที่ฝรั่งเศสถือครอง ผลของการปะทะไม่ชัดเจนว่าฝ่ายใดชนะ แต่รัฐบาลจอมพล ป. ชิงประกาศว่า&nbsp;‘ไทยชนะ’ ญี่ปุ่นเข้ามาช่วยในฐานะตัวกลางในการเจรจา ท้ายที่สุดประเทศไทยได้รับ พระตะบอง เสียมราฐ ศรีโสภณ มาครอบครอง แต่เป็นการครอบครองชั่วคราวจนถึงสงครามโลกครั้งที่ 2 ยุติ</p><p>ธงชัยกล่าวเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ชาตินิยมหลัง&nbsp;2475 ที่ไม่ได้สร้างแม่บทฉบับใหม่นี้ว่า การเผยแพร่ประวัติศาสตร์ชาตินิยมสู่สาธารณชน กลายเป็นความทรงจำในหมู่ประชาชนอย่างไม่เคยเป็นมาก่อน “พระบิดาแห่งประวัติศาสตร์ทรงสร้างแม่บทของประวัติศาสตร์แห่งชาติ แต่ฝ่ายตรงข้ามกับพระองค์กลับเป็นผู้ เผยแพร่ให้กว้างขวาง”</p><h2>กัมพูชาในหน้าประวัติศาสตร์ไทย</h2><p>บทที่&nbsp;5 ของหนังสือคนไทย/คนอื่น เรื่อง ‘ภาพรวมของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในประเทศไทย’ ธงชัยระบุว่า ไทยมักเอาตัวเองเป็นศูนย์กลางในการมองประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ แม่บทของประวัติศาสตร์ไทยมีรากฐานอยู่ที่ความรับรู้ของเจ้าสยามที่มีต่อประเทศเพื่อนบ้านซึ่งถูกทำให้กลายเป็นสำนึกทางประวัติศาสตร์ในช่วงต้นศตวรรษที่ 20 วิกฤต ร.ศ.&nbsp;112 ให้ภาพว่าสยามที่สงบสุขถูกต่างชาติคุกคาม แต่สามารถรักษาเอกราชรอดพ้นมาได้ด้วยปรีชาสามารถของผู้นำที่ยิ่งใหญ่ ในเวลาต่อมาจนถึงปัจจุบันเมื่อไทยต้องปะทะสังสรรค์กับประเทศเพื่อนบ้าน ภาพพจน์นี้กลายเป็นสื่อสร้างความรู้เกี่ยวกับความ ‘เป็นอื่น’&nbsp;ของแบบเพื่อนบ้าน ขณะเดียวกันการที่ไทยมองตัวเองเป็นศูนย์กลาง ทำให้ไทยหรือราชสำนักสยามมองว่าตนเป็นอธิราชมาหลายศตวรรษ ส่งผลให้ประเทศเพื่อนบ้านกลายเป็นอธิราชคู่แข่ง หรือไม่ก็เป็นประเทศราชที่ด้อยกว่า</p><p>สำหรับกัมพูชา สำนวนภาษาไทยจำนวนมากสื่อถึงเพื่อนบ้านที่ด้อยกว่าและไม่น่าไว้วางใจ เช่น สำนวน ‘เขมรแปรพักต์’ และ ‘ขอมดำดิน’ ในสายนักประวัติศาสตร์ชาตินิยมสมัยใหม่มองว่ากษัตริย์กัมพูชา ไม่จงรักภักดีต่อกษัตริย์อยุธยา มักเปลี่ยนข้างมาโจมตีสยามเมื่อสยามมีปัญหา พงศาวดารอยุธยาบันทึกว่าหลังจากกรุงศรีอยุธยาแตกในปี พ.ศ.&nbsp;2112&nbsp; กษัตริย์กัมพูชาได้ฉวยโอกาสปล้นสะดมเมืองชายแดนและเมืองขึ้นเล็กๆ ที่อยู่ติดกัมพูชา พงศาวดารยังบันทึกอีกว่าพระนเรศวรไม่พอใจการกระทำเช่นนี้ ทำให้ในปี พ.ศ.&nbsp;2137 พระนเรศวยกทัพไปตีกรุงละแวกและจับกษัตริย์กัมพูชากลับมา พงศาวดารอยุธยาระบุว่ากษัตริย์กัมพูชาถูกลงโทษด้วยพิธีกรรมที่เรียกว่าปฐมกรรม หลังจากประหารได้นำเลือดของเขามาล้างเท้าของพระนเรศวร อย่างไรก็ดีเรื่องเล่าชุดนี้ไม่ปรากฏในพงศาวดารใดๆ แหล่งข้อมูลร่วมสมัยของกัมพูชาบอกว่ากษัตริย์กัมพูชาสามารถหลบหนีไปยังเมืองแถลงและเสียชีวิตที่นั้น ธงชัยกล่าวว่า “ไม่ว่าเรื่องนี้จะเป็นจริงหรือไม่ก็ตาม เรื่องตอนนี้และสัญลักษณ์ของพิธีกรรมก็ดูจะจับจุดสำคัญของจิตนาการที่สมัยใหม่มีต่อกัมพูชาได้ชัดเจน”</p><p><strong>บรรณานุกรม</strong></p><ul><li>คริสเบเคอร์ และผาสุก พงษ์ไพจิตร.&nbsp;(2566).&nbsp;ประวัติศาสตร์ไทยร่วมสมัย. (พิมพ์ครั้งที่ 15) มติชน.</li><li>จารุวรรณ สุขุมาลพงษ์. วิกฤตการณ์ ร.ศ. 112.&nbsp;สถาบันพระปกเกล้า. https://wiki.kpi.ac.th/index.php?title=วิกฤตการณ์_ร.ศ._112</li><li>ชัยพงษ์ สำเนียง.ราชาชาตินิยมกับการเขียนประวัติศาสตร์ชาติไทย และประวัติศาสตร์กระแสอื่นในฐานะเชิงอรรถ. ประชาไท. https://prachatai.com/journal/2020/02/86456</li><li>ชาญวิทย์ เกษตรศิริ (2554).&nbsp;ประมวลสนธิสัญญา อนุสัญญา ความตกลง บันทึกความเข้าใจและแผนที่ ระหว่างสยามประเทศไทยกับประเทศอาเซียนเพื่อนบ้าน กัมพูชา-ลาว-พม่า-มาเลเซีย.&nbsp;มูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์.</li><li>ธงชัย วินิจจะกูล. (2562).&nbsp;ออกนอกขนบประวัติศาสตร์ไทย. ฟ้าเดียวกัน.</li><li>ธงชัย วินิจจะกูล. (2560). คนไทย/คนอื่น. ฟ้าเดียวกัน.</li><li>ธงชัย วินิจจะกูล. (2556). กำเนิดสยามจากแผ่นที่.อ่าน.</li><li>ธงชัย วินิจจะกูล. (2544). ประวัติศาสตร์ไทยแบบราชาชาตินิยม จากยุคอาณานิคมอำพรางสู่ราชาชาตินิยมใหม่หรือลัทธิเสด็จพ่อของกระฎุมพีไทยในปัจจุบัน. ศิลปวัฒนธรรม, 23(1), 57-65.</li><li>นครินทร์ เมฆไตรรัตน์.&nbsp;รัฐสมัยใหม่. สถาบันพระปกเกล้า.&nbsp;https://wiki.kpi.ac.th/index.php?title=รัฐสมัยใหม่&amp;action=history</li><li>นิธิ เอียวศรีวงศ์. (2550). คาบสมุทรไทย ในราชอาณาจักรสยาม. ประวัติศาสตร์ตัวตนของภาคใต้สมัยอยุธยาถึงต้นรัตนโกสินทร์. นาคร.&nbsp;&nbsp; &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;</li></ul></div>
      <div class="node-taxonomy-container">
    <ul class="taxonomy-terms">
          <li class="taxonomy-term"><a href="http://prachatai.com/category/%E0%B8%82%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%A7" hreflang="th">ข่า�http://prachatai.com/category/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%87" hreflang="th">การเมือ�http://prachatai.com/category/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%A8%E0%B8%B6%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%B2" hreflang="th">การศึกษ�http://prachatai.com/category/%E0%B8%95%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8" hreflang="th">ต่างประเท�http://prachatai.com/category/%E0%B8%81%E0%B8%B1%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%B9%E0%B8%8A%E0%B8%B2" hreflang="th">กัมพูช�http://prachatai.com/category/%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B8%9E%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B9%84%E0%B8%97%E0%B8%A2-%E0%B8%81%E0%B8%B1%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%B9%E0%B8%8A%E0%B8%B2" hreflang="th">ข้อพิพาทไทย-กัมพูช�http://prachatai.com/category/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C" hreflang="th">ประวัติศาสตร�http://prachatai.com/category/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%A2%E0%B8%A1" hreflang="th">ประวัติศาสตร์ราชาชาตินิย�http://prachatai.com/category/%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%98%E0%B8%B4-%E0%B9%80%E0%B8%AD%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%A7%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A7%E0%B8%87%E0%B8%A8%E0%B9%8C" hreflang="th">นิธิ เอียวศรีวงศ�http://prachatai.com/category/%E0%B8%98%E0%B8%87%E0%B8%8A%E0%B8%B1%E0%B8%A2-%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%88%E0%B8%88%E0%B8%B0%E0%B8%81%E0%B8%B9%E0%B8%A5" hreflang="th">ธงชัย วินิจจะกู�http://prachatai.com/category/%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%8D%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B9%8C-%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%A8%E0%B8%B4%E0%B8%A3%E0%B8%B4" hreflang="th">ชาญวิทย์ เกษตรศิร�http://prachatai.com/journal/2025/06/113341
 

[คำค้น:]

กระโดดไป: เลือกหัวข้อ: ----------------------------- จากใจถึงใจ ----------------------------- => หน้าบ้าน สุขใจ ===> สุขใจ ป่าวประกาศ (ข้อความจากทีมงาน) ===> สุขใจ เสนอแนะ (ข้อความจากสมาชิก) ===> สุขใจ ให้ละเลง (มุมทดสอบบอร์ด) ----------------------------- สุขใจในธรรม ----------------------------- => พุทธประวัติ - ประวัติพระสาวก ===> พุทธประวัติ แห่งองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ===> ประวิติพระอรหันต์ พระสาวก ในสมัยพุทธกาล ===> ประวัติพระผู้ปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ ในยุคปัจจุบัน ===> นิทาน - ชาดก =====> ชาดก พระเจ้า 500 ชาติ => ธรรมะทั่วไป ธารธรรม - ธรรมทาน ===> ธรรมะจากพระอาจารย์ ===> เกร็ดครูบาอาจารย์ => ห้องวิปัสสนา - มหาสติปัฏฐาน 4 => สมถภาวนา - อภิญญาจิต => จิตอาสา - พุทธศาสนาเพื่อสังคม => เสียงธรรมเทศนา - เอกสารธรรม - วีดีโอ ===> เอกสารธรรม ===> เสียงธรรมเทศนา =====> ธรรมะจาก สมเด็จโต =====> ธรรมะจาก หลวงปู่มั่น =====> เสียงบทสวดมนต์ =====> เพลงสวดมนต์ =====> เพลงเพื่อจิตสำนึก แด่บุพการี =====> ธรรมะ มิวสิค (เพลงธรรมทั่วไป) ===> ห้อง วีดีโอ => เกร็ดศาสนา => กฏแห่งกรรม - ท่องไตรภูมิ => ไขปัญหาโลก ธรรม และความรัก => บทสวด - คัมภีร์ คาถา - วิชา อาคม => พุทธวัจนะ - ภาษิตธรรม ===> พุทธวัจนะ ในธรรมบท ===> พุทธศาสนสุภาษิต ===> คำทำนายภัยพิบัติที่จะเกิด ===> รวมข่าวภัยพิบัติ ทั้งในอดีต และปัจจุบัน ===> รู้ เพื่อ รอด (การเตรียมการ) => ห้องประชาสัมพันธ์ ทั้งทางโลก และทางธรรม ===> ฐานข้อมูล มูลนิธิต่าง ๆ ในประเทศไทย (Donation Exchange Center) ----------------------------- วิทยาศาสตร์ทางจิต เรื่องลี้ลับ ----------------------------- => วิทยาศาสตร์ - จักรวาล - การค้นพบ ===> เรื่องราว จากนอกโลก =====> ประสบการณ์เกี่ยวกับ UFO =====> หลักฐาน และ การพิสูจน์ยูเอฟโอ =====> คลิปวีดีโอ ยูเอฟโอ => ไขตำนาน - ประวัติศาสตร์ - การค้นพบ อารยธรรม => เรื่องแปลก - ประสบการณ์ทางจิต - เรื่องลึกลับ ===> ร้อยภูติ พันวิญญาณ =====> ประสบการณ์ ผี ๆ =======> เรื่องเล่าในรั้วมหาลัย =====> ประวัติ ต้นกำเนิด ตำนานผี ===> ดูดวง ทำนายทายทัก ===> ไดอะล็อก คือ ดอกอะไร - พลังไดอะล็อก (Dialogue) ===> กระบวนการ NEW AGE => เครื่องราง ของขลัง พุทธคุณ ----------------------------- นั่งเล่นหลังสวน ----------------------------- => สุขใจ จิบกาแฟ => สุขใจ ร้านน้ำชา => สุขใจ ห้องสมุด ===> สุขใจ หนังสือแนะนำ ===> สุขใจ คลังความรู้ลวงโลก ===> สยาม ในอดีต => สุขใจ ใต้เงาไม้ => สุขใจ ตลาดสด => สุขใจ อนามัย => สุขใจ ไปเที่ยว => สุขใจ ในครัว ===> เกร็ดความรู้ งานบ้าน งานครัว => สุขใจ ไปรษณีย์ => สุขใจ สวนสนุก ===> ลานกว้าง (มุมดูคลิป) ===> เวที จำอวด (จำอวดหน้าม่าน) ===> หนังกลางแปลง (ดูหนัง รีวิวหนัง) ===> หน้าเวที (มุมฟังเพลง) =====> เพลงไทยเดิม ===> แผงลอยริมทาง (รวมคลิปโฆษณาโดน ๆ)