เปรียญธรรม ๙ ประโยค

พัดยศเปรียญธรรม ๙ ประโยค

เปรียญ ๙ มาจากคำเต็มว่า เปรียญธรรม ๙ ประโยค มีชื่อย่อ ป.ธ.๙ เป็นระดับชั้นสูงสุดของการศึกษาแผนกบาลีของคณะสงฆ์ไทย

ผู้สอบไล่ได้ในชั้นนี้กระทรวงศึกษาธิการเทียบวุฒิให้เทียบเท่าระดับปริญญาตรี ซึ่งเคยมีคณะสงฆ์ขอให้ปรับวุฒิให้เทียบเท่าระดับปริญญาเอก แต่ยังไม่มีข้อสรุปหรือขานรับ

อย่างไรก็ตาม หากพูดถึงเปรียญธรรม ๙ ในวงการสงฆ์แล้วถือว่าเป็นระดับชั้นสูงสุดหรือด๊อกเตอร์โดยพฤตินัย

ที่มาของเปรียญธรรม ๙ มาจากการสอบพระปริยัติธรรมถือเป็นการวัดความรู้ชั้นสูงของคณะสงฆ์ไทย สืบทอดมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา แบ่งออกเป็นแผนกธรรมและแผนกบาลีสนามหลวง ตามหลักสูตรการศึกษาพระปริยัติธรรม แผนกธรรม มี ๓ ระดับ คือ นักธรรมชั้นตรี นักธรรมชั้นโท และ นักธรรมชั้นเอก โดยนักธรรมชั้นเอกเทียบเท่าการศึกษาระดับประถมบริบูรณ์

ส่วนการศึกษาพระปริยัติธรรม แผนกบาลี มี ๘ ระดับ คือ ประโยค ๑-๒ จนถึง ประโยค ป.ธ.๙ รวม ๘ ระดับ เปิดสอบปีละ ๑ ครั้ง มีชื่อเรียก ดังนี้

ชั้นที่ ๑ เรียกว่า ประโยค ๑-๒

ชั้นที่ ๒ เรียกว่า เปรียญธรรม ๓ ประโยค ผู้สอบชั้นนี้จะได้รับการเทียบเท่าวุฒิการศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนต้น (ม.๓) ถ้าเป็นพระภิกษุจะมีคำนำหน้าชื่อว่าพระมหา ถ้าเป็นสามเณรจะมีคำว่า เปรียญ ต่อท้ายนามสกุล ใช้คำนำหน้าเช่นนี้จนถึงประโยค ป.ธ.๙

ชั้นที่ ๓ เรียกว่า เปรียญธรรม ๔ ประโยค

ชั้นที่ ๔ เรียกว่า เปรียญธรรม ๕ ประโยค ผู้ที่สอบได้ชั้นนี้หากได้รับแต่งตั้งให้เป็นครูสอน ๑ ปี และทำการสอนมาแล้วไม่ต่ำกว่า ๓๐๐ ชั่วโมง นำมาขอใบเทียบวุฒิการศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนปลายได้

ชั้นที่ ๕ เรียกว่า เปรียญธรรม ๖ ประโยค ผู้สอบได้ชั้นนี้มีวุฒิเทียบเท่าการศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย โดยไม่ต้องมีใบเทียบวุฒิ

ชั้นที่ ๖ เรียกว่า เปรียญธรรม ๗ ประโยค

ชั้นที่ ๗ เรียกว่า เปรียญธรรม ๘ ประโยค

ชั้นที่ ๘ เรียกว่า เปรียญธรรม ๙ ประโยค

การศึกษาระดับประโยค ๑-๒ และเปรียญธรรม ๓ ประโยคเรียกว่าเปรียญตรี คือผู้ที่จะมีสิทธิสอบประโยค ๑-๒ ขึ้นไปจะต้องสอบได้นักธรรมชั้นตรีก่อน

ระดับเปรียญธรรม ๔-๖ ประโยค เรียกว่าเปรียญโท คือผู้ที่จะมีสิทธิสอบเปรียญธรรม ๔ ประโยคขึ้นไป จะต้องสอบได้นักธรรมชั้นโทก่อน

ระดับเปรียญธรรม ๗-๙ ประโยค เรียกว่าเปรียญเอก คือผู้ที่จะมีสิทธิสอบเปรียญธรรม ๗ ประโยคขึ้นไป จะต้องสอบได้นักธรรมชั้นเอกก่อน

เปรียญธรรม ๙ ประโยค หรือ ป.ธ.๙ เป็นระดับชั้นสูงสุดดังที่กล่าวมา โดยหลักสูตร ป.ธ.๙ ประกอบด้วย

๑. วิชาแต่งไทยเป็นมคธ แต่งภาษามคธจากภาษาไทยล้วน ข้อความแล้วแต่กรรมการจะกำหนดให้แต่งเป็นบาลี

๒. วิชาแปลไทยเป็นมคธ หลักสูตรใช้หนังสือ วิสุทธิมัคค (แต่งเป็นบาลี)

๓. วิชาแปลมคธเป็นไทย หลักสูตรใช้หนังสือ อภิธัมมัตถวิภาวินี (แปลเป็นไทย)

พระภิกษุหรือสามเณรที่มีสิทธิ์สอบไล่ในชั้น ป.ธ.๙ ต้องสอบไล่ได้ ป.ธ.๘ และต้องสอบไล่ได้นักธรรมเอกก่อน จึงจะมีสิทธิ์สอบไล่ในชั้นนี้ได้

การสอบไล่ ป.ธ.๙ ในปัจจุบัน จัดสอบที่วัดสามพระยา กรุงเทพฯ ในช่วงเดือนมกราคมจนถึงเดือนมีนาคมของทุกปี โดยการกำกับของมหาเถรสมาคมและสำนักงานแม่กองบาลีสนามหลวง

พระภิกษุ-สามเณร ที่สอบได้ ป.ธ.๙ เมื่อเข้ารับพระราชทานประกาศนียบัตรพัดเปรียญ ในพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม จะได้รับพระมหากรุณาธิคุณ โปรดให้จัดเจ้าพนักงานขับรถหลวงส่งถึงพระอาราม

ส่วนสามเณรผู้สอบไล่ได้ในชั้น ป.ธ.๙ และมีอายุไม่เกิน ๒๐ ปี จะได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว โปรดให้เข้ารับการบรรพชาอุปสมบทในวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ในพระบรมมหาราชวัง และได้รับพระราชทานเครื่องอัฐบริขารหรือที่เรียกว่าทรงรับเป็นนาคหลวง

ข้อมูล : หนังสือพิมพ์รายวันข่าวสด