กระทู้ล่าสุดของ: สุขใจ ข่าวสด

กฎหมายแรงงานไทยยังพึ่งไม่ได้ ‘ไรเดอร์’ ยังอยู่กับวังวนความไม่แน่นอนในฐานะแรงงานเปราะบาง

<span>กฎหมายแรงงานไทยยังพึ่งไม่ได้ ‘ไรเดอร์’ ยังอยู่กับวังวนความไม่แน่นอนในฐานะแรงงานเปราะบาง</span>
<span><span>user007</span></span>
<span><time datetime="2024-05-30T02:31:58+07:00" title="Thursday, May 30, 2024 - 02:31">Thu, 2024-05-30 - 02:31</time>
</span>

<div class="field field--name-field-byline field--type-text-long field--label-hidden field-item"><p>วรันธร ตังคไชยนันท์ : รายงาน</p></div>

<div class="field field--name-body field--type-text-with-summary field--label-hidden field-item"><p>รายงานเวทีเสนองานวิจัย “ความหวังรายนาที: วังวนความไม่เเน่นอนของแรงงานเปราะบางภายใต้ระบบเศรษฐกิจแพลตฟอร์ม” เปิดแหล่งที่มาของความไม่แน่นอนที่ไรเดอร์ต้องเจอ พบชีวิตที่กําหนดเอง (ไม่) ได้ ตัวตนแบบผู้ประกอบการกับการจัดการความไม่เเน่นอน ขณะที่การแตกกระจายของปัจเจกกับปัญหาการต่อรองเพื่อสภาพการทํางานที่ดีขึ้น ด้านผู้ทรงคุญวุฒิแนะ 'ควรจะฟันธงว่าไรเดอร์คือลูกจ้าง' ทําให้กฎหมายเเรงงานมีความเข้มเเข็งขึ้นก็จะเป็นสร้างอํานาจต่อรองให้กับไรเดอร์มากขึ้น</p><p class="picture-with-caption"><iframe width="560" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/XKr6Am3ENQ0?si=sqhzKkZPv4F_A8ML" title="YouTube video player" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" referrerpolicy="strict-origin-when-cross-origin" allowfullscreen></iframe></p><p dir="ltr">วันที่ 10 เม.ย. ที่ผ่านมา ในการประชุมวิชาการโครงการวิจัยเรื่อง “ฝ่าภาวะความไม่แน่นอน: การดํารงอยู่ในช่วงเปลี่ยนผ่านของสังคมไทย” โครงการวิจัยได้รับทุนเมธีวิจัยอาวุโสจากสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) โดย ปิ่นเเก้ว เหลืองอร่ามศรี ศาตราจารย์และอาจารย์ประจำภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เป็นหัวหน้าโครงการ ในวงเสวนาประกอบไปด้วย การัณยภาส ภู่ยงยุทธ์ นักศึกษาปริญญาโท ภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะสังคมศาสตร์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ที่มานําเสนองานวิจัย “ความหวังรายนาที: วังวนความไม่เเน่นอนของแรงงานเปราะบางภายใต้ระบบเศรษฐกิจแพลตฟอร์ม” และ พฤกษ์ เถาถวิล ผู้ช่าวยศาสตราจารย์และอาจารย์ประจำสาขาวิชานวัตกรรมการพัฒนาสังคม คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ในฐานะผู้ทรงคุณวุฒิให้ข้อคิดเห็น</p>

<p dir="ltr">“มอเตอร์ไซต์รับจ้างกับไรเดอร์ก็ไม่ได้แตกต่างกันมากนัก เพียงแต่ทุกวันนี้ไรเดอร์มีบางสิ่งบางอย่างเข้ามาเป็นตัวกลางระหว่างเขากับลูกค้า นั่นคือ แอพพลิเคชั่น” นักศึกษาปริญญาโทผู้นําเสนอวิจัยชิ้นนี้กล่าวเริ่มต้นการเสวนาในส่วนของเขา</p>

<img src="https://live.staticflickr.com/65535/53755933878_8a7c8af8bb_b.jpg" width="1024" height="560" loading="lazy"><p dir="ltr">การัณยภาสมีข้อค้นพบว่าบริษัทต้องสร้างความไม่เเน่นอนที่ไม่พึงปรารถนาและถูกผลิตสร้างให้กับไรเดอร์ (รูปแบบการจ้างงานที่เปราะบาง) เพื่อที่ความแน่นอนจะได้เกิดขึ้นกับบริษัทเองเพื่อบรรลุถึงผลกําไร ด้วยความที่โมเดลธุรกิจแบบนี้ต้อง Outsource  (จัดจ้างคนภายนอก) มันก็เลยจําเป็นต้องยกต้นทุนให้มากที่สุด เลยเป็นสภาพการจ้างงานที่เหมือนเป็นการขูดรีด ซึ่งโมเดลแบบแฟลตฟอร์มดิจิทัลในปัจจุบัน เอื้อประโยชน์ให้กับบริษัท เพราะว่าโมเดลแพลตฟอร์มมันสามารถขูดรีดได้ทุกอย่าง ไม่ว่าจะเป็นช่องโหว่ทางกฎหมาย เงื่อนไขของตลาดแรงงาน และสภาพโรคระบาด</p><h2>แหล่งที่มาของความไม่แน่นอนที่ไรเดอร์ต้องเจอ</h2><p dir="ltr">การัณยภาสกล่าวว่า มาจากปัญหาหลักๆ 2 ประการคือ การพยายามควบคุมความเสี่ยงจากบริษัทแพลตฟอร์ม และความไม่แน่นอนจากภายนอก เช่น สภาพอากาศ สภาพถนน ลูกค้า ร้านอาหาร สถานการณ์การเมืองและเศรษฐกิจ</p><p dir="ltr">ซึ่งการควบคุมความเสี่ยงจากบริษัทเเพลตฟอร์มประกอบไปด้วย 1.Being watched from invisible eyes คือ การควบคุมกระบวนการใช้เเรงงานจึงทําให้เเพลตฟอร์มบรรลุเป้าหมายความมั่นคงของตัวเอง โดยใช้อัลกอริทึมแจกจ่ายงาน เพราะความไม่แน่นอนคือในช่วงที่มีความต้องการมากๆ ไม่รู้ว่าจะมีอัลกอริทึมที่เพียงพอหรือเปล่า จึงต้องสร้างเเรงจูงใจเพื่อให้ไรเดอร์เข้ามาทํางานเยอะๆ  รวมถึงการให้คะเเนน การจัดลําดับ และการลงโทษ เพื่อให้ไรเดอร์ไม่กล้าที่จะปฎิเสธงานที่เขาไม่อยากทํา 2.Slot machine effect เป็นการพยายามที่จะบอกว่า Social media ทําให้เราเสพติดความไม่แน่นอน อย่างการที่ไรเดอร์เอาค่ารอบมาอวดกัน ในบริบทเดลิเวอรี่ทําให้เเรงงานเจอความไม่เเน่นอน จะเห็นได้ว่างานบางงานจะได้ค่ารอบที่เยอะผิดปกติ ไปส่งใกล้นิดเดียวเเต่ได้เงินเยอะ เเต่ส่วนมากก็จะไม่เป็นแบบนั้น ทําให้เป็นการขูดรีด เเต่ถ้าเเพลตฟอร์มเอาเเต่ขูดรีดเเรงงานก็จะไม่มีคนอยากจะทํางานนี้ ดังนั้นจึงต้องมีการให้รางวัลกับไรเดอร์บ้างเพื่อเป็นกลไกจูงใจในการทํางาน จึงเป็นการเปลี่ยนความไม่เเน่นอนให้เป็นโอกาส</p><h2>ชีวิตที่กําหนดเอง (ไม่) ได้ ตัวตนแบบผู้ประกอบการกับการจัดการความไม่เเน่นอน</h2><p dir="ltr">“สองด้านของอิสรภาพ” โดยการัณยภาสได้เเรงบันดาลใจมาจาก เคลาดิโอ โซปรานเซ็ตติ อาจารย์ประจำภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยาสังคม แห่ง Central European University (CEU) ซึ่งการัณยภาสค้นพบว่าด้านเเรกคือ negative freedom อิสระที่เราถูกปลดปล่อยจากโครงสร้างที่ถูกกดขี่ อย่างเช่น การเรียกร้องในแง่ของการนัดหยุดงาน และ positive freedom อิสระที่เรารู้สึกว่าเราจะทําอะไรก็ได้ อย่างเช่น ไรเดอร์จะทํางานตอนไหน วันไหน ก็ได้ หรือจะหยุดตอนไหนก็ได้</p><p dir="ltr">จากการลงสนามของการัณยภาส พบว่า ไรเดอร์ส่วนใหญ่ให้ความสําคัญกับ Positive freedom มากกว่า เพราะว่าเขารู้สึกว่าการที่เขาเข้ามาทํางานนี้ มันให้อิสระในแง่ของการจัดการตัวเองได้มากกว่างานอื่น ๆ หมายความว่าเขามีความต้องการที่จะควบคุมชีวิตของตัวเองได้ ลงมือทําในสิ่งที่ตัวเองอยากทํา ปฎิเสธในสิ่งที่เขาไม่อยากทํา ส่วนโครงสร้างที่เข้ามากดขี่เขา เขาก็จะลงมือทํา แก้ปัญหาด้วยตนเอง ทําให้เกิดความไม่ลงรอยเพราะมีมุมมองด้านเสรีภาพเเตกต่างกัน เนื่องจากไม่ได้เเก้ไขปัญหาด้วยการเรียกร้องเหมือนกับ negative freedom ดังนั้นไรเดอร์บางคนก็จะมีความเป็นผู้ประกอบการมากกว่าเพราะว่ามี positive freedom สูง  แต่ไรเดอร์ทั้ง 2 แบบนี้มีความต้องการเหมือนกันคือต้องการความอิสระจัดการตัวเองได้ และอยากให้โครงสร้างมันเปลี่ยนไป โดยที่ไม่ต้องขึ้นตรงกับแพลตฟอร์มเหมือนในปัจจุบัน</p><p dir="ltr">ถ้าพูดกันตรงๆ แล้วสังคมไทยประกอบไปด้วยเเรงงานอิสระหรือ “ผู้ประกอบการรายย่อย” เป็นจํานวนมาก เพราะฉะนั้นจึงไปด้วยกันด้วยดีกับการทํางานเเพลตฟอร์ม เนื่องจากเคยชินกับการแก้ไขปัญหาด้วยตัวเอง</p><h2>การแตกกระจายของปัจเจกกับปัญหาการต่อรองเพื่อสภาพการทํางานที่ดีขึ้น</h2><p dir="ltr">โมเดลแบบธุรกิจเเพลตฟอร์มทําให้ปัจเจกมีความแตกกระจายกันมากขึ้น เพราะการแข่งขันของทางเเพลตฟอร์มเองหรือแม้กระทั่งที่ตัวไรเดอร์เอง ซึ่งทําให้การรวมตัวกันนั้นเกิดขึ้นยาก</p><p dir="ltr">ประเทศไทยนั้น การัณยภาสมองว่า “สหภาพแรงงานก็ไม่ได้เข้มเเข็ง และไม่สามารถเป็นกระบอกเสียงให้เเรงงานที่ไม่ได้อยู่ในระบบ (informal sector) ได้ การต่อรองจึงยังอยู่ในรูปแบบของความไม่เป็นทางการ”</p><p dir="ltr">แต่ในส่วนของต่างประเทศ ประเทศที่มี Trade union ที่เข้มเเข็ง เขามักจะเรียกร้องในเชิงกฎหมาย แต่ประเทศที่ไม่มีสหภาพเเรงงานที่เข้มเเข็งก็มักจะมีการเรียกร้องในรูปแบบนัดกันหยุดงาน</p><p dir="ltr">ดังนั้นการทําให้ความไม่แน่นอนกลายเป็นสิ่งที่พึงปรารถนาคือหนึ่งกลไกสําคัญ ไรเดอร์ไทยจึงตกอยู่ในสถานะที่คลุมเครือ คือทั้งด้านที่เป็นผู้ประกอบการอิสระและด้านที่มีลักษณะเป็นลูกจ้าง คือเป็น ปัจเจกที่มีอํานาจตํ่าและไม่สามารถรวมตัวเพื่อต่อรองกับบริษัทแพลตฟอร์มได้ อิสรภาพเชิงบวกเพียงอย่างเดียวไม่สามารถปลดปล่อยเเรงงานจากการถูกขูดรีดได้ เพราะสุดท้ายเเล้วก็จะไปส่งเสริมให้ปัจเจกแข่งขันกันมากกว่าที่จะรวมตัวกัน พร้อมเสนอเเนะให้มีการกํากับควบคุมการดําเนินงานของบริษัทแพลตฟอร์มในประเด็นที่เกี่ยวข้อกับสถานะการจ้างงาน หากเป็น พาร์ตเนอร์ ก็ห้ามใช้กลไกเข้ามาควบคุมแรงงาน หรือถ้าเป็น ลูกจ้าง ก็ต้องมีความคุ้มครองตามกฎหมายโดยเเลกกับความอิสระ เเต่ปัญหาคือ ไม่ว่าทางไหนแพลตฟอร์มก็เสียเปรียบ เขาจะยอมหรือไม่ เพราะถ้าคลุมเครืออยู่แบบนี้ ม</p><p dir="ltr">มันก็จะมีปัญหาไปเรื่อยๆ เเละกฎหมายแรงงานควรเข้มเเข็งมากกว่านี้ เพราะว่าไรเดอร์จํานวนมากไม่ต้องการที่จะอยู่ในสถานะลูกจ้าง เพราะว่าเขามีประสบการณ์แย่ๆ ทําให้ไม่ชอบวัฒนธรรมอํานาจนิยมเนื่องจากค่าเเรงตํ่า ไม่มีสวัสดิการ กลายเป็นว่าเเรงงานที่อยู่ในภาคธุรกิจขนาดเล็กหรือขนาดกลางนั้น โดนขูดรีดมากกว่าแรงงานในบริษัทขนาดใหญ่ เพราะบริษัทใหญ่ต้องทําตามกฎหมายเเรงงาน ดังนั้นหากกฎหมายแรงงานอ่อนแอหรือไม่สามารถแก้ไขปัญหาให้ลูกจ้างได้อย่างทั่วถึง คนจะยิ่งออกมาทําอาชีพอิสระมากขึ้น และยิ่งทําให้สิทธิแรงงานตกตํ่าลงไปอีก</p><h2>ควรจะฟันธงว่าไรเดอร์คือลูกจ้าง</h2>

<p dir="ltr">“ไรเดอร์เขาไม่ได้ไร้เดียงสา เขารู้ดีว่าเขาอยากอิสระ เเต่ก็รู้ว่างานนี้ไม่ได้อิสระ” ผู้ทรงคุณวุฒิให้ข้อคิดเห็น</p>

<img src="https://live.staticflickr.com/65535/53756059749_8fd7a536f3_b.jpg" width="1023" height="541" loading="lazy"><p dir="ltr">พฤกษ์ กล่าวต่อในฐานผู้ทรงคุณวุฒิให้ข้อคิดเห็นว่า หากพูดให้ชัดขึ้นไรเดอร์จึงอยู่ในภาวะ หนีเสือปะจระเข้เพราะไม่อยากเป็นลูกจ้างในบริบทสังคมไทยและอยากจะมาหาโลกตามความปรารถนาเเต่กลายเป็นถูกหลอก และเเรงงานไรเดอร์ได้ทําให้ภาคประชาสังคมไทยคึกคักกันเป็นอย่างมาก ในเรื่องความไม่เป็นธรรมของสังคม พร้อมยังเสนออีกว่า “กฎหมายเเรงงานไทยนั้นมันพึ่งไม่ได้” เข้าประกันสังคมก็ต้องไปนั่งรอคิว</p>

<p dir="ltr">“ถ้าเราทําให้กฎหมายเเรงงานมีความเข้มเเข็งขึ้นก็จะเป็นสร้างอํานาจต่อรองให้กับไรเดอร์มากขึ้นด้วย” พฤกษ์ กล่ล่าวและให้ข้อเสนอเชิงนโยบาย ว่าจึงควรจะฟันธงว่าไรเดอร์คือลูกจ้าง  เพราะในทางปฎิบัติ บริษัทเเพลตฟอร์มนั้นทําตัวเป็นนายจ้างอย่างเเน่นอนเเละเป็นนายจ้างที่โหดกว่านายจ้างธรรมดาด้วยเพราะตามเราไปถึงบ้าน เราทํางานไม่ทํางานเเพลตฟอร์มจะรู้หมดเเละก็ให้คุณให้โทษเราด้วย เราจึงเรียกการควบคุมนี้ว่าเป็นการควบคุมเชิงองค์กรที่มาควบคุมชีวิตจิตใจให้เราเป็นเเรงงาน ดังนั้น “ปัญหาทุกอย่างจึงเกิดจากโมเดลธุรกิจเเพลตฟอร์มที่ปิดบังอําพรางความไม่เป็นธรรมนี้”</p>

<img src="https://live.staticflickr.com/65535/53754826902_ac5ec03c48_b.jpg" width="1024" height="554" loading="lazy"><p class="picture-with-caption" dir="ltr">นันทวัฒน์ ฉัตรอุทัย อาจารย์ประจำภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ร่วมแลกเปลี่ยน</p><h2>เมื่อ ‘คนสั่งอาหาร’ มีส่วนในการ ‘ขูดรีด’</h2><p dir="ltr">นันทวัฒน์ ฉัตรอุทัย ได้เเย้งว่า จากที่กล่าวมานั้น คนที่ขูดรีดอีกคนหนึ่งได้หายไปนั่นคือ คนสั่ง ซึ่งบริษัทแพลตฟอร์มหาประโยชน์จากสิ่งนี้ เเต่สิ่งที่ได้ประโยชน์จริงๆ คือระบบเศรษฐกิจไทย เพราะเมื่อ 40 ปีที่ผ่านมาเราใช้ Cheap labor (แรงงานราคาถูก) ดังนั้นเเล้วสิ่งที่เกิดขึ้นมาคือระบบเศรษฐกิจเเบบนอกระบบ (informal sector) ซึ่งสิ่งเหล่านี้เป็นสิ่งที่น่าสนใจ คือจริงๆ ควรจะต้องถามก่อนว่าเราเดินทางมาถึงจุดนี้ได้อย่างไร จุดที่ค่าฝุ่น p.m.2.5 ขึ้นเเต่เเม่ยังต้องกระเตงลูกออกมารับงานไรเดอร์ ระบบเศรษฐกิจไทยไม่มีความคิดที่จะสร้างงานเเบบ Formal sector ซึ่งที่อาจารย์พฤกษ์ว่าการเป็นเเรงงานต่างประเทศมันดีกว่า เเต่เราจะไม่เห็นภาพว่าทําไม่เราถึงได้มีไรเดอร์จํานวนมาก ทําไมคนจํานวนมากที่ทํางานธุรกิจขนาดเล็กมาจ่ายค่าประกันสังคมให้กับลูกจ้างเนี่ยมันเป็นไปไม่ได้ การพูดถึงการรวมตัวไปเรียกร้องนั้น มันพูดง่าย เเต่พอความเป็นจริงเเล้วเราจะไปเรียกร้องกับใครได้ ในเมื่อระบบเศรษฐกิจมันต้องการการเลี้ยงดูจากเเรงงานราคาถูกเป็นหลัก เเต่กว่า 60-70% นั้นไปคาอยู่ใน Informal sector ดังนั้นจึงมีการเถียงกันว่า กสม.(คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ) บอกว่าไรเดอร์เป็นเเรงงาน เเต่ไรเดอร์ออกมาบอกว่าคุณหนีค่าเเรงขั้นตํ่ามาเพื่อที่จะกลับไปเอาค่าเเรงขั้นตํ่าหรอ เรื่องนี้ถ้าจะเเก้มันจึงยิ่งใหญ่กว่าการมารวมตัวกัน ดังนั้น เมื่อดูจาก Nordic country จึงต้องมีกฎหมายการจ้างงานที่ชัดเจน ถ้าคุณยอมให้เขาเรียกร้องต่อต้านได้ก็เเสดงว่าคุณยอมให้สิ่งที่เรียกว่าการจ้างงานแบบเปราะบางมันเติบโตได้อย่างเป็นทางการ</p><p dir="ltr">“ผมเห็นด้วยมากๆ เพราะว่าคนที่ได้ประโยชน์ แน่นอนต้องเป็นเเพลตฟอร์ม แล้วแพลตฟอร์มก็พยายามทําให้ลูกค้าคิดว่า เขาก็ได้ประโยชน์จากตรงนี้เหมือนกัน” การัณยภาสตอบประเด็นที่นันทวัฒน์ได้เสนอข้อคิดเห็น เขายังกล่าวต่อว่าแม้ลูกค้าในต่างประเทศจะมีความเข้าใจในเรื่องนี้ เวลาที่มีการเรียกร้อง ลูกค้าบางส่วนก็จะมาร่วมขบวนด้วย แต่ในประเทศไทย เราจะเคยชินกับการใช้เเรงงานราคาถูก ดังนั้น จึงยังไม่สามารถมองเห็นภาพได้ชัดเจนว่าผู้บริโภคออกมาซัพพอร์ตไรเดอร์ได้มากน้อยเเค่ไหน แม้ภาคประชาสังคมบางส่วนจะออกมาสนับสนุนแล้วก็ตาม</p><div class="note-box"><p>สำหรับ วรันธร ตังคไชยนันท์ ผู้เรียบเรียงงานชิ้นนี้ ปัจจุบันเป็นนักศึกษาฝึกงานประจำกองบรรณาธิการข่าวประชาไท ซึ่งมาจาก สาขาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่</p></div><p> </p></div>
<div class="node-taxonomy-container">
<ul class="taxonomy-terms">
<li class="taxonomy-term"><a href="http://prachatai.com/category/%E0%B8%82%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%A7" hreflang="th">ข่า�http://prachatai.com/category/%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%A9%E0%B8%90%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%88" hreflang="th">เศรษฐกิ�http://prachatai.com/category/%E0%B9%81%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99" hreflang="th">แรงงา�http://prachatai.com/category/%E0%B9%84%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B9%8C" hreflang="th">ไรเดอร�http://prachatai.com/category/%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%98%E0%B8%A3-%E0%B8%95%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B9%84%E0%B8%8A%E0%B8%A2%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B9%8C" hreflang="th">วรันธร ตังคไชยนันท�http://prachatai.com/category/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%93%E0%B8%A2%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%AA-%E0%B8%A0%E0%B8%B9%E0%B9%88%E0%B8%A2%E0%B8%87%E0%B8%A2%E0%B8%B8%E0%B8%97%E0%B8%98%E0%B9%8C" hreflang="th">การัณยภาส ภู่ยงยุทธ�http://prachatai.com/category/%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%A9%E0%B8%90%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%88%E0%B9%81%E0%B8%9E%E0%B8%A5%E0%B8%95%E0%B8%9F%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%A1" hreflang="th">เศรษฐกิจแพลตฟอร์�http://prachatai.com/category/%E0%B9%81%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%B2%E0%B8%87" hreflang="th">แรงงานเปราะบา�http://prachatai.com/category/%E0%B8%9E%E0%B8%A4%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B9%8C-%E0%B9%80%E0%B8%96%E0%B8%B2%E0%B8%96%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%A5" hreflang="th">พฤกษ์ เถาถวิ�https://prachataistore.net</div>

http://prachatai.com/journal/2024/05/109405