เปิดแหล่งเรียนรู้ สอนทำพระเครื่อง

ปราชญ์ชาวบ้านกำแพงเพชร เปิดแหล่งเรียนรู้-ทำพระเครื่อง

พระเครื่องเมืองกำแพงเพชร ในยุคกรุงสุโขทัย ช่วงรัชสมัยพระมหาธรรมราชาที่ ๑ ถือเป็นยุคทองของพระพุทธศาสนา ศิลปะและสถาปัตยกรรมต่างๆ

พระองค์ทรงสถาปนาพระศรีรัตนมหาธาตุ และทรงปลูกต้นพระศรีมหาโพธิ ณ เมืองนครชุม กำแพงเพชร เมื่อปี พ.ศ. ๑๙๐๐ เมื่อมีผู้รื้อพระศรีรัตนมหาธาตุเจดีย์ ได้พบตำนานการสร้างพระพิมพ์ หรือที่ปัจจุบันนี้นิยมเรียกกันว่า "พระเครื่อง" มีประวัติศาสตร์ยาวนานกว่า ๗๐๐ ปี และเชื่อว่านอกจากพระเครื่องแล้วยังมีพระพุทธรูปและถาวรวัตถุอื่นๆ

ตามข้อความในจารึกหลักที่ ๘ เรียกเมืองนครชุมว่า "นครพระชุม" ซึ่งอาจหมายถึงเมืองที่รวมของพระหรือมีพระมาก

ด้วยเหตุนี้ ตำบลนครชุม จึงพบพระพิมพ์จำนวนมาก นับเป็นต้นตระกูลพระเครื่องทุ่งเศรษฐี ที่มีชื่อเสียงของจังหวัดกำแพงเพชร ในด้านความสง่างามด้วยศิลปะอันเกิดจากประติมากรรมของสกุลช่างกำแพงเพชร นักโบราณคดีบางท่านกล่าวว่าเป็นพุทธประติมากรรมพระพุทธศาสนาที่มีฝีมือเป็นเลิศ มีความคิดเป็นอิสระและมีแรงบันดาลใจอันสูง จึงเกิดความประณีตงดงามหาค่ามิได้

ด้านเนื้อส่วนผสมมีทั้งเนื้อดิน เนื้อชิน เนื้อเงิน เนื้อนาก และเนื้อทอง โดยเฉพาะเนื้อดิน จัดเป็นเนื้อเกษตรโดยแท้ มีความอ่อนนุ่มเป็นพิเศษ และในความอ่อนนุ่มนั้นยังแฝงด้วยความแกร่ง ซึ่งธรรมชาติเป็นผู้หล่อหลอมด้วยเวลาอันยาวนานกว่า ๗๐๐ ปี

กรุพระเครื่องที่มากที่สุดในประเทศของจังหวัดกำแพงเพชร คือ พระเครื่องตระกูล ทุ่งเศรษฐี อยู่ฝั่งตรงข้ามกับตัวจังหวัดกำแพงเพชร ซึ่งเป็นตำบลคลองสวนหมาก เดิม หรือตำบลนครชุมในปัจจุบัน

พระเครื่องตระกูลทุ่งเศรษฐี ได้แก่ กรุวัดพระบรมธาตุ กรุเจดีย์กลางทุ่ง กรุวัดพิกุล กรุซุ้มกอ กรุบ้านเศรษฐี

ส่วนกรุพระเครื่องฝั่งตัวเมืองกำแพงเพชร ได้แก่ กรุวัดพระแก้ว กรุวัดป่ามืด กรุวัดมหาธาตุ กรุวัดช้างรอบ กรุวัดสิงห์ กรุอาวาสใหญ่ กรุอาวาสน้อย กรุวัดสี่อิริยาบถ และอื่นๆ

ปัจจุบันตามวัดต่างๆ ถูกบูรณะปรับปรุงให้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวในยุคนี้ โดยก่อนที่จะถูกปรับปรุงได้มีชาวบ้านเข้าไปขุดเจดีย์เก่าตามวัด เพื่อหาโบราณวัตถุ และพระเครื่อง จนเมืองเก่าได้รับความเสียหายเป็นอย่างมาก

กลายเป็นที่มาของพระเครื่องเมืองกำแพงเพชร ที่มีพระเครื่องมากที่สุดของประเทศไทย พระบางองค์ได้รับการจัดอยู่ในทำเนียบพระเครื่องชุดเบญจภาคีอีกด้วย

"ลุงโป้ย" หรือ นายสมหมาย พะยอม ปราชญ์ชาวบ้านแห่งเมืองกำแพงเพชร เปิดแหล่งเรียนรู้ภูมิปัญญาไทย สอนทำพระเครื่อง สืบสานตำนานพระเครื่องเมืองกำแพงเพชร ที่บ้านปากคลองใต้ เลขที่ ๖๖ ม.๓ ต.นครชุม อ.เมือง จ.กำแพงเพชร

นายสมหมาย หรือ ลุงโป้ย วัย ๖๒ ปี เจ้าของบ้าน กล่าวว่า เปิดแหล่งเรียนรู้การทำพระเครื่องนครชุม ด้วยมีใจรักและคลุกคลีอยู่ในวงการพระเครื่อง ชอบศึกษาจดจำวิธีทำพระเครื่องจากช่างพระเครื่องในกำแพงเพชร ลองผิดลองถูกจนประสบความสำเร็จทำพระเครื่องเป็นอาชีพหลัก ตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๔๘

ต่อมาในปี ๒๕๕๑ มีแนวคิดที่จะอนุรักษ์และสืบทอดภูมิปัญญาไทยในวิธีการทำพระเครื่องไว้ จึงได้จัดตั้งแหล่งเรียนรู้การทำพระเครื่องนครชุม โดยได้รับงบประมาณจากกองทุนพัฒนาศักยภาพหมู่บ้านและชุมชน (SML) ม.๓ ต.นครชุม จำนวนหนึ่งก่อสร้างเป็นอาคารแหล่งเรียนรู้ มีสมาชิกในศูนย์ ๕-๖ คน

แหล่งเรียนรู้การทำพระเครื่อง มีการสาธิตขั้นตอนการทำพระเครื่อง ตั้งแต่วิธีนวดดิน ผสมดิน โดยดินที่ใช้เป็นดินทุ่งเศรษฐีอันลือลั่นของเมืองกำแพงเพชร นำน้ำจากแม่น้ำปิง มาราด นำมาผสมหมักค้างคืน ก่อนนำมานวดให้นิ่ม โรยแป้งที่แม่พิมพ์พระก่อนนำดินมากดที่แม่พิมพ์พระ นำพระออกจากแม่พิมพ์ใส่ถาด ตากผึ่งลมไว้ประมาณ ๒ วัน จากนั้นนำมาตากแดดให้แห้งสนิท นำพระไปเผาที่เตาถ่าน คอยเติมถ่านประมาณ ๒๔ ชั่วโมง ถ่านที่ใช้ถ้าเป็นไม้มะม่วงจะดีมาก

หลังจากนั้นนำพระที่เผาแล้วออกจากเตามาเรียงใส่ราง นำพระมาใส่คราบให้ดูเหมือนพระเก่า หลังจากนั้นขัดเงาด้วยใบตองแห้งกล้วยน้ำว้า จะได้พระเครื่องที่สมบูรณ์ แหล่งเรียนรู้แห่งนี้เปิดให้ผู้สนใจเข้าร่วมชมและศึกษาวิธีการทำพระเครื่องได้โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย

สำหรับแหล่งการเรียนรู้การทำพระเครื่องแห่งนี้ รับสั่งทำพระเครื่องกว่า ๑๓๐ พิมพ์ จำหน่ายในราคาองค์ละ ๔ บาท ถ้าบรรจุกล่อง จำหน่ายในจำนวน ๑๐๐ กล่อง ราคา ๗๐๐ บาท หรือจะเป็นพระบูชาพิมพ์เมืองกำแพงเพชร

เหมาะที่นำไปเป็นของฝากหรือนำไปเป็นของชำร่วย หรือนำเข้าพิธีพุทธาภิเษก ในโอกาสต่างๆ อีกด้วย

ผู้ที่สนใจชมวิธีการทำพระเครื่อง ติดต่อขอทราบรายละเอียดได้ที่ "ลุงโป้ย" เพิ่มเติมโทร.08-9641-2543 .... หนังสือพิมพ์ข่าวสด ฉบับประจำวันศุกร์ที่ ๑๙ กันยายน ๒๕๕๗

เจดีย์วัดซุ้มกอที่โด่งดัง ถูกชาวบ้านลักลอบขุดค้นหาพระเครื่องจนทรุดโทรม

วัดซุ้มกอ จังหวัดกำแพงเพชร
ปัจจุบันเป็นวัดร้าง ไม่มีร่องรอยเสนาสนะ เช่น กุฏิ วิหาร ศาลา หลงเหลือให้เห็น
มีเพียงเจดีย์เก่าแก่องค์นี้เพียงหนึ่งองค์เท่านั้น