โน๊ตเพลงไทย ๑. เพลงมหาฤกษ์ (ชุดเพลงมงคลสมรส)

.

เพลงมหาฤกษ์ – มหาชัย
เพลงมหาฤกษ์กับเพลงมหาชัย เป็นเพลงคู่กันเพื่อแสดงฤกษ์งามยามดีและสวัสดีมีโชคชัย เป็นเพลงอัตราสองชั้น มีมาแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา ในสมัยรัตนโกสินทร์ถูกนำมาบรรจุไว้ในเพลงปี่พาทย์เรื่องทำขวัญหรือเวียนเทียน
เพลงมหาฤกษ์ของเก่าดั้งเดิม หรือมักนิยมเรียกกันในหมู่นักดนตรีว่า มหาฤกษ์ทางไทย ต่อมาจอมพลเรือสมเด็จเจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต ได้ทรงดัดแปลงให้เป็นทางประสานเสียงแบบสากล แต่ยังคงยึดของเดิมเป็นหลัก โดยแปลงตอนขึ้นต้นและตอนลงท้ายให้สง่าผ่าเผยขึ้น ดังที่วงดุริยางค์ใช้บรรเลงกันอยู่ทั่วไป หรือมักนิยมเรียกกันว่ามหาฤกษ์ทางฝรั่ง ใช้บรรเลงเป็นเกียรติยศสำหรับผู้เป็นประธานในงานพิธี หรือเปิดงานต่างๆ

เพลงมหาชัยทางไทยของเก่าดั้งเดิมได้จัดทำเป็นทางใหม่แบบสากล ซึ่งสมเด็จกรมพระนริศรานุวัดติวงศ์ ได้ทรงนิพนธ์ไว้เมื่อ พ.ศ. ๒๔๓๘ ต่อมาพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระนครสวรรค์วรพินิต ได้ทรงพิจารณาแก้ไขให้กะทัดรัดมากขึ้น ที่เรียกกันว่ามหาชัยทางฝรั่ง เป็นที่นิยมบรรเลงจนทุกวันนี้ เพลงมหาชัยนอกจากจะใช้บรรเลงอวยพรให้แก่บุคคลทั่วไป ยังใช้บรรเลงเพื่อแสดงความเคารพหรือต้อนรับ โดยกำหนดให้ใช้กับบุคคล ต่อไปนี้
๑. พระบรมวงศ์และสมเด็จพระราชชนนี
๒. ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์
๓. ธงราชวงศ์เวลาผ่าน
๔. นายกรัฐมนตรี

โหมโรงมหาฤกษ์

โน๊ตเพลงไทย
๑ เพลงมหาฤกษ์ (ชุดเพลงมงคลสมรส)
ทำนองร้องและดนตรี : นายสมพล อนุตตรังกูร

บทขับร้อง ๑. เพลงมหาฤกษ์
ชโยฤกษ์เกริกมหันต์วันวิวาห์
พ้องมหาฤกษ์อุดมสมสมัย
ขออัญเชิญคุณพระรัตนไตร
ทั้งเทพไท้เทวาทั่วธาตรี
พระสยามเทวาธิราชฤทธิ์อนันต์
ประสิทธิ์สรรพ์สุรพรสุนทรศรี
ให้สดชื่นสุขเกษมเปรมปรีดี
ความสุขมีอยู่ชั่วนิตย์นิรันดร

..ขอกราบขอบพระคุณ ท่านอาจารย์สมพล อนุตตรังกูร ครูผู้ประสิทธิ์ประสาทความรู้ด้านดนตรีไทย
ที่อนุญาตให้นำโน๊ตเพลงไทยเดิม ซึ่งท่านเป็นผู้ประพันธ์และเขียนด้วยลายมือของท่าน
เผยแพร่เป็นวิทยาทานใน www.sookjai.com
โดยวัตถุประสงค์ เพื่อให้คนไทยได้ตระหนักถึงคุณค่า และช่วยกันอนุรักษ์ศิลปการดนตรีไทย
ให้สืบทอดยาวนานคงอยู่คู่วัฒนธรรมไทย มา ณ ที่นี้ ด้วยความเคารพสูงยิ่ง....

* โน๊ตเพลงชุดนี้ ท่านอาจารย์เขียนขึ้นเมื่อเวลาผ่านมาแล้ว ๒๐ ปีเศษ มีการถ่ายสำเนาแจกศิษย์ซ้ำแล้วซ้ำเล่า เส้นแบ่งห้องดนตรีจึงเป๋ไปเป๋มา...ไม่ว่ากันนะคะ