'มออีแดง' อุทยานแห่งชาติเขาพระวิหาร อำภอกันทรลักษณ์ จังหวัดศรีสะเกษ

พระพุทธรูปปางสมาธินาคปรก ประดิษฐานในวิหารเล็ก ผามออีแดง

จากประวัติศาสตร์อันยาวนานกว่าพันปี
เชื่อว่าที่ตั้งของจังหวัดศรีสะเกษในปัจจุบัน เคยเป็นชุมชนและแหล่งอารยธรรม
อันรุ่งเรืองสมัยขอมเรืองอำนาจ ดังปรากฏหลักฐานจากโบราณสถาน โบราณวัตถุ

เทวสถานในศาสนาพราหมณ์-ฮินดู ล้วนก่อกำเนิดจากประติมากรรมหรือสถาปัตยกรรมขอม
ที่ยังเหลือ ‘ซาก’ อยู่อย่างมากมาย
เพียงพอให้คนรุ่นหลังได้ศึกษาและเข้าถึงความรุ่งเรืองแห่งอดีตกาล.

ชม ภาพสลักอายุกว่า ๑,๕๐๐ ปี
ที่ผา "มออีแดง"
อุทยานแห่งชาติเขาพระวิหาร อำภอกันทรลักษณ์ จังหวัดศรีสะเกษ

มออีแดง เป็นชื่อเรียกหน้าผาหินทราย ชะง่อนเขาของเทือกเขาพนมดงรัก พรมแดนกั้นอาณาเขตระหว่างประเทศไทยกับกัมพูชา

ผามออีแดง อยู่ในเขตบ้านภูมิซรอล ตำบลบึงมะลู อำเภอกันทรลักษณ์ จังหวัดศรีสะเกษ โดยอยู่ห่างจากอำเภอกันทรลักษณ์ไปทางใต้ ๓๔ กิโลเมตร และห่างจากตัวจังหวัดประมาณ ๙๘ กิโลเมตร มีลักษณะเป็นลานหินธรรมชาติริมหน้าผา ความสูง ๕๖๐ เมตรจากระดับน้ำทะเลปานกลาง ติดกับพรมแดนประเทศกัมพูชาซึ่งมองเห็นลิบลิ่วอยู่เบื้องล่าง และเป็นจุดใกล้ที่สุดสำหรับการชมปราสาทเขาพระวิหารซึ่งตั้งอยู่บนเทือกเขาแห่งนี้ ในระยะห่างเพียง ๑ กิโลเมตร โดยใช้กล้องส่องทางไกล

ความเป็นมาของชื่อ “มออีแดง”
ก่อนที่จะขึ้นไปผามออีแดง เราท่านจะต้องเดินทางผ่านหมู่บ้าน “ภูมิซรอล” (ภูมิ แปลว่า บ้าน ซรอล แปลว่า ต้นสน) หมู่บ้านสุดท้ายที่ตั้งอยู่ติดชายแดนกัมพูชา

จากหมู่บ้านภูมิซรอลถึงผามออีแดง มีระยะทาง ๑๑ กิโลเมตร ผามออีแดงเป็นหน้าผาสูงลาดชัน ๔๕ องศา เดิมเรียกว่า เนิน ๔๕ เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๐๔ ได้มีคณะครูจำนวน ๓๐ คน เดินทางมาเที่ยวปราสาทเขาพระวิหาร รถของคณะครูประสบอุบัติเหตุบริเวณเนิน ๔๕ ทำให้ครูท่านหนึ่งชื่อ “ครูแดง” เสียชีวิต และวิญญาณครูแดงได้มาปรากฏกายให้เจ้าหน้าที่พบเห็นบ่อยครั้ง เป็นที่เล่าขานและเปลี่ยนจากการเรียก ‘เนิน ๔๕' เป็น 'มออีแดง’ สืบต่อมาจนปัจจุบัน (มอ คือ เนิน อี คือ นามเรียกเสมือนญาติผู้ใกล้ชิด แดง คือ ชื่อของครูผู้เสียชีวิต)

ผนังหน้าผาหินทรายมออีแดง ทางฝั่งประเทศกัมพูชา มีภาพสลักนูนต่ำ (BAS RELIEF) และภาพลงเส้นหรือสลักแบบสกัด (ENGRAVE) ฝีมืองดงาม ศิลปะเขมร อายุอยู่ในราวพุทธศตวรรษที่ ๑๕ (ระหว่าง พ.ศ. ๑๔๖๕-๑๔๙๐) สันนิษฐานว่าเก่าแก่ที่สุดในประเทศไทย เป็นภาพสลักนูนรูปบุคคลสามคน ในท่านั่งตัวตรง ขาขวายกขึ้นชันเข่า มือขวาถือสิ่งของคล้ายแส้ยกพาดบนขาที่ชันขึ้น แขนซ้ายเหยียดยันติดพื้น บนศีรษะสวมเครื่องประดับมีกระบังหน้า สวมตุ้มหู มีผู้สันนิษฐานว่าเป็น ‘ท้าวกุเวร’ หนึ่งในสี่จาตุมหาราช ผู้เป็นใหญ่ในหมู่ยักษ์ บ้างก็ว่าเป็นบุคคลสูงศักดิ์ หรือเจ้านายตระกูลสูง และบริเวณใกล้เคียงกันยังมีภาพลงเส้นรูปเทพเจ้าขอมสมัยพระนคร ประทับนั่งมีพญานาคอยู่เบื้องบน และรูปสัตว์ที่สลักยังไม่แล้วเสร็จ

ภาพสลัก ณ ผามออีแดง ค้นพบเมื่อ พ.ศ. ๒๕๓๐ โดยทหารพราน สังกัดกรมทหารพรานที่ ๒๓ กองกำลังสุรนารี ซึ่งตั้งฐานปฏิบัติการอยู่ในบริเวณนี้

ทางเดินและบันไดเหล็กแข็งแรง สร้างยึดตรึงกับแผ่นผาสูงชัน ให้ลงไปชมภาพสลักได้อย่างสะดวก
(กลัวความสูง จึงก้มหน้าก้มตาเดินดูขั้นบันไดอย่างเดียว ไม่วอกแวกมองแผ่นดินกัมพูชา
ที่แลเห็นทิวยอดไม้ลิบลิ่วอยู่เบื้องล่าง ขาจะอ่อนแรงร่วงตกไปตายฟรีซะเปล่าๆ!)

ภาพสลักนูนต่ำ บริเวณชะง่อนหิน ผนังผาหินทรายมออีแดง เป็นรูปบุคคล
ในท่านั่ง ๓ คน ในเครื่องแต่งกายแบบเขมร มีความกว้างประมาณ ๑๕๐ เซนติเมตร
และสูงประมาณ ๑๐๐ เซนติเมตร สันนิษฐานว่ามีอายุราวพุทธศตวรรษที่ ๑๕
เชื่อกันว่าเป็นการสลักซ้อมมือของช่าง ชนพื้นเมืองแถบนี้ ซึ่งขณะน้้นนับถือศาสนาฮินดู
ก่อนจะขึ้นไปแกะสลักจริงบนปราสาทเขาพระวิหาร (บริเวณใกล้เคียงกันยังพบภาพแกะสลักสายเส้นอีกด้วย)

ปราสาทเขาพระวิหาร อยู่ห่างจากจุดชมทัศนียภาพหนึ่งกิโลเมตร

ปราสาทเขาพระวิหารสร้างด้วยหินทรายสีเหลืองและสีเทา ซึ่งหาได้ง่ายในท้องถิ่น
หลายส่วนสกัดจากหินเพียงชิ้นเดียว ที่มีน้ำหนักมากกว่า ๕ ตัน(มากกว่า ๕,๐๐๐ กิโลกรัม/ชิ้น)
ไม่มีการใช้ศิลาแลง แต่มีการใช้อิฐในการทำคานหลังคาและประตูบางส่วน

ลวดลาย สีสันสวยงาม ของหินบนเทือกเขาพนมดงรัก (ผามออีแดง) ซึ่งอยู่ใกล้กับปราสาทเขาพระวิหาร

เราสามารถมองเห็นได้ค่อนข้างชัดเจนจากกล้องส่องทางไกลของทหารพราน (บริการฟรี)

อาคารหลังคาสีแดง คือ สถานที่ติตตั้งกล้องชมปราสาทเขาพระวิหาร

สถูปคู่ เป็นสถูปศิลปะปาปวน (ศตวรรษที่ ๑๑)
ลักษณะสี่เหลี่ยมจัตุรัส สร้างด้วยหินทรายแดง ยอดแหลมรูปดอกบัวตูม ความกว้าง ๑.๙๓ เมตร สูง ๔.๒๐ เมตร
เชื่อกันว่า น่าจะเป็นสัญลักษณ์แห่งความอุดมสมบูรณ์ (ถ่ายซูมจากจุดชมปราสาทเขาพระวิหาร)

ฐานที่ตั้งกองกำลังทหารพราน จังหวัดศรีสะเกษ อยู่ไม่ไกลจากปราสาทเขาพระวิหาร
(ถ่ายซูมจากจุดชมปราสาทเขาพระวิหาร)

กึ่งกลางภาพ จุดสีขาวๆ นั่นคือหลังคาบ้านมุงด้วยสังกะสีของชาวกัมพูชา
ที่แห่งนี้คือดินแดนของราชอาณาจักรไทย ถูกเขมรรุกล้ำเข้ามาตั้งบ้านเรือนเป็นชุมชนบนเขาสูง
ทราบจากทหารและชาวบ้านว่า พวกนี้ขึ้นโดยกระเช้า ที่สร้างไว้ตามแนวชายแดนกัมพูชา
เรื่องละเอียดอ่อน กระทบความสัมพันธ์ระหว่างประเทศให้ต้องหาทางยุติต่อไป