วัดดอนธาตุ (หลวงปู่เสาร์ กนฺตสีโล) จ.อุบลราชธานี

วัดดอนธาตุ
ตำบลทรายมูล อำเภอพิบูลมังสาหาร จังหวัดอุบลราชธานี

วัดดอนธาตุ ตั้งอยู่บนเกาะดอนธาตุ กลางแม่น้ำมูล ระหว่างบ้านทรายมูลและบ้านคันไร่ มีเนื้อที่ประมาณ ๑๓๐ ไร่ อยู่ทางทิศตะวันออกของแก่งสะพือ ห่างไปประมาณ ๖ กิโลเมตร

วัดดอนธาตุแห่งนี้ เป็นสถานที่ปฏิบัติธรรมของพระอาจารย์เสาร์ กนฺตสีโล ปรมาจารย์ทางด้านวิปัสสนาธุระผู้เคร่งครัดในพระธรรมวินัย รุ่นแรก

ปฏิปทาและวัตรปฏิบัติของท่านนั้น ได้ก่อให้เกิดสานุศิษย์องค์สำคัญ คือ พระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต ที่สืบทอดธุดงควัตรมาจนกระทั่งบัดนี้

- เมื่อปี พ. ศ.๒๔๘๐ หลวงปู่เสาร์ (พระครูวิเวกพุทธกิจ) และท่านพระอาจารย์ดี ฉันโน ได้จาริกมาปักกลดกรรมฐานหาที่ดินเหมาะสมก่อสร้างวัดวิปัสสนากรรมฐานฝ่ายธรรมยุติกนิกาย และได้ก่อสร้าง วัดภูเขาแก้ว ขึ้นเป็นรูปร่าง
- ในปี พ.ศ.๒๔๘๑ พ.ศ.๒๔๙๐ พระปู่แย จาก วัดบูรพาอุบล มาจำพรรษา ๑ ปี
- ในปี พ.ศ.๒๔๙๑ ท่านพระปู่แดง จากวัดบูรพามาดูแลรักษา
- ในปี พ.ศ.๒๔๙๒ ท่านพระอาจารย์ เหลียว ได้อุปสมบทเป็นพระภิกษุสงฆ์ดูแลรักษาวัดนาน ๑๑ ปี
- หลังจากปี พ.ศ.๒๕๐๙ วัดนี้ไม่มีพระภิกษุเข้าจำพรรษาระยะหนึ่ง แม้ว่าจะขาดพระภิกษุจำพรรษาแต่มีแม่ชี ดูแลรักษาศาสนสมบัติแห่งนี้อยู่ ๒ ท่าน คือแม่ชี พัน และ แม่ชี ปลา

วัดดอนธาตุได้ รับพระราชทานวิสุงคามสีมาตามประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๙๙ ตอนที่ ๑๔๓ เมื่อวันที่ ๖ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๒๕

ปัจจุบัน วัดดอนธาตุ ยังมีสถานปฏิบัติธรรม อยู่จำพรรษา และอัฐบริขาร ของหลวงปู่เสาร์ หลงเหลืออยู่ เช่น กุฎิ แท่นหินนั่งสมาธิ ที่เดินจงกรม

เจดีย์พิพิธภัณฑ์พระอาจารย์เสาร์ กันตสีโล
ขนาดฐานเจดีย์ ๑๖x๑๖ เมตร ความสูงถึงยอดฉัตร ๓๓ เมตร

ภายในองค์เจดีย์เป็นที่ประดิษฐานรูปปั้้น อัฐธาตุ และอัฐบริขารของหลวงปู่เสาร์ กันตสีโล

กุฏิที่พระอาจารย์เสาร์ กันตสีโล เคยอยู่จำพรรษา
เป็นกุฏิไม้เล็กๆ ขนาดห้อง ๒.๕๐x๔.๐๐ ตารางเมตร ยกใต้ถุนสูง ๑.๒๐ เมตร

พระนอน ครสวรรค์วิเวกพุทธกิจศาสนา (ปางไสยาสน์)
สร้างเมื่อ พ.ศ.๒๔๘๒ โดยพระอาจารย์เสาร์ กนฺตสีโล และพระอาจารย์ดี ฉนฺโน
โดยพระอาจารย์ดี ฉนฺโน เป็นช่างปั้น
มีความตอนหนึ่งว่า "ได้สร้างขึ้นไว้เพื่อสักการบูชา กำหนดเดือน ๑๒ แต่ พ.ศ.๒๔๘๒
ถึงฤดูเดือนยี่เพ็ญ ให้พากันทำสักการะทุกปี เทอญ"

ที่นั่งวิปัสสนากรรมฐาน ของหลวงปู่เสาร์ กนฺตสีโล

ทางจงกรม ของ บูรพาจารย์ หลวงปู่เสาร์ กนฺตสีโล

อ่างล้างเท้า ปัจจุบันหาชมยาก อยู่ที่มุมบันไดขึ้นกุฏิพระอาจารย์เสาร์ กนฺตสีโล

ต้นเดือยไก่ วัดดอนธาตุ เป็นต้นไม้ที่หลวงปู่เสาร์ กนฺตสีโล
ได้มาหยุดนั่งพัก สนทนาญาติโยม เป็นจุดแรก

กุฏิพระหลังเล็กๆ ของวัดดอนธาตุ สร้างอยู่ริมแม่น้ำมูล ระยะห่างกันพอสมควร

พัทสีมา (เขตแดนสงฆ์) วัดดอนธาตุ

ต้นไม้สูงใหญ่ให้ร่มเงาร่มรื่น - วัดดอนธาตุ

ชาวบ้านข้างวัดดอนธาตุ กับเห็ดไค (เห็ดป่าชนิดหนึ่ง)
เก็บไปเพื่อประกอบอาหารถวายพระวัดดอนธาตุ

เห็ดไค นำไปปรุงอาหารได้หลายชนิด เช่น ต้มจิ้มน้ำพริก แกง หมก
(ชาวบ้านว่าอย่างน้้น!)

วิธีหาเห็ดชนิดนี้ คือ ใช้ไม้ยาวประมาณ 1.5 เมตร เขี่ยใต้ใบไม้จะพบเห็ดขึ้นอยู่จำนวนมาก
(เห็ดชนิดนี้ขึ้นอยู่ใต้ต้นไม้สูงใหญ่ ที่มีใบไม้ร่วงหล่นทับถมกันมานาน จนทำให้ดินเกิดความชุ่มชื้น+อุณหภูมิที่เหมาะสม)

เรือข้ามฟาก ของวัดดอนธาตุ บริการรับ-ส่งฟรี

เกาะดอนธาตุ (มุมซ้ายมือที่มีต้นไม้หนาแน่น) ที่ตั้งวัดดอนธาตุ ถูกโอบล้อมด้วยลำน้ำ "แม่มูล"

หลวงปู่เสาร์ กนฺตสีโล

พระครูวิเวกพุทธกิจ (เสาร์ กนฺตสีโล) เป็นพระภิกษุนักวิปัสสนากรรมฐานในพระพุทธศาสนานิกายเถรวาท คณะธรรมยุติกนิกาย ชาวจังหวัดอุบลราชธานี ท่านเป็นอาจารย์ของพระอาจารย์มั่น ภูริทฺตโต (หลวงปู่มั่น) ซึ่งเป็นพระนักวิปัสสนากรรมฐานที่สำคัญของประเทศไทย ศิษยานุศิษย์นักวิปัสสนากรรมฐานสายวัดป่าต่างให้ความนับถือว่าท่านเป็นบูรพาจารย์แห่งสายวิปัสสนากรรมฐาน

พระครูวิเวกพุทธกิจ (เสาร์ กนฺตสีโล) เกิดเมื่อวันจันทร์ แรม ๔ ค่ำ เดือนยี่ ปีระกา ตรงกับ วันที่ ๒ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๐๒ ที่บ้านข่าโคม ตำบลหนองขอน อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี เป็นบุตรของนายทาและนางโม่ มีพี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน ๕ คน หลวงปู่เสาร์ได้เข้าไปพำนักรับใช้เป็นศิษย์วัดใต้ อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี (ปัจจุบันเรียกว่า วัดพระเจ้าใหญ่องค์ตื้อ หรือวัดใต้เทิง) ตั้งแต่อายุ ๑๒ ปี ต่อมาได้บรรพชาเป็นสามเณรในปี พ.ศ.๒๔๑๗ ขณะมีอายุได้ ๑๕ ปี ที่วัดใต้ สังกัดคณะมหานิกาย ขณะที่อยู่วัดใต้นั้นท่านได้ศึกษาอักษรธรรม อักษรขอม อักษรไทยน้อย และหนังสือไทย ตามธรรมเนียมการศึกษาในยุคนั้น

เมื่อถึงคราวที่อายุครบบวช ในปี พ.ศ.๒๔๒๒ หลวงปู่เสาร์จึงได้อุปสมบทเป็นพระภิกษุในคณะมหานิกายที่วัดใต้ อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี และได้จำพรรษาอยู่ที่วัดใต้ ๑๐ พรรษา ต่อมาในปี พ.ศ.๒๔๓๒ หลวงปู่เสาร์ได้ฟังธรรมจากท่านเทวธัมมี (ม้าว) และเกิดความเลื่อมใส จึงขอมอบตัวเป็นศิษย์และกระทำญัตติกรรมใหม่ในคณะธรรมยุติกนิกาย ณ พระอุโบสถวัดศรีทอง (วัดศรีอุบลรัตนาราม) มีพระครูทา โชติปาโล เป็นพระอุปัชฌาย์ พระอธิการสีทา ชยเสโน เป็นพระกรรมวาจาจารย์

หลวงปู่เสาร์ กันตสีโล เป็นผู้มีอัธยาศัยน้อมไปในสมาธิวิปัสสนา และพอใจแนะนำสั่งสอนผู้อื่นในทางนั้นด้วย เป็นผู้ใฝ่ใจในธุดงควัตร หนักแน่นในพระธรรมวินัย ชอบวิเวก ไม่ติดถิ่นที่อยู่ และท่านได้รับความสงบใจในการปฏิบัติเป็นอย่าง

หลวงปู่เสาร์ กันตสีโล เจริญธรรมแห่งองค์ภาวนาโดยลำดับ ต่อมาท่านมีความคิดว่าการที่ท่านปฏิบัติภาวนาอยู่นี้ก็ได้ผลเป็นที่น่าพอใจ แต่ทางที่ดีควรออกไปอยู่ป่าดงหาสถานที่สงบจากผู้คน จิตใจคงจะสงบกว่านี้เป็นแน่แท้ ดังนั้น ท่านได้ออกธุดงค์มุ่งสู่ป่าทันทีในวันรุ่งขึ้น ความปรารถนาของท่านก็เพื่อภาวนาและพิจารณาสมาธิธรรม ถ้าแม้เป็นจริงดังคำตั้งใจแล้วเมื่อกลับเข้าสู่วัดท่านจะนำความรู้ที่เกิดจากจิตใจเหล่านั้นมาเผยแผ่ยังผู้ที่หวังซึ่งความพ้นทุกข์ต่อไป

ภายหลังจากหลวงปู่เสาร์ กันตสีโล ไปอยู่ป่าดง ฝึกฝนจิตใจ เจริญศีล สมาธิ ปัญญา จำพรรษาในท่ามกลางสิงสาราสัตว์ ในหุบเขา ถ้ำลึก เป็นเวลาอันสมควร ท่านจึงได้ออกมาเปิดสำนักปฏิบัติธรรม ในวัดเลียบ อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี ในสมัยก่อนนั้น มีพระสงฆ์ฆราวาสที่สนใจกันอย่างจริงจังไม่มากนัก ถึงกระนั้นท่านก็ไม่ได้ลดละความพยายาม ท่านก็ได้ตั้งอกตั้งใจในการสอนอบรมผู้สนใจในธรรมให้เกิดความรู้แจ้งแก่ผู้ปฏิบัติ เพื่อเป็นหลักยืนยันว่าการเจริญศีล สมาธิปัญญานี้เป็นความสงบและสามารถทำตนให้หลุดพ้นได้จริง

ดังคำพระธรรมเทศนา โดยพระอาจารย์บุญเพ็ง เขมาภิรโต แสดงที่ วัดถ้ำกลองเพล เมื่อวันที่ ๓๐ สิงหาคม ๒๕๓๒ "เรื่องปฏิปทา ของพระกรรมฐาน" ตอนหนึ่งว่า "..หลวงปู่เสาร์ เป็นบูรพาจารย์ของพระกรรมฐานทั้งหลายในภาคอีสาน แต่ก่อนพระกรรมฐานไม่ได้มีมากมายเหมือนอย่างสมัยปัจจุบันนี้ เพราะว่าไม่มีใครไปศึกษา และนำไปประพฤติปฏิบัติ ไม่มีใครหอบเอาความรู้จากพระไตรปิฏกมาสอนคน โดยมากสมัยก่อนเทศน์ไปตามหนังสือ อ่านให้โยมฟัง พออ่านเสร็จโยมก็สาธุ นึกว่าได้บุญแล้ว และก็พากันกลับบ้าน บางวันเทศน์เรื่องพระโพธิสัตว์ใช้ชาติ เช่น สัญชัย ท้าวก่ำกาดำ เรื่องมโฆสก ฯลฯ ไม่ให้เอาธรรมะมาสอนใจของตัวเราเอง เพราะฉะนั้นหลวงปู่ ครูอาจารย์ ทั้งหลายนี้ ท่านเอาแต่ประพฤติปฏิบัติรู้ธรรมแจ้งมาสอนเรา.. "

หลวงปู่เสาร์ กันตสีโล ท่านมีลูกศิษย์ที่สำคัญคือ "ท่านพระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต"

ปัจฉิมวัย ท่านพระอาจารย์เสาร์ กันตสีโล ท่านมรณภาพ ที่วัดอำมาตย์ เมืองจำปาศักดิ์ คณะศิษย์นำสรีระท่านมาถวายเพลิงที่วัดบูรพาราม อ.เมือง จ.อุบลราชธานี