หลวงปู่ต้น ปุญญวัณโณ วัดบ้านดงเค็ง ต.ท่าสองคอน อ.เมือง จ.มหาสารคาม

หลวงปู่ต้น ปุญญวัณโณ
อดีตเจ้าอาวาสวัดบ้านดงเค็ง ต.ท่าสองคอน อ.เมือง จ.มหาสารคาม

“หลวงปู่ต้น ปุญญวัณโณ” อดีตเจ้าอาวาสวัดบ้านดงเค็ง ต.ท่าสองคอน อ.เมือง จ.มหาสารคาม เป็นบูรพาจารย์ที่เรืองวิทยาคมอีกรูปหนึ่งของภาคอีสาน มีชื่อเสียงโด่งดังอยู่ในช่วงรัชกาลที่ 5

เป็นพระกัมมัฏฐานที่มีวัตรปฏิบัติดี มีเมตตาธรรมสูง ถือสันโดษ วิทยาคมแก่กล้า มีพระเกจิชื่อดังหลายรูปที่สืบสายธรรมต่อ

สำหรับการสืบค้นประวัติของหลวงปู่ต้น ได้ข้อมูลพอสังเขปดังนี้ มีนามเดิมว่า ต้น ผาผง เกิดที่บ้านดงเค็ง ในปี พ.ศ.2411 ครอบครัวทำไร่ทำนา ฐานะค่อนข้างจะยากจน

เมื่อครั้งยังเยาว์วัย ต้องช่วยครอบครัวทำงานหาเลี้ยงชีพ แต่ด้วยความมีจิตใจเอนเอียงเข้าหาพระธรรม เมื่ออายุ 18 ปี จึงตัดสินใจบรรพชา ณ วัดบ้านดงเค็ง

กระทั่งอายุครบบวช พ.ศ.2431 เข้าพิธีอุปสมบท ที่วัดบ้านนางใย โดยมีพระครูโยคีอุทัยทิศ เป็นพระอุปัชฌาย์, พระปลัดชัย เป็นพระกรรมวาจาจารย์ และพระสมุห์ดี เป็นพระอนุสาวนาจารย์

จากนั้นเดินทางไปศึกษาเล่าเรียนมูลกัจจายน์ บาลี อักขระโบราณ ไทยน้อย อักษรลาว ที่สำนักเรียนวัดเลียบ จ.อุบลราชธานี

ต่อมาให้ความสนใจด้านวิทยาคมจากสำนัก พระอาจารย์โสภาวดี วัดฟ้าเลื่อม อ.อาจสามารถ จ.ร้อยเอ็ด

จนถึงปี พ.ศ.2436 หลวงปู่เดินทางกลับมาจำพรรษาอยู่ที่บ้านดงเค็ง มาตุภูมิบ้านเกิด จำพรรษาอยู่ที่วัดบ้านดงเค็ง และเปิดสำนักเรียนพระปริยัติธรรมให้กับพระภิกษุ-สามเณร

รับหน้าที่เป็นครูสอนหนังสือ รวมทั้งยังได้จัดหาพระสงฆ์ที่มีความรู้มาเป็นครูสอนประจำ ทำให้สำนักเรียนแห่งนี้มีชื่อเสียงโด่งดังมาก

หลังออกพรรษาแทบทุกปี หากวัดใดไม่มีศาสนกิจที่ยุ่งยาก หลวงปู่ต้นจะออกเดินธุดงควัตรไปตามป่าเขาในภาคอีสาน เพื่อแสวงหาความหลุดพ้นตามรอยพระตถาคต

ด้วยความเป็นพระปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ เคร่งครัดในพระธรรมวินัย ทำให้ชื่อเสียงของท่านเป็นที่รู้จักของพุทธศาสนิกชนชาวมหาสารคามอย่างรวดเร็ว ในแต่ละวันจะมีญาติโยมผู้เลื่อมใสเดินทางมากราบนมัสการ รับฟังธรรมจากหลวงปู่อย่างล้นหลาม

หลวงปู่ต้น พร่ำสอนให้ญาติโยมดำรงชีวิตอยู่ด้วยความไม่ประมาท ให้ประกอบแต่กรรมดีและศีล 5 ต้องรักษาให้ได้ จะทำให้ชีวิตประสบแต่ความสุขความเจริญตลอดไป

ความเข้มขลังของหลวงปู่ต้น เป็นที่เลื่องลือมากในยุคนั้น หากชาวบ้านดงเค็งมีเรื่องวิวาทไม่เข้าใจกันและมีแนวโน้มจะเกิดความรุนแรง หลวงปู่ต้นจะตีกลองเรียกคู่กรณีออกไปหารือให้ปรองดองกัน ทั้งที่ไม่มีใครไปบอกกล่าวให้ท่านทราบ

ความเข้มขลังด้านวิทยาคม ทำให้มีพระเกจิหลายรูปมาฝากตัวขอเป็นศิษย์สืบสายธรรมมากมาย อาทิ หลวงปู่สิงห์ โสภโณ วัดกุญชรวนาราม, หลวงปู่ตา พุทธสโร วัดบ้านเม่นใหญ่ เป็นต้น

หลวงปู่ต้นยังเป็นพระนักพัฒนา โดยปัจจัยที่ได้จากการบริจาคท่านได้นำมาพัฒนาสร้างความเจริญให้กับวัด ไม่ว่าจะเป็นกำแพงแก้ว กุฏิ ศาลาการเปรียญ เป็นต้น

สำหรับตำแหน่งทางปกครองคณะสงฆ์ หลวงปู่ต้นได้รับการแต่งตั้งเป็นเจ้าอาวาสวัดบ้านดงเค็ง และเป็นพระอุปัชฌาย์

ล่วงเข้าสู่ปัจฉิมวัย หลวงปู่ต้นมีอาการอาพาธบ่อยครั้ง สุดท้ายท่านมรณภาพในปี พ.ศ.2479 สิริอายุ 68 ปี พรรษา 48
คอลัมน์ อริยะโลกที่6
ข่าวสดออนไลน์