ท้าวกบิลพรหม

กบิลพรหม

ในจารึกเล่าตามพระบาลีฝ่ายรามัญ ว่า กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว เศรษฐีรวยทรัพย์แต่อาภัพบุตรคนหนึ่ง ตั้งบ้านอยู่ใกล้กับนักเลงสุราที่มีบุตรสองคน วันหนึ่งนักเลงสุราได้ต่อว่าจนเศรษฐีน้อยใจ จึงได้ไปบวงสรวงพระอาทิตย์ พระจันทร์ และตั้งจิตอธิษฐานอยู่กว่าสามปีก็ยังไร้วี่แววจะมีบุตร จนวันหนึ่ง พระอาทิตย์ยกขึ้นสู่ราศีเมษ (วันสงกรานต์ ก็คือวันที่พระอาทิตย์ยกขึ้นสู่ราศีเมษ) ท่านเศรษฐีได้พาบริวารไปที่ต้นไทรริมน้ำ พอไปถึงก็เอาข้าวสารลงน้ำ ๗ ครั้ง แล้วหุงบูชาอธิษฐานขอบุตรกับรุกขเทวดาในต้นไทรนั้น

รุกขเทวดารู้สึกเห็นใจเศรษฐีมาก จึงเหาะขึ้นสวรรค์ไปเข้าเฝ้าพระอินทร์ ในที่สุดพระอินทร์ก็ประทานบุตรองค์หนึ่งนามว่า “ธรรมบาล” ลงไปปฏิสนธิในครรภ์ของภรรยาเศรษฐี เมื่อคลอดออกมาเศรษฐีก็ตั้งชื่อบุตรว่า “ธรรมบาลกุมาร” และได้ปลูกปราสาทไว้ใต้ต้นไทรให้อยู่อาศัย จนธรรมบาลกุมารโตขึ้นก็ได้เรียนรู้ภาษานก เรียนรู้ไตรเภทจนจบตอนอายุ ๗ ขวบ และทำตัวเป็นอาจารย์บอกมงคลต่างๆ แก่คนทั้งหลาย

เมื่อ กบิลพรหม หรือ ท้าวมหาพรหม รู้ว่าธรรมบาลกุมารมีชื่อเสียงเป็นที่นับถือของมนุษย์ ท้าวกบิลพรหมก็เหาะลงมาเพื่อถามปัญหากับธรรมบาลกุมาร ซึ่งได้ชื่อว่ามีปัญญาเป็นเลิศ เรียนจบคัมภีร์ไตรเพทเมื่ออายุได้ ๗ ขวบ กบิลพรหมถามปัญหา ๓ ข้อ คือ “เช้า กลางวัน เย็น ราศีอยู่ที่ไหน” ให้ธรรมบาลตอบ ถ้าตอบไม่ได้จะตัดเศียรธรรมบาล แต่ถ้าตอบได้จะตัดเศียรตนเองบูชา

ธรรมบาลกุมารตอบไม่ได้ ขอผลัดไป ๗ วัน จนเข้าสู่วันที่หก จึงลงจากปราสาทไปนอนเล่นใต้ต้นตาล บังเอิญบนต้นตาลมีนกอินทรี ๒ ผัวเมียทำรังอาศัยอยู่ นางนกอินทรีถามสามีว่า พรุ่งนี้เราจะไปอาหารที่ใด สามีตอบว่า จะไปกินศพธรรมบาลกุมาร เพราะตอบคำถามท้าวกบิลพรหมไม่ได้ นางอินทรีถามว่า คำถามท้าวกบิลพรหมคืออะไร สามีเล่าให้ฟัง นางอินทรีก็ตอบไม่ได้ สามีจึงเฉลยว่า

ตอนเช้า ราศีอยู่ที่หน้า คนจึงต้องเอาน้ำลูบหน้าเมื่อตื่นนอนทุกเช้า
ตอนกลางวัน ราศีอยู่ที่อก กลางวันจึงต้องเอาน้ำลูบอก เอาเครื่องหอมประพรมที่อก
ตอนเย็น ราศีอยู่ที่เท้า คนจึงต้องล้างเท้าก่อนเข้านอน

ธรรมบาลกุมารได้ฟังแอบจำไว้ แล้วนำไปตอบท้าวกบิลพรหมในวันรุ่งขึ้น

ท้าวกบิลพรหม เมื่อแพ้ก็ทำตามคำพูด จึงต้องตัดเศียรตนเอง แต่เศียรท้าวกบิลพรหมนั้นมีพิษร้ายแรง ถ้าตั้งไว้บนแผ่นดินจะเกิดไฟไหม้ทั่วโลก ถ้าโยนขึ้นบนอากาศฝนก็จะแล้ง และถ้าทิ้งในมหาสมุทร น้ำก็จะแห้งเหือด จึงให้ธิดาทั้ง ๗ ของท้าวกบิลพรหม เอาพานมารองรับเศียรไปประดิษฐานในมณฑป นางทั้ง ๗ จะผลัดเวรกันอัญเชิญเศียรท้าวกบิลพรหมออกมาแห่เวียนประทักษิณรอบเขาพระสุเมรุ แล้วเก็บรักษาไว้ที่ถ้ำคันธุลี ในเขาไกรลาส

วันสงกรานต์ทุกปี ธิดาทั้ง ๗ ก็ผลัดเปลี่ยนกันทำหน้าที่นี้ นางทั้ง ๗ นี้ คือ นางฟ้าที่คนไทยเรียกว่า “นางสงกรานต์” นั่นเอง