สมเด็จพระมหาธีราจารย์ (นิยม ฐานิสสโร) วัดชนะสงคราม กรุงเทพฯ

สมเด็จพระมหาธีราจารย์ (นิยม ฐานิสสโร)
วัดชนะสงคราม กรุงเทพฯ

สมเด็จพระมหาธีราจารย์ (นิยม ฐานิสสโร) อดีตกรรมการมหาเถรสมาคม อดีตเจ้าอาวาสวัดชนะสงคราม กรุงเทพฯ ผู้มีบทบาทและคุณูปการมากมายแก่วงการสงฆ์อีกรูปหนึ่ง

มีนามเดิมว่า นิยม จันทนิทร เกิดเมื่อวันที่ 11 ก.พ.2466 ที่บ้านท่าหิน ต.ธนู อ.อุทัย จ.พระนครศรีอยุธยา

การศึกษาเบื้องต้น อายุ 7 ขวบ เรียนหนังสือวัด ประถม ก กา และมูลบทบรรพกิจ ในสำนักเจ้าอธิการอุ่น วัดหันตรา อ.พระนครศรีอยุธยา อายุ 9 ขวบ เข้าโรงเรียนประชาบาลวัดหันตรา จบชั้นประถมปีที่ 4 ในปี พ.ศ.2478

อายุ 13 ปี บิดานำไปฝากให้เรียนบาลีนักธรรม ที่สำนักวัดตองปุ อ.พระนครศรีอยุธยา จ.พระนครศรีอยุธยา

ต่อมาบรรพชาที่วัดกระสังข์ ต.ธนู อ.อุทัย จ.พระนครศรีอยุธยา วันที่ 28 มิ.ย.2479 เมื่ออายุ 14 ปี มีพระเทพวงศาจารย์ (แคร สุมโน) ขณะนั้นดำรงสมณศักดิ์ที่พระครูโบราณคณิสสร วัดตองปุ เป็นพระอุปัชฌาย์

อุปสมบท เมื่ออายุได้ 22 ปี วันที่ 10 มี.ค.2487 ที่วัดพระญาติการาม ต.ไผ่ลิง อ.พระนครศรีอยุธยา จ.พระนครศรีอยุธยา โดย พระเทพวงศาจารย์ ขณะนั้นดำรงสมณศักดิ์ที่พระโบราณ คณิสสร วัดพนัญเชิง เป็นพระอุปัชฌาย์ พระครูสาธุกิจการี (ขม) วัดประดู่ทรงธรรม เป็นพระกรรมวาจาจารย์ พระครูอุทัยคณารักษ์ (ใหญ่ ติณณสุวัณโณ) วัดสะแก เป็นพระอนุสาวนาจารย์

ได้รับฉายาว่า ฐานิสสโร อันมีความหมายว่า ผู้มีฐานะอันยิ่งใหญ่

เป็นพระเถระใฝ่ศึกษาเล่าเรียนพระปริยัติธรรม สอบนักธรรมเอก ได้ในปี พ.ศ.2486 ในสำนักเรียน วัดราชบุรณะ และปี พ.ศ.2498 จบเปรียญธรรม 9 ในสำนักเรียนวัดสระเกศ ถือเป็นศิษย์รุ่นพี่รุ่นน้องกับสมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสโณ) วัดสระเกศ และสมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ (ช่วง) วัดปากน้ำ ภาษีเจริญ

ด้านภารกิจสงฆ์ ตั้งแต่ปี พ.ศ.2490 จวบจนถึงทุกวันนี้ พระคุณเจ้าเป็นกรรมการตรวจนักธรรม-บาลีสนามหลวง เป็นครูสอนบาลีประโยคเปรียญธรรม 3-7 ด้วยตนเอง

เป็นเจ้าคณะภาค 13 เป็นเจ้าอาวาสวัดชนะสงคราม เป็นพระอุปัชฌาย์วิสามัญ เป็นเจ้าสำนักเรียนพระปริยัติธรรมวัดชนะสงคราม เป็นเจ้าคณะใหญ่หนกลาง เป็นกรรมการมหาเถรสมาคม และอีกนับไม่ถ้วน

ลำดับสมณศักดิ์ พ.ศ.2505 เป็นพระราชาคณะชั้นสามัญ ที่พระปริยัติโสภณ พ.ศ.2507 เป็นพระราชาคณะชั้นราชที่พระราชโมลี วัดราชบุรณะ พ.ศ.2511 เป็นพระราชาคณะชั้นเทพที่พระเทพโสภณ วัดชนะสงคราม พ.ศ.2515 เป็นพระราชาคณะธรรมที่พระธรรมปิฎก วัดชนะสงคราม ปี พ.ศ.2530 เป็นพระราชาคณะรองสมเด็จพระราชาคณะที่พระธรรมวโรดม

พ.ศ.2535 ในโอกาสเฉลิมพระชนมพรรษา 5 ธันวามหาราช พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงโปรดเกล้าฯ พระราชทานสถาปนาเป็นสมเด็จพระราชาคณะ ในราชทินนาม สมเด็จมหาธีราจารย์

ด้านการเผยแผ่หลักธรรมคำสอนแห่งองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า สมเด็จฯ จะแสดงพระธรรมเทศนาในโบสถ์ทุกวันพระ เวลา 09.30 น. เป็นประจำไม่เคยขาด โดยในวันพระจะไม่รับกิจนิมนต์ข้างนอก ยกเว้นงานพระราชพิธีเพียงอย่างเดียว

ข้อธรรมคำสอนของท่านถือว่าศักดิ์สิทธิ์ เตือนสติให้คนอ่านได้ยั้งคิดทุกยาม อาทิ "รู้ขยัน ประหยัด ซื่อสัตย์ สุจริต คบมิตรดี เลี้ยงชีวีพอประมาณ" เป็นต้น

ระยะหลัง สุขภาพของท่านเจ้าประคุณสมเด็จไม่แข็งแรงนัก ประกอบกับวัยที่ชราภาพ ทำให้ต้องเข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลศิริราชเป็นประจำ แต่ยังคงทุ่มเทอุทิศงานสนองพระพุทธศาสนาและคณะสงฆ์ไทยอย่างมิรู้เหน็ดเหนื่อย ยังคงทำงานหนัก เพื่อตรวจตรางานทุกชิ้นอย่างละเอียดรอบคอบ

จนช่วงเดือน พ.ย.2553 คณะสงฆ์วัดชนะสงคราม นำเจ้าประคุณสมเด็จฯ เข้าพักฟื้นอาการอาพาธที่กุฏิคณะ 1 วัดชนะสงคราม โดยจัดให้มีเจ้าหน้าที่พยาบาลและพระอุปัฏฐากคอยดูแลท่านอย่างใกล้ชิด

กระทั่งเมื่อเวลาประมาณ 01.05 น. คืนวันที่ 11 มี.ค.2554 มรณภาพอย่างสงบ

สิริอายุ 88 ปี พรรษา 68 ข่าวสดออนไลน์