พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๑๒ วานรินทชาดก : ลิงเจ้าปัญญา

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๑๒ วานรินทชาดก
ลิงเจ้าปัญญา

ในสมัยพระโพธิสัตว์เกิดเป็นพญาวานร มีร่างกายแข็งแรงมีพละกำลังมาก ตัวใหญ่เท่าลูกม้า อาศัยอยู่ในป่าใหญ่ เที่ยวหากินอยู่บนเกาะกลางแม่น้ำ ซึ่งอุดมไปด้วยผลไม้มากมายหลายชนิด พญาวานรกระโจนจากฝั่งหนึ่งไปพักที่แผ่นหินกลางน้ำ ในเวลาเช้า ก็จะกระโจนจากแผ่นหินขึ้นเกาะหากินผลไม้ในเวลากลางวัน ในตอนเย็นก็จะกระโดดแบบนี้ประจำทุกวัน
ในแม่น้ำมีจระเข้ผัวเมียคู่หนึ่งอาศัยอยู่แถบๆ นั้น พวกมันเห็นลิงกระโดดข้ามไปมาแบบนี้เสมอ กระทั่งจระเข้ตัวเมียแพ้ท้อง อยากกินหัวใจลิง จึงบอกกับสามีให้นำหัวใจลิงมาให้นางกินหน่อย จระเข้ผัวรับปากเมียว่าจะเอาหัวใจลิงมาให้นางจนได้ ครั้นตกเวลาเย็น พญาวานรก็กระโดดกลับที่พัก ระหว่างนั้นได้สังเกตเห็นความผิดปกติกลางแม่น้ำว่าจะต้องมีสัตว์มานอนตรงแผ่นหินเป็นแน่ จึงแกล้งร้องเรียกแผ่นหินว่า “เจ้าหิน เจ้าหิน”
แผ่นหินไม่ตอบ จึงร้องถามขึ้นอีกว่า “แผ่นหินเอ๋ย! ทำไมเจ้าจึงเงียบเฉย ไม่พูดอะไรกะข้าเลย”
จระเข้หลงกลคิดว่าในวันอื่นๆ แผ่นหินคงตอบกับลิงเป็นแน่ จึงขานรับไปว่า “อะไรเจ้าลิง”
พญาวานร “เจ้าเป็นใคร” จระเข้ “เราเป็นจระเข้” “เจ้ามานอนอยู่ที่นี่ทำไมรึ” “เพราะข้าอยากได้หัวใจของเจ้า” “เจ้าจะเอาไปทำอะไร” “เมียเราแพ้ท้อง อยากกินหัวใจเจ้า”
พญาวานรคิดจะลวงจระเข้ จึงพูดว่า “เพื่อนเอ๋ย! เราตกลงจะมอบหัวใจให้เจ้าล่ะ เพื่อเห็นแก่ลูกน้อยของท่าน เจ้าจงอ้าปาก ข้าจะกระโดดเข้าปากของเจ้าเอง”
ธรรมชาติของจระเข้เมื่ออ้าปากตาจะหลับทั้ง ๒ ข้าง จระเข้ไม่ทันคิด จึงอ้าปากคอย พญาวรนรจึงกระโดดเหยียบหัวจระเข้ข้ามไปอีกฝั่งอย่างปลอดภัย
จระเข้พอรู้ตัวว่าหลงกลพญาวานรเข้าให้แล้ว ก็กล่าวขึ้นเสียงดังว่า “พญาวานร! ผู้มีธรรม ๔ ประการ คือ สัจจะ ธรรมะ ธิติ และจาคะ เช่นกับท่าน ย่อมครอบงำศัตรูที่ตนพบเห็นได้

ธรรมนิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“ผู้มีปัญญา...ย่อมเอาตัวรอดได้เสมอ”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
ปญฺญา เจนํ ปสาสติ
ปัญญาเป็นเครื่องปกครองตัว (๑๑/๑๗๕)

ขอขอบคุณภาพจากเว็บไซต์ ธรรมะไทย.org

คัดจาก : หนังสือ พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ ฉบับสมบูรณ์ / จัดพิมพ์เพื่อเผยแพร่พระพุทธศาสนาขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า โดย สถาบันบันลือธรรม ... สาธุ