ประกาศห้ามไม่ให้ไทยจีนทรงเจ้าในที่ต่างๆ

ประกาศห้ามไม่ให้ไทยจีนทรงเจ้าในที่ต่างๆ

พระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้ประกาศบรรดาราษฎรไทยจีนให้ทราบทั่วกันว่า เมื่อวันที่ ๙ เดือนนี้เกิดเพลิงไหม้ใหญ่ขึ้นที่ตําบลศาลเจ้าเก่า เพลิงติดลุกลามมากต้องเสียทรัพย์สมบัติแลเสียชีวิตคนหลายคน ทรงพระมหากรุณาแก่ผู้ที่ต้องเพลิงไหม้ แลผู้ที่เสียชีวิตในไฟ จึงได้ทรงไต่สวนดูได้ความว่า ก่อนที่จะเกิดเพลิงไหม้นี้ มีคนทรงเข้าเจ้าบอกเหตุการณ์ว่าเพลิงจะไหม้ แล้วเพลิงก็ไหม้สมดังคำคนทรงว่า ครั้นเมื่อเพลิงไหม้แล้วก็ยังมีข่าวเจ้าเข้าทรงที่ตําบลโนนตําบลนี้ บอกเหตุการณ์ว่าเพลิงจะไหม้ตําบลโนนตําบลนี้ต่อไปอีก จนราษฎรชาวร้านชาวบ้านเป็นที่หวาดหวั่น พากันรักษาบ้านเรือน การซื้อขายก็ไม่เป็นปรกติ จึงได้ดํารัสสั่งกรมพระนครบาลให้ประกาศสั่งนายอำเภอโปริศท้องที่ห้ามเสียมิให้ทรงเจ้า ภายหลังได้ทรงทราบฝ่าละอองธุลีพระบาทอีกว่าการทรงเจ้าที่ศาลสงบไป แต่ไปลอบลักเข้าทรงที่ตําบลอื่นๆ บอกเหตุไฟจะไหม้ในวันในพรุ่ง แลบอกเหตุจะเกิดไข้เจ็บต่างๆ ราษฎรก็พากันปั่นป่วนพูดต่อๆ กันไปไม่หยุด ครั้นในเวลาวันนี้เกิดเพลิงไหม้ขึ้นที่ตําบลบางรักอีก แลได้ทรงทราบว่ามีผู้ทิ้งไฟก่อนหน้าวันนี้อีกสองตำบล จึงทรงพระราชดำริว่า การที่เพลิงไหม้ทั้งนี้เป็นที่น่าสงสัยพวกคนทรงที่ทรงเจ้าแลสมัครพรรคพวกจะคิดอ่านให้คนนับถือบนบานเพื่อหาผลประโยชน์ ส่วนคนพาลอื่นๆ เห็นเป็นช่องโอกาสที่จะขู่กรรโชกราษฎรให้ตกใจ ด้วยจะคิดหาผลประโยชน์อย่างใดอย่างหนึ่ง ก็พลอยทำการโกหกว่า เจ้าลงทรงตัวบอกข่าวคราวราษฎรไปต่างๆ เมื่อกลัวจะมิสมคำดังว่า ก็คิดอ่านการทุจริตทิ้งไฟประกอบเหตุ ตัวอย่างเหตุการเช่นนี้ได้มีขึ้น ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวครั้งหนึ่ง โปรดให้พิจารณาหาตัวผู้ทิ้งไฟ ประกอบคำเจ้าที่เจ้าทรงบอก ได้ตัวพิจารณาเป็นสัตย์ ได้ให้ไปประหารชีวิตเสีย เป็นตัวอย่างมีมาแล้ว ครั้งนี้จึงโปรดเกล้าฯ ให้ประกาศมาให้ทราบทั่วกันว่า

ห้ามมิให้ผู้ใดผู้หนึ่ง ไทยฤาจีนเข้าทรงลงเจ้าในเวลานี้เป็นอันขาด ถ้าใดเข้าทรงลงเจ้าในที่ใดตำบลใด ให้กองตระเวนอำเภอกำนันจับตัวมาพิจารณา ถึงแม้ว่าได้ความแต่เพียงว่าเข้าทรงลงเจ้า มิได้คิดการทุจริตอย่างใดต่อไปอีก ก็จะให้ลงพระราชอาญาตั้งแต่ ๓๐ ทีจนถึง ๕๐ ตามโทษานุโทษ ถ้าพิจารณาได้ความว่าคิดการทุจริตเนื่องด้วยการเข้าทรงลงเจ้าประการใด ก็จะลงพระราชอาญาทวีโทษขึ้นตามโทษ ถ้ากรมพระนครบาลกองตระเวนอำเภอตำบลใดละเลยปล่อยให้เข้าทรงลงเจ้าในแขวงตำบลของตัว จะให้ปรับไหมละเมิด

อนึ่งการทิ้งไฟเป็นการทำอันตรายแก่ชีวิต แลทรัพย์สมบัติทั้งปวงชนเป็นอันมาก ให้กรมพระนครบาล กองตระเวนอำเภอกำนันท้องที่คอยสืบเสาะจับผู้ร้ายตั้งไฟให้จงได้ ถ้าผู้ใดได้พบฤาได้ทราบให้จับตัวผู้ร้ายทิ้งไฟมาส่ง ฤาได้เห็นด้วยตามีพยานมั่นคงว่าผู้ใดทิ้งไฟ ให้นำตัวมาส่งแลมาแจ้งความต่อกรมพระนครบาล พิจารณาได้ความเป็นสัตย์ จะพระราชทานเงินพระคลังมหาสมบัติเป็นรางวัลสิบชั่ง

ประกาศมา ณ วันที่ ๑๒ มกราคม รัตนโกสินทรศก ๑๐๙ เป็นวันที่ ๘๐๙๘ ในรัชกาลปัตยุบันนี้

ขอขอบคุณ fb...เล่าเรื่อง วัดบวร (ที่มาข้อมูล/ภาพ)