พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๓๓ ทุพภิยมักกฏชาดก : พราหมณ์กับลิงอันธพาล

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๓๓ ทุพภิยมักกฏชาดก
พราหมณ์กับลิงอันธพาล

ในอดีตกาลครั้งพระเจ้าพรหมทัตเสวยราชสมบัติอยู่ในกรุงพาราณสี พระโพธิสัตว์เกิดในตระกูลพราหมณ์ชาวบ้านกาสีแห่งหนึ่ง เมื่อเจริญวัยดำรงตนเป็นฆราวาส สมัยนั้นได้มีบ่อน้ำลึกบ่อหนึ่งอยู่ที่ทางใหญ่ชัน ในแคว้นกาสี สัตว์เดียรัจฉานทั้งหลายข้ามไม่ได้ พวกมนุษย์ผู้ปรารถนาบุญเดินมาทางนั้น ใช้กระบอกมีสายยาวตักน้ำใส่ขังเต็มรางแห่งหนึ่ง ให้สัตว์เดียรัจฉานดื่ม รอบบ่อนั้นเป็นป่าใหญ่ ลิงเป็นอันมากอาศัยอยู่ในป่านั้น
   ต่อมาที่ทางนั้นขาดผู้คนสัญจรไปมาสองสามวัน สัตว์เดียรัจฉานจึงไม่ได้ดื่มน้ำ ลิงตัวหนึ่งกระหายน้ำเต็มที่เที่ยวหาน้ำดื่มในที่ใกล้บ่อน้ำ พราหมณ์เดินไปถึงทางนั้นด้วยกิจธุระอย่างหนึ่ง จึงตักน้ำในบ่อนั้นดื่ม ล้างมือและเท้า เห็นลิงตัวนั้นทราบว่ามันกระหายน้ำ จึงตักน้ำใส่รางน้ำดื่ม ครั้นเสร็จแล้วคิดจะพักผ่อน จึงนอนลงที่โคนไม้ต้นหนึ่ง ส่วนลิงครั้นดื่มน้ำแล้วนั่งอยู่ไม่ไกล ทำหน้าล่อกแล่กหลอกพราหมณ์ เขาเห็นกิริยาของลิงจึงกล่าวว่า “อ้ายวายร้ายลิงอัปรีย์ พอเจ้ากระหายน้ำเหน็ดเหนื่อยมา ข้าก็ให้น้ำเองดื่ม บัดนี้เองทำหน้าล่อกแล่กหลอกข้าได้ น่าอนาถใจที่ข้าช่วยเหลือสัตว์ชั่วๆ ไม่มีประโยชน์เลย แล้วกล่าวว่า “ข้าได้ให้น้ำเป็นอันมากแก่เอ็งผู้ถูกความร้อนแผดเผาหิวกระหาย บัดนี้เจ้าได้ดื่มน้ำแล้วยังหลอกล้อ ทำเสียงครอกๆ อยู่ได้ การคบหากับคนชั่วไม่ประเสริฐเลย”
   ลิงผู้ประทุษร้ายมิตร ครั้นได้ยินดังนั้นแล้วจึงกล่าวว่า “เจ้าสำคัญว่าเราทำเพียงเท่านี้แล้วจะเสร็จสิ้น บัดนี้เราจะถ่ายอุจจาระรดศีรษะท่านก่อนแล้วจึงไป แล้วกล่าวว่า “ท่านได้ยินหรือได้เห็นมาบ้างหรือว่า ลิงตัวไหนชื่อว่าเป็นสัตว์มีศีล เราจะถ่ายอุจจาระรดศีรษะท่านเดี๋ยวนี้แล้วจึงจะไป นี้เป็นธรรมดาของพวกเรา”
   พราหมณ์ได้ยินดังนั้นจึงเตรียมจะลุกไป ขณะนั้นเองลิงกระโดดจับกิ่งไม้ทำคล้ายจะห้อยโหน ถ่ายคูถรดศีรษะพราหมณ์แล้วร้องเข้าป่าไป พระโพธิสัตว์อาบน้ำชำระกายแล้วจึงกลับไป

ธรรมนิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“จงอย่าคิดช่วยเหลือคนพาล จะนำภัยมาให้ภายหลัง”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
พาลสงฺคตจารี หิ ทีฆมทฺธาน โสจติ
คบกับคนพาลมีแต่เรื่องเศร้าตลอดกาล (๒๕/๓๖)

ขอขอบคุณเว็บไซต์ dhammathai.org (ที่มาภาพ)

คัดจาก : หนังสือ พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ ฉบับสมบูรณ์ / จัดพิมพ์เพื่อเผยแพร่พระพุทธศาสนาขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า โดย สถาบันบันลือธรรม ... สาธุ