ครูบาอินโต คันธวังโส วัดบุญยืน อ.เมือง จ.พะเยา

ครูบาอินโต คันธวังโส
วัดบุญยืน อ.เมือง จ.พะเยา

“พระครูภาวนาธิคุณ” หรือ “ครูบาอินโต คันธวังโส” พระเถระที่ชาวเมืองพะเยาให้ความเคารพ นอกจากเคร่งครัดในพระธรรมวินัย ยังมีความเชี่ยวชาญด้านวิปัสสนากัมมัฏฐาน

เดิมชื่อ บุญมี ยาเจริญ เกิดเมื่อวันอาทิตย์ที่ 28 ก.พ.2439

ชีวิตในวัยเยาว์ มีสัมมาคารวะอ่อนน้อมถ่อมตน ไม่มีนิสัยเกเรก้าวร้าว ชอบทำบุญสุนทาน ไม่ชอบรังแกสัตว์ ว่านอนสอนง่าย มีน้ำใจต่อเพื่อนๆ จึงเป็นที่เอ็นดูรักใคร่ของผู้ใหญ่

อายุ 10 ขวบ บิดาจึงพาไปฝากตัวเป็นลูกศิษย์ของพระอธิการอภิชัย ซึ่งเป็นเจ้าอาวาส ได้เรียนหนังสือพื้นเมือง อักษรพื้นเมืองหรือตัวหนังสือเมือง จนคล่องแคล่วชำนาญ

อายุ 12 ปี เข้าพิธีบรรพชา วันที่ 4 มิ.ย.2451 และได้รับฉายาว่า “อินตะ หรืออินโต” ตั้งแต่บรรพชาก็ถูกเรียกว่าสามเณรอินโต เรื่อยมา

ตั้งใจศึกษาเล่าเรียนพระธรรมวินัยแบบพื้นเมือง ทั้งท่องสูตรสวดมนต์เจ็ดตำนานและสิบสองตำนานอย่างคล่องแคล่ว มีความจำแม่นยำดี มีปัญญาฉลาดไหวพริบดี โดยเฉพาะมีความสนใจในการเทศน์มหาเวสสันดรชาดกกัณฑ์ต่างๆ หาผู้เทศน์เสมอท่านยาก ด้วยท่านนี้มีน้ำเสียงกังวานไพเราะและท่วงทำนองที่สนุกสนาน จึงเป็นที่ชื่นชอบของคณะศรัทธา

อายุครบ 21 ปี เข้าพิธีอุปสมบท ที่วัด ต๊ำเหล่า ต.ต๊ำ อ.พะเยา จ.เชียงราย โดยมีพระอภิวงศ์ อภิวังโส วัดต๋อมใต้ เป็นพระอุปัชฌาย์, พระอธิการปัญโญ วัดต๊ำม่อน เป็นพระกรรมวาจาจารย์ และพระชัยลังกา วัดต๋อมดง เป็นพระอนุสาวนาจารย์ ได้รับฉายาว่า คันธวังโส

มีความสนใจและใส่ใจต่อการศึกษาเป็นอย่างมาก เบื้องต้นท่านมิได้ศึกษาเล่าเรียนหนังสือไทย รู้แต่หนังสือพื้นเมืองอย่างเดียว จึงต้องการที่จะเรียนหนังสือไทย

พ.ศ.2460 ศึกษาเล่าเรียนหนังสือไทยที่วัดศรีบุญเรือง อ.เมือง จ.ลำปาง กระทั่งพอมี ความรู้อ่านออกเขียนได้ พ.ศ.2461 ท่านได้ไปศึกษาต่อที่เชียงใหม่ โดยไปจำพรรษาที่วัดป่าป่อง จ.เชียงใหม่ นานถึง 8 พรรษา จนมีความรู้ทางภาษาไทยดีและสอบได้นักธรรมชั้นตรี พ.ศ.2468 เรียนจบการศึกษาแล้ว ได้กลับมาอยู่ภูมิลำเนาเดิม โดยได้เป็นเจ้าอาวาสวัดต๊ำเหล่า

ต่อมา ตำแหน่งเจ้าคณะหมวดต๊ำว่างลง ท่านจึงได้รับการแต่งตั้งเป็นเจ้าคณะหมวด (เจ้าคณะตำบล)

พ.ศ.2475 ได้รับแต่งตั้งให้เป็นพระอุปัชฌาย์ ควบคุมการบวชบรรพชาอุปสมบท 3 ตำบล คือ ตำบลต๊ำ ตำบลใหม่ ตำบลแม่ปีม

พ.ศ.2483 ท่านย้ายมาจำพรรษาอยู่ที่วัดบุญยืน เป็นต้นมา

สร้างคุณูปการมากมาย อาทิ สร้างวัดกาดถี ซ่อมแซมพระประธานวัด ปันเจิง สร้างกำแพงวัดต๊ำเหล่า สร้างเสนาสนะในวัดบุญยืน สร้างศาลาบาตรวัดต๊ำเหล่า ช่วยบูรณะวัดร่องไผ่ วัดต๊ำดอนมูล วัดต๊ำน้ำล้อม วัดต๊ำนกกก วัดต๊ำป่าลาน วัดต๊ำพระแล วัดทุ่มท่า วัดห้วยเคียน วัดโป่งขาม และตัดถนนจากป่าช้าไปถึงวัดป่าแดงบุนนาค สร้างถนนบ้านห้วยเคียนมาบ้านต๊ำนกกก โดยท่านนั่งเป็นประธานก่อสร้างจนแล้วเสร็จ

พ.ศ.2516 ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์ชั้นพระครูสัญญาบัตรที่ พระครูภาวนาธิคุณ ยังความปลาบปลื้มให้แก่ลูกศิษย์ลูกหาและสาธุชนเป็นอันมาก

ต่อมาท่านเริ่มอาพาธเรื่อยมา มีโรคประจำตัวหลายโรค แต่ที่มีอาการหนักมากคือ มีอาการปวดบวมตามข้อมือข้อเท้าและมีอาการมึนเมาเวียนศีรษะ ทั้งนี้แพทย์วินิจฉัยโรคมาว่า เป็นโรคตกเลือดออกในกระเพาะอาหารและลำไส้ เนื่องจากฉันยาแก้ปวดข้อติดต่อกันมานาน อีกทั้งยังปวดหลัง ปวดเอว และปวดเมื่อยตามข้อต่างๆ รวมทั้งโรคแทรกซ้อนอีกมาก ประกอบกับตัวท่านชราภาพมากแล้ว

ลูกศิษย์ได้นำไปรักษาที่โรงพยาบาลพะเยา-เชียงรายประชานุเคราะห์ แต่อาการป่วยของท่านเริ่มทรุดลงเรื่อยๆ

มรณภาพด้วยอาการสงบ เมื่อวันที่ 28 ม.ค.2520 สิริอายุ 82 พรรษา 62 ข่าวสดออนไลน์