อัญเชิญพระบรมอัฐิ ร.7 จากลอนดอนกลับสยาม แรกบรรจุใน “หีบ” ก่อนใช้พระโกศ

อัญเชิญพระบรมอัฐิร.7 จากลอนดอนกลับสยาม แรกบรรจุใน “หีบ” ก่อนใช้พระโกศให้สมพระเกียรติ
เผยแพร่ : ศิลปวัฒนธรรม วันจันทร์ที่ 31 พฤษภาคม พ.ศ.2564

พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 เสด็จสวรรคต เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม พ.ศ.2484 ณ ประเทศอังกฤษ สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี ในรัชกาลที่ 7 ทรงจัดการพระบรมศพเป็นการภายในโดยอัญเชิญพระบรมศพประดิษฐาน ณ พระตำหนักคอมพ์ตัน รัฐบาลอังกฤษได้อนุญาตเป็นกรณีพิเศษในการประดิษฐานพระบรมศพเป็นเวลา 4 วัน ซึ่งตามปกติจะอนุญาตเพียงวันเดียว เพื่อให้ประยูรญาติที่อยู่ห่างไกลมาถวายบังคมลาเป็นครั้งสุดท้าย

การจัดการพระบรมศพนั้นเป็นไปอย่างเงียบๆ โดยไม่มีการบำเพ็ญพระราชกุศลทางศาสนาพุทธเพราะไม่มีพระภิกษุ รวมทั้งไม่มีการพระราชพิธีอื่นๆ ตามราชประเพณี

วันที่ 3 มิถุนายน พ.ศ.2484 อัญเชิญพระบรมศพขึ้นประดิษฐานบนรถซึ่งตกแต่งอย่างงดงาม มีธงมหาราชคลุมพระบรมศพ แลเชิญพระชัยวัฒน์ไว้ทางเบื้องพระเศียร รถเคลื่อนขบวนออกจากพระตำหนักคอมพ์ตันไปยังสถานที่ถวายพระเพลิงพระบรมศพ ณ สุสานโกลเดอร์สกรีน ซึ่งอยู่ทางเหนือของกรุงลอนดอน

เมื่อเจ้าหน้าที่อัญเชิญพระบรมศพเข้าสู่ฐานที่ตั้ง และผู้ที่ตามเสด็จเข้าประทับและนั่งเก้าอี้แถวโดยลำดับแล้ว อาร์. ดี. เครก (R. D. Craig) ชาวอังกฤษ ซึ่งเคยรับราชการอยู่เมืองไทยและเป็นพระสหายของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้อ่านสุนทรพจน์สรรเสริญพระเกียรติคุณ ผู้ที่ไปชุมนุม ณ ที่นั้นถวายความเคารพทีละคน มีคนไทยซึ่งเคยบวชในพระพุทธศาสนาได้สวดมนต์ถวายพระราชกุศลและมีการบรรเลงเพลงเมนเดลโซน ไวโอลิน คอนแชร์โต (Mendelssohn Violin Concerto) ซึ่งเป็นเพลงที่พระองค์โปรดเป็นพิเศษ ถวายเป็นครั้งสุดท้ายเท่านั้น หลังจากถวายพระเพลิงพระบรมศพเสร็จสิ้นแล้ว พระบรมอัฐิและพระบรมสรีรางคารถูกอัญเชิญกลับไปประดิษฐานยังพระตำหนักคอมพ์ตันอันเป็นที่ประทับของพระองค์

ในปี พ.ศ.2492 รัฐบาลได้กราบบังคมทูลสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี ในรัชกาลที่ 7 ขอพระราชทานให้ทรงอัญเชิญพระบรมอัฐิพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวกลับสู่สยาม เพื่ออัญเชิญขึ้นประดิษฐานไว้ร่วมกับสมเด็จพระบูรพมหากษัตริยาธิราชเจ้าในพระบรมมหาราชวัง ในการนี้พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งการพระราชพิธีทักษิณานุปทานอุทิศถวายตามพระราชประเพณี หลังจากนั้นทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้อัญเชิญพระโกศพระบรมอัฐิขึ้นประดิษฐาน ณ หอพระบรมอัฐิ ซึ่งอยู่ชั้นบนของพระที่นั่งจักรีมหาปราสาท ส่วนพระบรมสรีรางคารนั้นทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้บรรจุไว้ที่พระพุทธบัลลังก์พระพุทธอังคีรสภายในพระอุโบสถ วัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร

ศิลปวัฒนธรรมขอนำชมภาพถ่ายเก่า “การอัญเชิญพระบรมอัฐิรัชกาลที่ 7 กลับสู่สยาม พ.ศ.2492”
เผยแพร่ภาพในFacebook โดย ผศ.ดร. พีรศรี โพวาทอง
ซึ่งภาพทั้งหมดมาจาก สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ กรมศิลปากร

กระบวนเชิญหีบพระบรมอัฐิรัชกาลที่ 7 ขึ้นสู่เรือวิลเลมรัยส์ เมืองเซาธ์แฮมป์ตัน
วันที่ 1 พฤษภาคม พ.ศ.2492 (ภาพจาก สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ กรมศิลปากร)

สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี ในรัชกาลที่ 7 ทรงรับการถวายความเคารพ
โดยทหารกองเกียรติยศ กองทหารราบเบาซอมเมอร์เส็ท
(ภาพจาก สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ กรมศิลปากร)

วันที่ 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2492 เรือภาณุรังสีอัญเชิญหีบพระบรมอัฐิรัชกาลที่ 7 ถึงกรุงเทพฯ
สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณีเสด็จพระราชดำเนินลงจากเรือ เจ้าพนักงานเชิญพระพุทธรูปประจำพระองค์อยู่เบื้องขวา
(ภาพจาก สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ กรมศิลปากร

อัญเชิญหีบพระบรมอัฐิรัชกาลที่ 7 ขึ้นสู่เรือรบหลวงแม่กลอง
(ภาพจาก สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ กรมศิลปากร)

พระบรมอัฐิรัชกาลที่ 7 บรรจุในพระโกศ ประดิษฐานในเรือรบหลวงแม่กลอง
(ภาพจาก สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ กรมศิลปากร)

กรมขุนชัยนาทนเรนทร ประธานคณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์เสด็จตามพระโกศพระบรมอัฐิรัชกาลที่ 7
ลงจากเรือรบหลวงแม่กลอง (ภาพจาก สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ กรมศิลปากร)

พระราเชนทรรถเชิญพระโกศพระบรมอัฐิรัชกาลที่ 7 เข้าสู่พระบรมมหาราชวัง
(ภาพจาก สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ กรมศิลปากร)

พระโกศพระบรมอัฐิรัชกาลที่ 5 รัชกาลที่ 6 รัชกาลที่ 7 และสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ
พระราชชนนีพันปีหลวง ประดิษฐาน ณ พระที่นั่งพุดตานถม ภายในพระที่นั่งจักรีมหาปราสาท ในพระราชพิธี
บำเพ็ญพระราชกุศลทักษิณานุปทานพระบรมอัฐิพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7
(ภาพจาก สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ กรมศิลปากร)