พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๕๘ มิคโปตกชาดก : เทวดากับฤๅษี

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๕๘ มิคโปตกชาดก
เทวดากับฤๅษี

ชายผู้หนึ่งอาศัยอยู่ในนครพาราณสี แคว้นกาสี เกิดความเบื่อหน่ายชีวิตทางโลก จึงตัดสินใจอออกบวชเป็นพระฤๅษีอยู่ในป่าหิมพานต์ กินผักผลไม้ในป่าเป็นอาหาร วันหนึ่ง พระฤๅษีเห็นลูกเนื้อตัวหนึ่งมาหากินอยู่ข้างๆ อาศรม มีรูปร่างงามนึกอยากเลี้ยงลูกเนื้อ จึงนำลูกเนื้อมาเลี้ยงไว้ ต่อมาลูกเนื้อได้ตายลงไปเพราะกินหญ้ามาก ทำให้อาหารไม่ย่อย พระฤๅษีเศร้าโศกเสียใจมาก คร่ำครวญอยู่ว่า “ลูกของเราตายแล้ว” อยู่ตลอดเวลา
เทวดาผู้มาตรวจดูโลกมนุษย์เห็นฤๅษีประพฤติไม่เหมาะกับการเป็นนักบวช จึงคิดจะสั่งสอนและเตือนสติพระฤๅษี เสด็จมากลางอากาศ
ทรงตรัสว่า “การที่มาเศร้าโศกเสียใจกับสัตว์ที่ตายไปแล้วนั้น ไม่ใช่สิ่งที่นักบวชทำกันหรอกนะ”
ฤๅษีกล่าวตอบ “เราอยู่ด้วยกันมานาน ยากที่จะหักห้ามใจ”
เทวดากล่าวแย้งว่า “แต่การร้องไห้คร่ำครวญ มันไม่ได้ประโยชน์อะไร จงหยุดร้องเสียเถิด ถ้าตายไปแล้วฟื้นกลับคืนได้ เพราะการร้องไห้ เราจะเรียกประชุมเทวดามาร้องไห้กับญาติมิตรที่ตายไปเหล่านั้นให้ฟื้นกลับมาเจอกันใหม่”
ฤๅษีฟังแล้วได้สติกลับมาเหมือนเดิม และกล่าวชมเทวดาที่ช่วยตักเตือนตนให้ได้สติ

นิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“การร้องไห้ถึงคนที่ตายไปแล้ว ไม่ได้ประโยชน์อะไร ควรสงสารตัวเองที่ยังมีชีวิตอยู่เถิด”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
ตํ ตญฺเจ อนุโสเจยฺย ยํ ยํ ตสฺส น วิชฺชติ
อตฺ ตานมนุโสเจยฺย สทา มจฺจุวสํ ปตฺตํ
ถ้าบุคคลจะเศร้าโศกถึงคนที่ไม่มีอยู่แก่ตนหรือผู้ที่ตายไปแล้วไซร้
ก็ควรจะเศร้าโศกถึงตนเอง ซึ่งตกอยู่ในอำนาจของพญามัจจุราชตลอดเวลา
(๒๗/๖๑๑)