พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๖๓ พาเวสุรัฏฐชาดก : นกยูงกับกา

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๖๓ พาเวสุรัฏฐชาดก
นกยูงกับกา

พ่อค้าชาวเมืองพาราณสีทำการค้าแลกเปลี่ยนสินค้ากับเมืองพาเวรุรัฐ อยู่มาหลาย ๑๐ ปีแล้ว จะออกเดินทางโดยล่องเรือข้ามทะเลไป และนำกาบอกทิศติดเรือไปด้วย
เมืองพาเวรุรัฐ ไม่เคยมีนักสักตัวอาศัยอยู่ มีแต่สัตว์บก ไม่มีสัตว์ปีก เมื่อเรือมาถึงฝั่ง ก็ทำการแลกเปลี่ยนสินค้าตามปกติ ชาวบ้านคนหนึ่งเห็นนกเข้าก็แปลกใจมากพากันมุงดู เศรษฐีคนหนึ่งชอบนกตัวนี้มาก จึงขอซื้อในราคา ๔๐๐ บาท เขาเลี้ยงดูอย่างดีให้กินเนื้อชั้นดี ผลไม้รสเลิศ น้ำผสมน้ำผึ้ง คอยประคบประหงม ยุงไม่ให้ไต่ไรไม่ให้ตอม
ผ่านไป ๓ เดือน พวกพ่อค้าก็เข้ามาทำการค้าอีก คราวนี้พวกเขานำนกยูงขนสวย ฝึกให้ร้องให้รำแพนหางได้ ชาวบ้านเห็นจึงพากันมามุงดูเหมือนเคย ต่างก็ทึ่งในความสามารถของนกยูง
เศรษฐีก็อยากได้มาเลี้ยง ขอซื้อกับพ่อค้า แต่พ่อค้าไม่ยอมขาย เขาตื๊อเช้าตื๊อเย็นอยู่หลายวัน จนพ่อค้าใจอ่อนและขายให้เขาในราคา ๔,๐๐๐ บาท
พ่อถึงบ้านเศรษฐีสั่งให้คนงานสร้างกรงทองประดับเพชรนิลจินดามากมาย เลี้ยงด้วยผลไม้ชั้นดี น้ำผสมน้ำตาลกรวด ข้าวตอกคลุกน้ำผึ้ง เลี้ยงดูอย่างดี คอยเอาใจใส่เป็นพิเศษ
ตั้งแต่เศรษฐีนำนกยูงมาเลี้ยงก็ไม่เคยดูแลกาเหมือนก่อน ปล่อยปละละเลย อาหารก็เป็นเดนเหลือจากนกยูง ถูกปล่อยให้อยู่นอกกรง จนต้องหาขยะในป่าช้ากินเอง

นิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“เมื่อคนดีก้าวเข้ามา คนชั่วก็ต้องถอยไป”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
สพฺพา ทิสา สปฺปุริโส ปวายติ
สัตบุรุษย่อมหอมทวนลมไปได้ทุกทิศ (๒๕/๒๒)