พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๗๗ กักกราชาชาดก : ไก่เจ้าปัญญา

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๗๗ กักกราชาชาดก
ไก่เจ้าปัญญา

ในอดีตกาล ครั้งพระเจ้าพรหมทัตเสวยราชสมบัติอยู่ในกรุงพาราณสี พระโพธิสัตว์เป็นรุกขเทวดาอยู่ในราวป่าใหญ่
ครั้งนั้นมีพรานนกคนหนึ่ง อุ้มไก่ต่อตัวหนึ่งถือบ่วงและร้าวเที่ยวดักไก่ในป่าอยู่ เริ่มจะดักไก่ตัวหนึ่งซึ่งเป็นไก่ของตนมาก่อนหนีเข้าป่าไป ไก่ตัวนั้นรู้ว่าบ่วงคืออะไร ไม่ยอมเข้าติดบ่วงถอยหนีไปเรื่อยๆ
นายพรานจึงเอากิ่งไม้และใบไม้คลุมกำบังตนไว้ เลื่อนคันร้าวและบ่วงตามเรื่อยๆ
ฝ่ายไก่อยากจะให้นายพรานละอายใจ จึงพูดเป็นภาษามนุษย์กล่าวว่า “ต้นหูกวางและสมอพิเภกทั้งหลายในป่า เราเคยเห็นแล้ว ต้นไม้เหล่านั้นย่อมเดินไปเหมือนกับท่านไม่ได้”
ไก่นั้นกล่าวอย่างนี้แล้วจึงได้หนีไปเสียที่อื่น ในเวลาที่ไก่หนีไป นายพรานจึงกล่าวว่า “ไก่ตัวเก่าที่แหกกรงหนีมาได้นี้ เป็นไก่ฉลาดรู้จักบ่วงดักสัตว์ มันหนีไปได้และยังหยันเย้ยเราเสียด้วย

นิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“รู้จักรักษาตัวรอดเป็นยอดดี”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
รกฺเขยฺย นํ สุรกฺขิตํ
ควรรักษาตนนั้นไว้ให้ดี (๒๕/๒๒)

ที่มา : นิทานชาดกจากพระไตรปิฎก : พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ ฉบับสมบูรณ์ จัดพิมพ์เผยแพร่ธรรมโดย ธรรมสภา สถาบันบันลือธรรม