ชาติพันธุ์วรรณา

แมลงภู่คำ
ของขลังจากเมืองเหนือ

เครื่องรางสมัยโบราณของชาวไทใหญ่ คือ แมลงภู่คำ เครื่องรางชนิดนี้ เป็นเครื่องรางของชาวไทใหญ่ ที่รับมาจากทางพม่าตามประวัติเคยพบอยู่บนเสลี่ยงพระเจ้าบุเรงนอง สร้างและบรรจุโดยครูโป๊ะโป๊ะอ่อง บรมครูของพระเจ้าบุเรงนอง ได้สร้างและบรรจุพญาแมลงภู่คำ ๘ คู่ไว้บนบัลลังก์ของพระเจ้าบุเรงนอง สำหรับนั่งบัญชาการรบจนชนะไปทั่วทั้งสิบทิศ ทางวิชาสายพม่านับถือมากว่า แมลงภู่เป็นสัตว์คู่บารมีของพระเจ้าบุเรงนอง

เครื่องรางชนิดนี้สมัยโบราณกษัตริย์และชนชั้นสูง จะใช้งาช้างมาแกะเป็นแมลงภู่ หรือไม้ดุมล้อเกวียนที่ทำจากไม้ประดู่แดงและไม้มงคลต่างๆ ทั้งนี้ที่ต้องใช้ดุมล้อเกวียนก็เนื่องจากเป็นความเชื่อโบราณที่ว่า ไม้ดุมล้อเกวียนใช้ขับเคลื่อนไปข้างหน้า ผู้บูชาจะได้เจริญก้าวหน้าตลอดไป โดยคนแกะต้องเป็นคนที่มีเชื้อสายเจ้าเท่านั้น และแกะได้เฉพาะวันที่กำหนด ในฤกษ์ที่กำหนดเท่านั้น

เชื่อกันว่า แมลงภู่คำ ให้คุณทางโชคลาภ เมตตา ส่งเสริมดวงชะตาให้มั่งคั่ง ทั้งทรัพย์สิน ยศศักดิ์ เป็นที่รักใคร่เอ็นดูของผู้คน อีกทั้งยังป้องกันคุณไสยมนต์ดำ ทั้งถ้าปรารถนาสิ่งใดให้อธิษฐานบอกกล่าวจะสมประสงค์ดังที่หวัง

ปัจจุบันมีสร้างทำออกมาหลายรูปแบบ เช่น การหล่อจากโลหะที่มีค่า ทองคำ เงิน ทองแดง ใช้ไม้มงคลต่างๆที่หาได้ นำมาแกะบ้างหล่อขึ้นรูป หรือปั๊มออกมาเป็นรูปทรงแมลงภู่ก็มีพบเห็นอยู่

การสร้างเครื่องรางแมลงภู่คำ ตามตำรา
องค์ประกอบตามตำราของแมลงภู่คำ ๕ ประการ
๑. ปะตง = รูปแมลงภู่
๒. ปะตา = น้ำผาตา (ปรอท)
๓. ปะต๊อก = ไม้ประดู่แดง
๔. ปะตอง = นมล้อ (ดุมล้อเทียมเกวียน)
๕. ประดู่ (ปะไต) = ไม้มะเขือบ้า

ชองระอา
ไม้ทนสิทธิ์แห่งพงไพร

ของทนสิทธิ์ คือวัตถุที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ มีคุณวิเศษในตัวเองโดยไม่ต้องปลุกเสกพกติดตัวได้เลย เชื่อกันว่ามีเทวดาปกปักรักษาคุ้มครอง มีทั้งในพืชและสัตว์

ชองระอาหรือพญาปล้องทอง สมุนไพรของชาวชอง หรือ กลุ่มชนดั้งเดิมของจังหวัดจันทบุรี ตราด ฉะเชิงเทรา ชาวชองมีภาษาถิ่นที่ใช้สนทนากัน เรียก ภาษาชอง ซึ่งจัดอยู่ในภาษาตระกูลออสโตรเอเชียติก สาขามอญ – เขมร

ชองระอา คือไม้เถาชนิดหนึ่ง มีรสชาติขมฝาดเป็นพิษ มีสรรพคุณทางยา ทำให้มีอาการ เมา มึน งง อาเจียน สามารถนำไปใช้ ถอนพิษได้ ไม้ชองระอา เป็นไม้มงคลที่ไว้กันของไม่ดี ลมเพ ลมพัด ชื่อ "ชองระอา" คือ คำกล่าวเปรียบเปรยถึงไม้ชนิดนี้ เนื่องจากความเชื่อที่ว่าคนชองมีความถนัดในการเล่นคุณไสยปล่อยของ แต่เมื่อมาเจอกับอิทธิฤทธิ์ของไม้ชนิดนี้ หมอคุณไสยชาวชองจำต้องถึงกับระอาเพราะต้องปล่อยของจนเบื่อ เนื่องจากปล่อยของไปเท่าไหร่ ของที่ปล่อยไปนั้นก็ไม่สามารถทำอันตรายแก่ผู้ที่พกไม้ชนิดนี้ได้

ซองระอา เป็นของขลังถอนคุณไสยได้ มีความเชื่อว่าชาวซองชำนาญทางด้านการปล่อยของทำคุณไสยยิ่งนัก จนถึงกับมีคำพูดว่าไม่มีอะไรที่พวกซองปล่อยไม่เข้า ยกเว้นก็แต่ไม้มงคลนี้ ชาวบ้านแถบนั้นเลยตั้งชื่อว่า “ซองระอา” ไม้ซองระอามีลำต้นเป็นเถาไม้เลื้อย เปลือกสีน้ำตาลเข้มปนเขียว เนื้อในสีเหลือง มีปล้องเป็นข้อๆ แบบเดียวกับปล้องอ้อย บิดตัวเป็นเกลียว ใบคล้ายใบหญ้านาง

พระธุดงค์ คนหาของป่า นิยมพกไม้ชนิดนี้ติดตัว เพราะนอกจากสามารถใช้กันและแก้คุณไสยต่างๆ อีกทั้งยังสามารถกันสัตว์มีพิษไเช่น ตะขาบ แมงป่อง ได้อีกด้วย

ปัจจุบัน พระเกจิ หรือ อาจารย์ฆราวาสต่างๆ นิยมนำมาเถาไม้ชองระอาไปทำเป็นมวลสารมงคลผสมพระเครื่อง หรือแกะเป็นวัตถุไว้สำหรับบูชา

ขอขอบคุณที่มา - พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติกาญจนาภิเษก
650