พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๑๕๐ สังขชาดก : เศรษฐีนักบุญประสบเคราะห์

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ที่ ๑๕๐ สังขชาดก
เศรษฐีนักบุญประสบเคราะห์

มีพราหมณ์ผู้หนึ่งชื่อ สังขะ อาศัยอยู่ในเมืองพาราณสี เขาเป็นคนมีเมตตาชอบช่วยเหลือผู้อื่นอยู่เสมอ เขาตั้งโรงทานไว้ ๖ แห่ง บริจาคเงินวันละ ๖๐,๐๐๐ บาท
วันหนึ่งเขาคิดว่าถ้าเอาแต่บริจาคทรัพย์อย่างเดียวสักวันก็ต้องหมดแน่ๆ จึงสั่งให้คนต่อเรือไปสุวรรณภูมิ ไปหาทรัพย์ก่อนที่จะหมด เขาบรรทุกสินค้าไปขายเต็มลำเรือ อาทิเช่น เสื้อผ้า รองเท้า ของกิน ของใช้ และอื่นๆ อีกมากมาย
เมื่อถึงเวลาออกเดินทางก็กางร่มสวมรองเท้าไปท่าเรือ ตอนกลางวันอากาศร้อนมาก พื้นทรายดั่งกับถ่านเพลิง ก่อนจะถึงเรือเขาพบพระปัจเจกพุทธเจ้า ก็รู้สึกดีใจมากที่จะได้ทำบุญทำทาน เขาถวายรองเท้ากับร่มให้พระไป
นายสังขะเดินทางลงเรือออกทะเลในวันที่ ๗ เรือล่องไปปะทะกับคลื่นพายุอย่างรุนแรง เรือแตกทะลุน้ำไหลทะลักเข้ามาในเรือ วิดน้ำออกกันไม่ทัน คนในเรือพากันแตกตื่น อ้อนวอนเทวดาให้มาช่วย แต่นายสังขะกับคนใช้ตั้งสติเอาน้ำมันทาตัว กินเนยกับน้ำตาลจนอิ่ม ขึ้นไปบนเสาเรือกำหนดทิศทาง แล้วกระโดดลงน้ำ ส่วนลูกเรือก็พากันจมน้ำตายกันหมด
นายสังขะกับคนใช้ลอยคออยู่ในน้ำถึง ๗ วัน ไม่ได้กินน้ำ ไม่ได้กินอะไรเลย วันที่ ๗ เป็นวันอุโบสถ เขาจึงรักษาอุโบสถ
นางมณีเมขลารับคำสั่งจากท้าวโลกบาลให้มาช่วยนายสังขะ เมื่อเห็นก็เกิดความสงสาร จึงเหาะถือถาดอาหารไปแล้วกล่าวว่า “ท่านอดอาหารมา ๗ วันแล้ว เรานำอาหารมาให้ จนกินซะเถิด”
นายสังขะหันไปมองแล้วกล่าวว่า “เรารักษาอุโบสถ ต้องขอบคุณในน้ำใจของท่านมาก”
คนใช้เห็นนายพูดอยู่คนเดียว จึงคิดว่าจะเพ้อเพราะอดอาหารมา ๗ วันเต็ม
“ท่านเป็นอะไรหรือเปล่า ทำไมท่านถึงเพ้อพูดอยู่คนเดียว มีสติหน่อยซิ”
นายสังขะตอบว่า “เราไม่ได้พูดคนเดียว มีคนพูดกับเรา เจ้าคงมองไม่เห็น หญิงสาวสวยถือถาดนำอาหารมาให้เรากิน แต่เราไม่กิน”
คนใช้ถามต่อว่า “ท่านไม่ถามนางล่ะว่าเป็นมนุษย์หรือเทวดา”
นายสังขะจึงถามนางว่า “ท่านเป็นใครหรือ”
นางมณีเมขลาตอบว่า “เราเป็นเทวดามาเพื่อช่วยท่านให้พ้นทุกข์ ท่านอยากได้สิ่งใดบอกเรามาเถอะ”
นายสังขะสงสัยว่าทำไมเทวดาถึงช่วยเขาจึงถามว่า “เหตุใดในยามที่ข้าลำบากอย่างนี้ จึงมีเทวดายื่นมือมาช่วย”
นางมณีเมขลาตอบว่า “เพราะท่านถวายรองเท้ากับร่มให้พระ”
เขาจึงบอกสิ่งที่อยากได้กับนางมณีเมขลา
“ข้าอยากได้เรือที่จะพาไปส่งที่เมืองพาราณสี”
นางเทพธิดานำเรือให้นายสังขะพร้อมทั้งทรัพย์สินมีค่ามากมายประเมินค่ามิได้ และพาแล่นเรือกลับเมืองอย่างปลอดภัย

นิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“คนทำดีย่อมได้ดีเสมอ”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
กลฺยาณการี กลฺยาณํ ปาปการี จ ปาปกํ
ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว (๑๕/๙๐๓)

ที่มา : นิทานชาดกจากพระไตรปิฎก : พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ ฉบับสมบูรณ์ จัดพิมพ์เผยแพร่ธรรมโดย ธรรมสภา สถาบันบันลือธรรม