พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๑๕๓ ชรูทปานชาดก : พ่อค้าโลภมาก

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๑๕๓ ชรูทปานชาดก
พ่อค้าโลภมาก

พ่อค้ากลุ่มหนึ่งนำสินค้าจำพวกและอาหารแห้งมาขายบริเวณชายแดนเป็นประจำ ตอนนี้เป็นฤดูแล้งพอดี พื้นดินแห้งแล้งน้ำก็แห้งขอดจนแทบจะไม่มีน้ำจะดื่มกิน
ระหว่างพ่อค้าเดินทางกลับก็พักกินข้าวกินน้ำริมบ่อน้ำเล็กๆ แต่พอดีน้ำที่พกติดตัวมาหมดก็เลยจะขุดน้ำในสระมาดื่ม ทุกคนช่วยกันขุดบ่อ ขุดไปขุดมาได้เพชรนิลจินดามากมาย ด้วยความโลภคนงานยิ่งขุดใหญ่ ขุดจนปากบ่อกว้างขึ้น
หัวหน้าพ่อค้าพูดขึ้นว่า “พอแล้วจะขุดไปถึงไหน แค่นี้เราก็มีมากแบ่งกันใช้ก็ได้ เราต้องรู้จักความพอดี อย่าละโมบเลย”
พวกพ่อค้าไม่เชื่อก็พากันขุดใหญ่ หวังจะได้ทรัพย์สมบัติจำนวนมาก
พญานาคที่อาศัยอยู่ในบ่อน้ำแห่งนั้นเกิดโมโห เพราะที่ที่ตนอาศัยอยู่ถูกทำลาย จึงใช้ลมจมูกเป่าพ่อค้าทั้งหมดจนตาย เว้นแต่หัวหน้าพ่อค้าคนเดียว พญานาคชื่นชมหัวหน้าพ่อค้าที่เป็นคนไม่ละโมบ รู้จักความพอดี จึงมอบอัญมณีทั้งหมดใส่เกวียนจนเต็ม ๗ เล่ม ให้หัวหน้าพ่อค้า และพากลับบ้านโดยสวัสดิภาพ
หัวหน้าพ่อค้ากลับมาตั้งหน้าตั้งตาค้าขายอย่างเป็นธรรม ตั้งโรงทานให้คนยากจน บำรุงพระพุทธศาสนาวัดวาอารามให้สมบูรณ์ จนกระทั่งถึงแก่อายุขัย เมื่อตายไปจึงได้เกิดเป็นเทวดาบนสวรรค์

นิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
กลฺยาณการี กลฺยาณํ ปาปการี จ ปาปกํ
ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว (๑๕/๙๐๓)

ที่มา : นิทานชาดกจากพระไตรปิฎก : พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ ฉบับสมบูรณ์ จัดพิมพ์เผยแพร่ธรรมโดย ธรรมสภา สถาบันบันลือธรรม