พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๑๕๔ จุลลปทุมชาดก : ปทุมราชกุมาร กษัตริย์ผู้ไม่ฆ่าใคร

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๑๕๔ จุลลปทุมชาดก
ปทุมราชกุมาร กษัตริย์ผู้ไม่ฆ่าใคร

สมัยพระเจ้าพรหมทัตเสวยราชสมบัติในกรุงพาราณสี พระองค์มีพระโอรส ๗ พระองค์ พระโอรสพระองค์โตมีพระนามว่า ปทุมราชกุมาร อีก ๖ พระองค์ไม่ปรากฏนาม
พระโอรสทั้ง ๗ มีความเฉลียวฉลาด มีเมตตากรุณา มีความเป็นผู้นำมาก พอโตขึ้นก็ทรงศึกษาที่สำนักทิศาปาโมกข์ เมื่อเรียนจบก็ได้กลับมาช่วยพระบิดาดูแลบ้านเมือง พระราชาเห็นว่าพระโอรสทั้ง ๗ นั้นมีความสามารถทั้งการเมืองและการรบ อีกทั้งยังมีข้าราชบริวารมากมาย พระองค์ทรงกลัวว่าพระโอรสจะแย่งการครองราชสมบัติจนต้องฆ่ากันเอง พระองค์ทรงรับสั่งอย่างประนีประนอมให้พระโอรสทั้งเจ็ดออกไปใช้ชีวิตของตัวเอง เมื่อใดที่พระองค์สิ้นพระชนม์แล้วค่อยกลับมารับราชสมบัติ
พระโอรสทั้งเจ็ดพระองค์เดินทางออกจากวังพร้อมกับพระชายาด้วยน้ำตานองหน้า ไปอยู่ในป่ากันดาร มีความแห้งแล้งทั้งน้ำและอาหาร จึงทำให้พระโอรสทั้งหกพระองค์สิ้นพระชนม์ เหลือปทุมราชกุมารกับพระชายาเท่านั้น พระองค์อยู่อย่างอดอยากปากแห้ง เมื่อพระชายาหิวพระองค์ก็จะกรีดเลือดให้พระชายาดื่มประทังชีวิต ทั้งสองพระองค์เดินไปเรื่อยๆ อย่างไม่มีจุดหมายปลายทาง จนพบแหล่งน้ำให้ได้ดื่มชำระร่างกายบ้าง พอดีมีผลไม้ในป่าที่พอจะกินให้คลายหิวได้บ้างทำให้มีเรี่ยวแรงที่จะสู้ต่อไป พระโอรสสร้างกระท่อมหลังเล็กๆ อยู่กับพระชายา หาอาหารในป่าพวกผลไม้มากินทุกวัน
เช้าวันหนึ่งมีเสียงร้องไห้คร่ำครวญดังมาถึงกระท่อม พระองค์ก็ทรงออกไปดู พบว่าเป็นโจรที่ถูกทหารตัดแขน มือ หู จมูก แล้วใส่เรือลอยน้ำมาด้วยความเมตตา พระองค์ทรงช่วยเหลือโจรผู้นี้รักษาบาดแผลให้จนหายดี หาอาหารผลไม้ในป่ามาให้กินทุกวัน ตอนเย็นพระองค์ออกไปหาอาหารในป่าตามปกติ ปล่อยให้โจรอยู่กับพระชายากันตามลำพัง เมื่อหญิงชายอยู่ด้วยกัน ๒ ต่อ ๒ นางเกิดชอบพอโจร จึงลักลอบเป็นชู้กัน คนเลวทั้งสองจึงวางแผนจะฆ่าพระโอรสให้พ้นทางสวาท เลยคิดว่าผลักพระองค์ให้ตกเหวตาย
ด้วยความที่พระโอรสเป็นคนดีมีศีลธรรม ไม่เคยทำร้ายใครสร้างแต่บุญ จนผลบุญส่งให้พระองค์ไม่ตาย แต่ไปติดกิ่งของต้นมะเดื่อจะลงก็ลงไม่ได้ จึงอาศัยกินผลมะเดื่อประทังความหิว
ผ่านไป ๒ วัน มีตัวเงินตัวทองมากินลูกมะเดื่อแถวนั้นพอดี แรกๆ มันกล้าๆ กลัวๆ แต่หลายวันเข้ามันเกิดคุ้นเคย จึงกล้าจะเข้ามากินลูกมะเดื่อทุกวัน จนเกิดความสงสัยว่าทำไมพระโอรสมาอยู่บนต้นไม้ ถามไปถามมาจึงรู้สาเหตุ มันเลยช่วยพระโอรสให้รอดชีวิตเพราะความสงสาร พาขึ้นหลังไปส่งหน้าเส้นทางใหญ่ แล้วบอกให้เดินตามทางเข้าป่าไป
พระโอรสเดินทางมาเรื่อยๆ จนไปถึงหมู่บ้านแห่งหนึ่ง ก็ทราบว่าพระบิดาสิ้นพระชนม์แล้ว จึงเข้ากรุงพาราณสี ไปรับการอภิเษกเป็นพระเจ้าแผ่นดินมีพระนามว่า “พระเจ้าปทุมราช”
พระองค์ทรงปกครองแผ่นดินโดยธรรม รับสั่งให้สร้างโรงทานช่วยเหลือประชาชนในทุกเรื่อง มีเมตตากรุณา ทรงบริจาคทานทุกวัน ชาวเมืองเกิดความเคารพรักใคร่ในความดีของพระองค์ยิ่งนัก ส่วนชายชั่วหญิงโฉดก็พากันเข้าเมืองมาขอทานกับชาวบ้าน นางบอกกับทุกคนว่า “ชายง่อยผู้นี้ร่วมทุกข์ร่วมสุขกันมาตั้งแต่นางยังเป็นวัยรุ่น” ชาวบ้านต่างชื่นชมว่านางเป็นคนดี ถึงสามีจะเป็นชายพิการนางก็ไม่ทอดทิ้งดูแลซึ่งกันและกันอย่างนี้ และแนะนำให้นางไปรับทานจากพระราชาที่หน้าประตูวัง
ด้วยความขี้เกียจออกเดินขอทาน ทั้งร้อนทั้งหิว นางจึงขอกระเช้าตะกร้ามา ๑ ใบ เพื่อให้สามีนั่งบนกระเช้า แล้วนางจึงแบกสามีใส่หลังไปรับทานจากพระราชา
ตอนนั้นพระราชาให้ทานอยู่ ทรงเห็นหญิงผู้นี้หน้าตาคุ้นนัก รับสั่งให้อำมาตย์เข้าไปดู
อำมาตย์ทูลว่า “เป็นหญิงดูแลสามีพิการ พระเจ้าข้า”
พระองค์เรียกให้ทั้ง ๒ เข้ามาเห็นหน้า ทรงทราบว่าเป็นชายโฉดหญิงชั่วนี่เอง ทรงรับสั่งให้เอาชายโฉดออกจากกระเช้า วางไว้ข้างๆ นางผู้หญิง ๒ ใจ นางจำพระราชาไม่ได้เลย
พระราชาตรัสว่า “ชายคนนี้เป็นอะไรกับเจ้า”
“เขาเป็นสามีคู่ทุกข์คู่ยาก เราทั้ง ๒ แต่งงานกันตั้งแต่ยังเป็นวัยรุ่นเพคะ”
พระราชา “ชายชั่วนี่หรือที่เจ้าแต่งงานด้วย”
“เพคะ”
พระราชา “เจ้ามันสารเลวจริงๆ ความจริงเจ้าเป็นธิดาของพระราชาแล้วอภิเษกสมรสกับปทุมราชกุมาร เจ้ากินเลือดเนื้อของเราจนรอดชีวิต แต่กลับมาทำร้ายเรา มิหนำซ้ำยังเป็นชู้กับโจรให้เราเจ็บใจอีก เจ้ามาหาที่ตาย นางคงคิดว่าเราตายไปแล้ว นางถึงได้มาทึ่นี่”
พระองคฺตรัสกับอำมาตย์ว่า “เจ้าจับชายโฉดหญิงชั่วไปฆ่าทิ้งซะ ตัดจมูก หู ไปโยนให้ปลากิน”
อำมาตย์ยังไม่ทันจะลงโทษคนทั้งสอง พระองค์ก็บรรเทาความโกรธลง แต่อาญาที่ชายชั่วทำไว้ ได้รับการลงโทษ จึงรับสั่งให้มัดมือมัดเท้าขังไว้ในกระเช้าจนตาย

นิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“ผู้ที่กระทำความดีสะสมบุญ ผลบุญนั้นย่อมพาความสุขมาให้”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
กลฺยาณการี กลฺยาณํ ปาปการี จ ปาปกํ
ทำดีย่อมได้ดี ทำชั่วย่อมได้รับผลชั่ว (๒๗/๘๐)
สุโข ปุณญสฺส อุจฺจโย
ความสั่งสมซึ่งผลบุญ นำสุขมาให้ (๒๕/๓๐)

ที่มา : นิทานชาดกจากพระไตรปิฎก : พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ ฉบับสมบูรณ์ จัดพิมพ์เผยแพร่ธรรมโดย ธรรมสภา สถาบันบันลือธรรม