[ข่าวมาแรง] - อนุกรรมาธิการมองปัญหานโยบายโยกย้ายถิ่นฐานไม่ปกติ รัฐยังขาดความเข้าใจ หลายกล

อนุกรรมาธิการมองปัญหานโยบายโยกย้ายถิ่นฐานไม่ปกติ รัฐยังขาดความเข้าใจ หลายกลุ่มเข้าไม่ถึงการคุ้มครอง

<span class="submitted-by">Submitted on Thu, 2024-02-08 13:27</span><div class="field field-name-body field-type-text-with-summary field-label-hidden"><div class="field-items"><div class="field-item even" property="content:encoded"><p>อนุกรรมาธิการแถลงการดำเนินงานประเด็นการโยกย้ายถิ่นฐานไม่ปกติ พบปัญหานโยบายรัฐที่ขาดความเข้าใจ ทำให้คนข้ามชาติ แรงงานหลุดจากระบบ เข้าไม่ถึงการคุ้มครอง เสี่ยงตกเป็นเหยื่อแสวงหาประโยชน์ โดยภารกิจของอนุฯ จะจบใน มี.ค. 2567 จะส่งต่อข้อเสนอถึง กมธ.การกฎหมายต่อไป</p>
<p> </p>
<p>8 ก.พ. 2567 เพจเฟซบุ๊ก The Reporters ถ่ายทอดสดออนไลน์วานนี้ (7 ก.พ.) ที่รัฐสภา คณะอนุกรรมาธิการพิจารณาศึกษาแนวทางแก้ไขปัญหาแบบยั่งยืนต่อสถานการณ์การโยกย้ายถิ่นฐานแบบไม่ปกติ โดยมี กัณวีร์ สืบแสง ประธานอนุกรรมาธิการฯ และ สส.แบบบัญชีรายชื่อ พรรคเป็นธรรม พร้อมด้วยสมาชิกอนุกรรมาธิการฯ แถลงผลการดำเนินงานกว่า 4 เดือนที่ผ่านมา ในประเด็นข้อค้นพบและปัญหาการโยกย้ายถิ่นฐานแบบไม่ปกติที่เกิดขึ้นในประเทศไทย</p>
<p style="text-align: center;">
<iframe allow="autoplay; clipboard-write; encrypted-media; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="true" frameborder="0" height="314" scrolling="no" src="https://www.facebook.com/plugins/video.php?height=314&href=https%3A%2F%2Fwww.facebook.com%2FTheReportersTH%2Fvideos%2F703659358559495%2F&show_text=false&width=560&t=0" style="border:none;overflow:hidden" width="560"></iframe></p>
<p>กัณวีร์ กล่าวเบื้องต้นว่า การโยกย้ายถิ่นฐานแบบไม่ปกติคือการที่คนเราถูกบังคับให้ออกจากบ้านเกิดประเทศตนเองไปที่ประเทศอื่นอย่างผิดกฎหมาย ซึ่งอาจจะเหตุปัจจัยเรื่องการหนีการประหัตประหาร ได้รับผลกระทบจากสงคราม และอื่นๆ โดยส่วนบุคคลเหล่านี้คือผู้ลี้ภัย แรงงานข้ามชาติที่เข้าเมืองอย่างผิดกฎหมาย หรือคนไร้รัฐไร้สัญชาติ ดังนั้น จึงมีหลายกลุ่มที่อยู่ในประเทศไทย และที่ผ่านมาเรายังไม่มีแนวทางรับมือหรือการแก้ไขปัญหาอย่างยั่งยืน และตอนนี้เมื่อเขาเข้าไม่ถึงการคุ้มครอง ก็ตกเป็นเหยื่อของการค้ามนุษย์เพิ่มเข้ามา</p>
<p>กัณวีร์ กล่าวถึงสถานการณ์และความจำเป็นว่า หลังการทำรัฐประหารพม่าปี 2564 พม่าอยู่ในสถานการณ์ความรุนแรงต่อเนื่องจนถึงปัจจุบัน ทำให้มีผู้ลี้ภัยหนีการประหัตประหารเข้ามาอยู่ในประเทศไทยจำนวนมาก หรือมีกลุ่มแรงงานข้ามชาติเข้ามาอย่างผิดกฎหมาย และเข้าไม่ถึงสิทธิขั้นพื้นฐาน เราจำเป็นต้องมองหาแนวทางการแก้ไขปัญหาทั้งการใช้กฎหมาย ระเบียบ และคำสั่งต่างๆ ที่ถูกต้อง เพราะฉะนั้น อนุกรรมาธิการฯ จึงมีการแบ่งคณะทำงานออกมาเป็น 4 คณะคือคณะผู้ลี้ภัย คณะแรงงานข้ามชาติ คณะคนไร้รัฐไร้สัญชาติ และคณะที่รวมทั้งหมด เพื่อตกผลึกและหาแนวทางการแก้ไขปัญหา</p>
<div style="text-align: center;"><img alt="" src="https://live.staticflickr.com/65535/53516410799_0c7cffd6f5_h.jpg" /></div>
<p style="text-align: center;"><span style="color:#d35400;">กัณวีร์ สืบแสง</span></p>
<h2><span style="color:#2980b9;">ต้นปัญหาแรกไทยยังไม่เข้าใจการโยกย้ายถิ่นแบบผสมผสาน</span></h2>
<p>ศิววงศ์ สุขทวี อนุกรรมาธิการ กล่าวว่า แม้ว่าประเทศไทยจะเผชิญปัญหาการโยกย้ายถิ่นฐานอย่างไม่ปกติมานานถึง 50-60 ปี แต่เป็นครั้งแรกที่ได้นำเรื่องมาพิจารณากันในสภาฯ แห่งนี้ ความสำคัญประเทศไทยด้านภูมิรัฐศาสตร์เป็นศูนย์กลางการเดินทางของภูมิภาคมาอย่างยาวนาน แต่เงื่อนไขตั้งแต่หลังสงครามอินโดจีน ความไม่สงบในประเทศเพื่อนบ้าน ความแตกต่างด้านการพัฒนาเศรษฐกิจของไทยที่ก้าวหน้ากว่าประเทศเพื่อนบ้าน และความต้องการแรงงานของไทย ทำให้เกิดปัจจัยโยกย้ายถิ่นที่มีความผสมหลากหลาย (mixed-migration) </p>
<p>ศิววงศ์ กล่าวต่อว่า แม้ว่านโยบายของรัฐไทยจะพยายามจัดการโยกย้ายถิ่นฐานอย่างไม่ปกติมาโดยตลอด แต่กลับไม่สอดคล้องกับสถานการณ์การโยกย้ายถิ่นในปัจจุบัน เมื่อพิจารณาร่วมกับสังคมไทยที่มีกำลังแรงงานลดลง และในอนาคตมีแนวโน้มที่จะลดลงมากขึ้น การโยกย้ายถิ่นฐานจึงมีความจำเป็นมากขึ้นเรื่อยๆ ความซับซ้อนของปัญหาทำให้เราพบปัญหาในหลายกลุ่มระหว่างการศึกษา เช่น แรงงานข้ามชาติที่เข้ามาทำงานเริ่มศูนย์เสียสถานะทางกฎหมาย และไม่สามารถเข้าถึงการมีฐานะทางกฎหมายมากขึ้นเรื่อยๆ จากกรอบนโยบายที่มีความซับซ้อน มีระยะเวลาที่ยาวนาน และใช้ต้นทุนที่สูงขึ้น</p>
<div style="text-align: center;"><img alt="" src="https://live.staticflickr.com/65535/53516257303_cca59c5e3b_b.jpg" /></div>
<p style="text-align: center;"><span style="color:#d35400;">ศิววงศ์ สุขทวี</span></p>
<p>กรณีผู้ลี้ภัย การที่ไทยไม่มีนโยบายรับรองผู้ลี้ภัยอย่างเป็นทางการ ทำให้คนที่มาจากประเทศเพื่อนบ้านต้องอยู่อย่างหลบๆ ซ่อนๆ และหลายคนได้รับแรงกดดันทั้งทางสังคมและทางจิตใจ และการใช้กำลังบังคับปราบปรามจากประเทศต้นทาง เรามีกลุ่มคนไร้รัฐไร้สัญชาติในชายแดนอีกหลายแสนคน หลายคนต้องใช้เวลาทั้งชีวิตเพื่อพัฒนาสัญชาติ ซึ่งเหล่านี้ทำให้ปัญหาซับซ้อน และรัฐไม่เคยแก้ไข นอกจากนี้ รัฐไทยสร้างปัญหาเหล่านี้ขึ้นมาเอง และสังคมไทยบางส่วนกำลังมีลักษณะแสวงหาผลประโยชน์จากการทำงานของผู้ที่เข้าไม่ถึงการปกป้องคุ้มครองในปัจจุบัน </p>
<h2><span style="color:#2980b9;">ปัญหานโยบายเน้นแก้ไขปัญหาสถานะเดียว ทำให้คนหลายกลุ่มหลุดจากการคุ้มครอง</span></h2>
<p>อดิศร เกิดมงคล อนุกรรมาธิการ กล่าวถึงข้อค้นพบจากการศึกษาตอนนี้ผู้ที่เข้ามาในประเทศไทยมีสถานะทางกฎหมาย 2 แบบ ผู้อพยพจากพม่าจำนวนมากที่ลี้ภัยเข้ามา ไม่สามารถมีสถานะที่ถูกกฎหมาย ทำให้ต้องขึ้นทะเบียนเป็นแรงงานข้ามชาติ ตรงนี้ทำให้เกิดปัญหา 2 สถานะที่เกิดขึ้น สถานะแบบนี้ค้นพบข้อสังเกตสำคัญคือคนที่มีหลากหลายสถานะ แต่การออกแบบนโยบายของไทยเน้นการแก้ไขปัญหาสถานะใดสถานะหนึ่ง เช่น 1. การแก้ไขปัญหาแรงงานข้ามชาติโดยไม่สนใจเรื่องการโยกย้ายถิ่นฐานผู้ลี้ภัย 2. การออกแบบนโยบายมุ่งเน้นแก้ไขปัญหาเดียวทำให้ไปลงโทษคนที่เข้าเมืองผิดกฎหมายโดยใช้ พ.ร.บ.คนเข้าเมือง กับผู้หนีภัยการสู้รบ ทำให้การอยู่ในไทยของเขาไม่ปลอดภัย และ 3. ข้อค้นพบของอนุกรรมาธิการฯ คือไทยมีกฎหมายหลายตัวที่เอื้อต่อการแก้ไขปัญหา แต่สิ่งที่เกิดขึ้นคือ พอเราไม่เข้าใจเรื่องการโยกย้ายถิ่นฐานแบบผสมผสาน มันทำให้การออกแบบนโยบายซับซ้อนมากขึ้นส่งปัญหาต่อเนื่องทำให้คนหลายกลุ่มเข้าไม่ถึงสิทธิความคุ้มครอง</p>
<p>“เราพบว่าแรงงานข้ามชาติที่ถูกกฎหมายและต้องการต่ออายุใบอนุญาตทำงานหายไปจากระบบ 7 แสนคน และผู้ลี้ภัยอีกราว 1 แสนคนที่เข้าไม่ถึงการพิจารณาสถานะทางกฎหมาย เรามีคนไร้รัฐไร้สัญชาติอีกราวนับแสนคนที่อยู่ในประเทศไทย โดยไม่มีกระบวนการดำเนินการที่ชัดเจน ดังนั้น เราประมาณการคร่าวๆ มีอีกหลายคนที่อยู่ในประเทศไทยที่เกิดจากการโยกย้ายถิ่นฐานอย่างไม่ปกติ” อดิศร กล่าว</p>
<div style="text-align: center;"><img alt="" src="https://live.staticflickr.com/65535/53515205847_e74ed2b45d_b.jpg" /></div>
<p style="text-align: center;"><span style="color:#d35400;">อดิศร เกิดมงคล</span></p>
<h2><span style="color:#2980b9;">เสี่ยงตกเป็นเหยื่อแสวงหาผลประโยชน์</span></h2>
<p>อดิศร ระบุต่อว่า ข้อสุดท้ายที่เราค้นพบคือภาวะความไม่ชัดเจนทางกฎหมาย และไม่เข้าใจการโยกย้ายถิ่นฐาน นำไปสู่การแสวงหาประโยชน์จากกลุ่มคนเหล่านี้ ในพื้นที่ทั้งในภูเก็ต และแม่สอด จ.ตาก ทำให้กลุ่มคนเหล่านี้ต้องแสวงหาการอยู่อาศัยอย่างไม่ปกติ เช่น การทำบัตรกับตำรวจ การจ่ายส่วยให้กำนันผู้ใหญ่บ้านในพื้นที่ เพื่อให้อยู่ในพื้นที่ได้ สิ่งที่มันเกิดขึ้นมันจึงกลายเป็นภาวะไม่ปกติของกระบวนการยุติธรรมทางกฎหมายด้วย </p>
<h2><span style="color:#2980b9;">โจทย์ไทยต่อไป สังคมผู้สูงวัย กำลังแรงงานกำลังจะหายไป</span></h2>
<p>อดิศร กล่าวต่อว่า โจทย์ที่สำคัญต่อไปของไทยคือความขาดแคลนกำลังคนอันเนื่องมาจากไทยเข้าสู่สังคมผู้สูงวัย ปัจจุบัน ในประเทศไทยอัตราการเกิดต่ำกว่าอัตราการตายค่อนข้างมาก ระยะยาวมันจะเกิดช่องว่าง โดยเราประมาณการว่า ในอีก 10 ปีข้างหน้าประชากรไทยจะหายไปประมาณ 1.6 ล้านคน ดังนั้น ในเมื่อเรามีกำลังคน 1 ล้านคนที่อยู่ในระบบ จะทำยังไงให้เขาเข้าเป็นส่วนหนึ่งในการสร้างสรรค์สังคมไทยได้ ซึ่งข้อมูลที่เราต้องศึกษาต่อที่ชัดเจนคือการจัดการ กฎหมายคนเข้าเมือง</p>
<h2><span style="color:#2980b9;">ข้อค้นพบลงพื้นที่ภูเก็ต อ.แม่สอด แรงงานเข้าไม่ถึงสิทธิ และเด็กข้ามชาติเข้าไม่ถึงการศึกษา</span></h2>
<p>ชวรัตน์ ชวรางกูร อนุกรรมาธิการ กล่าวถึงปัญหาที่เจอ 3 ปัญหาจากการลงพื้นที่ภูเก็ต และ อ.แม่สอด จ.ตาก 1. การเข้าไม่ถึงสิทธิการบริการขั้นพื้นฐาน ตอนไปดูงานที่ภูเก็ต เราพบว่า แรงงานจำนวนมากต้องคลอดลูกในบ้านตัวเอง หรือถ้าเกิดการระบาดโรคจากการรักษาที่ไม่มีประสิทธิภาพจริงๆ จะทำให้เกิดโรคระบาดเข้ามาในเมืองภูเก็ตหรือไม่ </p>
<p>จากการลงพื้นที่อำเภอแม่สอด สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมจังหวัดตากเขต 2 ออกประกาศ เรื่อง มาตรการเกี่ยวกับการรับนักเรียนที่ไม่มีหลักฐานทางทะเบียนราษฎรหรือไม่มีสัญชาติไทยโดยเปิดโอกาสให้โรงเรียนในเขตปฏิเสธการรับนักเรียนต่างชาติบางกลุ่มได้ ในขณะที่มีเด็กฝั่งเมียนมาประสบปัญหาสงคราม อาจจะมีพ่อแม่บางส่วนเข้ามาทำงานในเมืองไทย ต้องดึงลูกหลานมาด้วยเพื่อความปลอดภัย แต่เด็กเหล่านี้กำลังเข้าไม่ถึงการศึกษาในไทย</p>
<div style="text-align: center;"><img alt="" src="https://live.staticflickr.com/65535/53516522925_edc42afd2f_b.jpg" /></div>
<p style="text-align: center;"><span style="color:#d35400;">ภาพบรรยากาศการลงพื้นที่ อ.แม่สอด จ.ตาก</span></p>
<h2><span style="color:#2980b9;">ผู้ลี้ภัยเดิมเข้าไม่ถึงสิทธิแม้อยู่ไทยมา 40 ปี</span></h2>
<p>ชวรัตน์ ระบุต่อว่า สถานะบุคคลของผู้ลี้ภัยเดิมที่อยู่ในค่ายผู้ลี้ภัย 9 แห่งชายแดนไทย-เมียนมา กลุ่มนี้ไม่มีสถานะเลยแม้อยู่ประเทศไทยมา 40 ปี ไม่มีใครมีสถานะทำให้เขาไม่ได้รับการคุ้มครองทั้งจากต่างประเทศและประเทศไทย และเข้าไม่ถึงสิทธิต่างๆ ได้เลย</p>
<p>ชวรัตน์ กล่าวว่า ข้อค้นพบประการต่อมา พ.ร.บ.คนเข้าเมือง ไม่สอดคล้องกับบริบทการโยกย้ายถิ่นฐานที่เปลี่ยนแปลงทั่วโลก มันส่งผลให้เกิดการลิดรอนสิทธิ และถูกใช้เพื่อการปราบปราม จับกุม คุมขัง และส่งกลับ โดยเราไม่ได้มองเรื่องสิทธิมนุษยชน สิทธิมนุษยธรรม และการพัฒนา</p>
<div style="text-align: center;"><img alt="" src="https://live.staticflickr.com/65535/53516257343_ee0257ab3d_b.jpg" /></div>
<p style="text-align: center;"><span style="color:#d35400;">ชวรัตน์ ชวรางกูร</span></p>
<h2><span style="color:#2980b9;">เสร็จสิ้นภารกิจ มีนา 67 ส่งข้อเสนอแนะ กมธ. </span></h2>
<p>กัณวีร์ ข้อเสนอเรื่องการโยกย้ายถิ่นฐานนั้นจะเสร็จสิ้นภารกิจในกลางเดือนมีนาคม 2567 ข้อเสนอแนะจะนำไปสู่การพิจารณาของกรรมาธิการการกฎหมาย การยุติธรรมและสิทธิมนุษยชน และลองดูว่าเราจะเสนอสภาผู้แทนราษฎรอย่างไร ถ้าสภาฯ เห็นชอบ จะนำไปสู่การเสนอรัฐบาล หรือ ครม. ต่อไป</p>
<p>กัณวีร์ กล่าวต่อว่า หลายคนอาจมีคำถามทำไมเราต้องทำงานกับคนกลุ่มนี้ อันนี้จริงๆ แล้วเป็นการพัฒนาการเมืองไทย และเราจะพัฒนาการเมืองไทยได้อย่างไร ถ้าเราไม่มองมนุษย์เป็นมนุษย์ กมธ. จะทำให้เราเห็นว่าเราได้มนุษย์อย่างเป็นมนุษย์แล้ว </p>
<p>หลังจากนั้น อนุกรรมาธิการฯ ได้เปิดโอกาสให้สื่อมวลชนซักถามต่อไป </p>
</div></div></div><div class="field field-name-field-variety field-type-taxonomy-term-reference field-label-hidden"><div class="field-items"><div class="field-item even"><a href="/category/%E0%B8%82%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%A7" typeof="skos:Concept" property="rdfs:label skos:prefLabel" datatype="">/url]</div><div class="field-item even"><a href="/category/%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B8%AA%E0%B8%AD%E0%B8%94" typeof="skos:Concept" property="rdfs:label skos:prefLabel" datatype="">แม่�https://fb.me/prachatai : ทวิตเตอร์ https://twitter.com/prachatai : LINE ไอดี = @prachatai</div></div></div>

https://prachatai.com/journal/2024/02/107971