พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๑๕๖ ครหิตชาดก : พรานป่ากับพญาวานร

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๑๕๖ ครหิตชาดก
พรานป่ากับพญาวานร

เมื่อครั้งอดีต พระเจ้าพรหมทัตครองราชสมบัติอยู่ในกรุงพาราณสี ครั้งนั้นยังมีลิงฝูงหนึ่งอาศัยอยู่ในป่าหิมพานต์ วันหนึ่งพรานป่าจับพญาวานรได้แล้วนำไปถวายพระราชา พระราชาเลี้ยงดูลิงอย่างดี หัดให้เรียนรู้ภาษาและพฤติกรรมของมนุษย์ จนทำตามอย่างมนุษย์ได้ทุกอย่าง จนพระองค์เกิดความเมตตาสงสาร มีรับสั่งให้พรานป่านำไปปล่อยให้อยู่ในป่าตามเดิม เพื่อจะได้มีความสุขอย่างแท้จริง
เมื่อกลับไปเข้าฝูง พวกลูกถามว่าไปอยู่ที่ไหนมาตั้งนาน พญาวานรก็ตอบว่า “ข้าไปอยู่ในวังมาจนรู้ภาษาและพฤติกรรมของมนุษย์ได้ดี”
บริวารถามว่า “แล้วท่านออกมาได้อย่างไรล่ะ”
พญาวานรตอบว่า “มนุษย์ชอบใจเราจึงปล่อยออกมา”
จากนั้นบริวารก็ขอร้องให้พญาวานรเล่าเรื่องราวของมนุษย์ พญาวานรจึงเล่าว่า “พวกมนุษย์ ไม่ว่าจะเป็นคนชั้นไหน ล้วนแล้วแต่โง่เขลา ไม่รู้จักธรรมะ พูดกันแต่เรื่องเงินๆ ทองๆ ทั้งวันทั้งคืน”
ในเรือนหลังหนึ่งมีเจ้าเรือนอยู่สองคน ในสองคนนั้น คนหนึ่งไม่มีหนวด แต่มีนมห้อยยาน เกล้าผมมวยแล้วเจาะหูเขาซื้อมาด้วยทรัพย์ เจ้าของเรือนผู้นั้นย่อมกล่าวเสียดแทงคนในเรือนนั้นตั้งแต่แรกมาอยู่
วานรทั้งหมดได้ฟังดังนั้น เอามือทั้งสองปิดหูจนแน่น กล่าวว่า “เจ้าอย่าพูดเลย พวกเราฟังสิ่งไม่ควรฟัง”
ติเตียนที่นั้นว่า “พวกเราฟังสิ่งที่ไม่ควรฟังในที่นี้แล้วพากันไปในที่อื่น

นิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“คนในโลกส่วนใหญ่คิดแต่จะอยากได้โน่นได้นี่เป็นสำคัญ ที่จะคิดถึงธรรมะนั้นมีน้อย”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
ตณฺหาย นียติ โลโก
โลกถูกความอยากนำไป (๑๕/๕๓)

ที่มา : นิทานชาดกจากพระไตรปิฎก : พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ ฉบับสมบูรณ์ จัดพิมพ์เผยแพร่ธรรมโดย ธรรมสภา สถาบันบันลือธรรม