พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๑๖๐ มิคาโลปชาดก : โทษของคนหัวดื้อ

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๑๖๐ มิคาโลปชาดก
โทษของคนหัวดื้อ

ในอดีตกาล พระเจ้าพรหมทัตเป็นพระราชาอยู่ในกรุงพาราณสี พระโพธิสัตว์เกิดเป็นแร้ง ชื่อ อปรัณ อาศัยอยู่บนเขาคิชฌกูฏ พร้อมหมู่แร้ง มีลูกชื่อ มิคาโลปะ ลูกของมันบินสูงมาก แร้งทั้งหลายจึงบอกอปรัณ
อปรัณรู้ดังนั้นจึงเรียกลูกมาถาม และตักเตือนว่าเจ้าจงอย่าบินสูงมาก และอย่าไปในที่ที่ไม่ใช่ถิ่นของเรา อย่าคิดว่าตนเก่งพอที่จะต้านแรงลมได้นะ เคยมีนกหลายตัวทำเช่นนี้ก็ตกลงมาตายนักต่อนัก
มิคาโลปะไม่เชื่อคำที่พ่อสอนมันบินไปบนอากาศและออกนอกเขตแดนของตน จึงถูกลมพัดตกลงมาจนร่างกายแหลกออกเป็นชิ้นเล็กๆ
แร้งมิคาโลปะไม่ปฏิบัติตามคำสั่งของแร้งแก่ชื่ออปรัณผู้เป็นพ่อ บินเลยลมกาลวาตไป ตกอยู่ในอำนาจของลมเวรัมภวาต เมื่อแร้งคามิโลปะไม่ปฏิบัติตามโอวาททั้งลูกทั้งเมียของมันและแร้งอื่นๆ ที่เป็นลูกน้องทั้งหมดถึงความพินาศแล้ว ผู้ไม่สำนึกถึงคำสอนของผู้เฒ่าทั้งหลายก็ฉันนั้นเหมือนกัน ประพฤติเลยขอบเขตก็เดือดร้อน

นิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“นิคฺคยฺหวาทึ เมธาวี นิธีนํ ว ปวตฺตารํ ยํ ปสฺเส วชฺชทสฺสินํ
ตาทิสํ ปณฺฑิตํ ภเช ตาทิสํ ภชมานสฺส เสยฺโย โหติ น ปาปิโยฯ”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
ถ้าพบนักปราชญ์ที่คอยว่ากล่าวตักเตือนชี้ข้อบกพร่อง
เสมือนผู้บอกขุมทรัพย์ ควรคบหาบัณฑิตเช่นนั้น
เพราะเมื่อคบหาคนเช่นนั้น จะมีแต่ความเจริญ ไม่มีความเสื่อม (๒๕/๗๖)

ที่มา : นิทานชาดกจากพระไตรปิฎก : พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ ฉบับสมบูรณ์ จัดพิมพ์เผยแพร่ธรรมโดย ธรรมสภา สถาบันบันลือธรรม