พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๒๒๓ จตุมัฏฐชาดก : ผู้เลวทราม ๔ อย่าง

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๒๒๓ จตุมัฏฐชาดก
ผู้เลวทราม ๔ อย่าง

ในอดีตกาล ครั้งพระเจ้าพรหมทัตเสวยราชสมบัติในกรุงพาราณสี พระโพธิสัตว์ได้เกิดเป็นรุกขเทวดาอยู่ในป่า ครั้งนั้นลูกหงส์สองตัวออกจากภูเขาคิชฌกูฏ จับที่ต้นไม้นั้นแล้วไปหาอาหาร เมื่อบินกลับก็พักอยู่ที่ต้นไม้นั้นเอง แล้วกลับไปสู่ภูเขาคิชฌกูฏ เมื่อเวลาผ่านไป หงส์สองตัวก็มีความคุ้นเคยกับรุกขเทวดา เมื่อบินผ่านไปมาต่างก็ชอบสนทนาธรรมกันและกันแล้วก็หลีกไป
   อยู่มาวันหนึ่ง เมื่อหงส์ทั้งสองจับอยู่บนยอดไม้สนทนากับรุกขเทวดา สุนัขจิ้งจอกตัวหนึ่งยืนอยู่ใต้ต้นไม้นั้น เมื่อจะสนทนากับลูกหงส์เหล่านั้นจึงกล่าวว่า
   “ท่านทั้งสองพากันไปบนค่าคบไม้สูงๆ ปรึกษากันในที่ลับ ไม่เข้าท่าเลย เชิญท่านลงมาปรึกษากันข้างล่างเถิด พญาเนื้อจักได้ฟังบ้าง”
   เมื่อนกทั้งสองได้ฟังจิ้งจอกพูดก็เกิดความไม่พอใจ คิดว่าสุนัขจิ้งจอกไม่คิดอยากจะสนทนากับพวกเราจริงๆ หรอก มันน่าจะมีอะไรแน่ๆ นกทั้งสองจึงบินกลับเขาคิชฌกูฏ
   รุกขเทวดาจึงกล่าวว่า “คนดีๆ เขาจะคุยกันมันไม่เกี่ยวกับคนชั่วอย่างพวกเจ้าหรอก”

ธรรมนิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“จงระวังศัตรูที่แฝงมาเป็นมิตร”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
สงฺเกเถว อมิตฺตสฺมึ มิตฺตสฺมิมฺปิ น วิสฺสเส
อภยา ภยมุปฺปนฺนํ อปิ มูลานิ กนฺตติฯ
ควรระแวงคนที่มิใช่มิตรไว้ให้ดี แม้ในมิตรเอง ก็ไม่ควรไว้วางใจ
พิษภัยที่เกิดจากคนที่เราคิดว่าไม่มีพิษภัยนั้น ย่อมตัดถึงรากเหง้าทีเดียว (๒๗/๑๘๐)

คัดจาก : หนังสือ พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ ฉบับสมบูรณ์ / จัดพิมพ์เพื่อเผยแพร่พระพุทธศาสนาขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า โดย สถาบันบันลือธรรม