"สิงหราช" ในบริบทของ "สัตว์หิมพานต์"

ภาพจากวัดมณีวงศ์ ต.ดงละคร อ.เมือง จ.นครนายก

สิงหราช

"สิงหราช" หมายถึง สัตว์ในตำนานที่ดุร้ายและมีพละกำลังมาก ในอินเดีย เป็นสัญลักษณ์ของราชาแห่งสรรพสัตว์และกษัตริย์

ในบริบทของ "สัตว์หิมพานต์" หมายถึง สัตว์ในตำนานที่มีลักษณะคล้ายสิงโต แต่มีความพิเศษแตกต่างจากสิงโตทั่วไป แบ่งออกเป็น ราชสีห์ (สิงโตแท้) และ สิงห์ผสม (สัตว์ลูกผสม)

ราชสีห์มี ๔ ชนิด ได้แก่ บัณฑุราชสีห์, กาฬสีหะ, ไกรสรราชสีห์, และติณสีหะ ส่วนสิงห์ผสมมีหลากหลายรูปแบบ เช่น คชสีห์ (สิงห์ผสมช้าง), สิงหพานร (สิงห์ผสมลิง).

- ไกรสรราชสีห์ คือ ราชสีห์ขาว ในตำนานกล่าวว่าไกรสรราชสีห์เป็นสัตว์ที่มีพละกำลังแรงกล้า เป็นนักล่าชั้นเยี่ยมและกินสัตว์ใหญ่น้อยเป็นอาหาร

- กาละราชสีหะ (กาฬสีห์) คือ ราชสีห์ดำ กินพืชเป็นอาหารเท่านั้น กาฬสีหะมีกายดำสนิท และใหญ่ราวโคหนุ่ม (คำว่า “กาฬ” แปลว่าดำ) ถึงแม้กาฬสีหะจะกินเฉพาะพืช แต่ก็ใช่ว่าจะมีกำลังน้อยกว่าราชสีห์ชนิดอื่น ราชสีห์ทุกชนิดมีเสียงคำรามอันทรงพลัง ในตำนานกล่าวว่าเพียงเสียงคำรามของราชสีห์ก็สามารถทำให้สัตว์อื่นเจ็บได้

- ตินสีหะ (ติณณสีหะ) คือ ราชสีห์แดง เป็นราชสีห์อีกชนิดที่กินแต่พืชเป็นอาหาร มีเท้าเป็นกีบแบบม้า

บัณฑุราชสีห์ (บัณฑรสีห์) คือ ราชสีห์เหลือง มีผิวกายสีเหลือง เป็นสัตว์กินเนื้อ บัณฑุราชสีห์จัดได้ว่าเป็นสัตว์นักล่าขนาดใหญ่สัตว์ ที่ถูกล่า มีตั้งแต่สัตว์ประเภทกวาง ควาย ช้าง หรือแม้แต่มนุษย์ ในเอกสารที่มีเรื่องราวเกี่ยวกับป่าหิมพานต์ระบุว่า มีร่างกายเหมือนสีใบไม้เหลืองและใหญ่เท่ากับวัวหนุ่ม