กิจปฏิบัติของพระโพธิสัตว์ 37 ประการ

กิจปฏิบัติของพระโพธิสัตว์ 37 ประการ
โดย งุลจู ท็อกเม ซังโป

ขอนอบน้อมแด่พระโพธิสัตว์โลเกศวร!

ข้าพเจ้ากราบด้วยกายวาจาและใจ โดยความเคารพแด่ท่านอาจารย์ผู้ยิ่งใหญ่ และพระอวโกลิเตศวรผู้ปกป้อง ผู้ซึ่งได้สำนึกว่าทุกปรากฎการณ์มิได้มาหรือได้ไปและได้ตั้งใจเป็นหนึ่งเดียวสำหรับสิ่งมีชีวิตทั้งหลายทั้งปวงตลอดเวลา

พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทั้งหลาย ผู้ทรงเป็น จุดกำเนิดของประโยชน์และความสุข ทรงเกิดขึ้นจากการสำเร็จพระธรรมอันประเสริฐ และเนื่องจากการสำเร็จนี้ขึ้นอยู่กับการรู้ถึงการปฎิบัติธรรม ข้าพเจ้าจะอธิบายกิจปฎิบัติของพระโพธิสัตว์

1 ในขณะนี้ ซึ่งได้อยู่ในกายอันไม่ต้องทำงานหนักและและมีโอกาสอันดี อันได้มาโดยยาก การตั้งใจฟัง ตั้งใจคิดใตร่ตรอง และตั้งสมาธิทั้งคืนและวัน เพื่อปลดปล่อยตนเองและผู้อื่นให้หลุดพ้นการเวียนว่ายตายเกิด คือกิจปฎิบัติของพระโพธิสัตว์

2. จิตของผู้ที่ที่ยึดติดกับคนรักระร่ำกระสายดุจสายน้ำ จิตของผู้ที่เกลียดชังศัตรูเผาใหม้ดั่งเช่นไฟ จิตของผู้ที่โง่เขลา หลงลืมไปว่าจะรับอะไรไว้ และจะทิ้งอะไร เต็มไปด้วยความบดบัง การไม่ยึดติดกับสิ่งต่างๆคือกิจปฎิบัติของประโพธิสัตว์

3. เมื่อละเว้นจากสถานที่ที่เป็นอันตราย ความรู้สึกยุ่งเหยิงต่างๆจะค่อยๆ ลดน้อยลงไป การปราศจากความไขว้เขวจะทำให้ความอุตสาหะในทางที่ดีเพิ่มขึ้น เมื่อมีจิตใจที่แจ่มแจ้งบริสุทธิ์ การเข้าใจหลักธรรมอันแจ่มชัดแน่นอนก็จะเกิดขึ้น การฝึกฝนโดยปราศจากความไขว้เขวคือกิจปฎิบัติของประโพธิสัตว์

4. เพื่อนที่มีความสัมพันธ์คบหาสมาคมกันมานานก็จะจากกันไป ทรัพย์สมบัติและสิ่งที่ครอบครองมาด้วยความพยายามก็จะต้องละทิ้งไป วิญญาณซึ่งเป็นแขกพักอาศัยอยู่ในกายก็จะออกจากกายไป การไม่ยึดติดกับชีวิตนี้คือกิจปฎิบัติของประโพธิสัตว์

5. เมื่อไปพัวพันกับคนพาล (อกุศล) พิษสามประการเพิ่มขึ้น กิจในการฟัง ในการไตร่ตรอง ในการทำสมาธิก็จะลดถอยลง ความเมตตา และความกรุณาก็จะหมดสิ้นไป การละทิ้งการคบหากับคนพาลคือกิจกฎิบัติของพระโพธิสัตว์

6. เมื่อไว้วางใจในกัลยาณมิตรผู้เจริญธรรมกับปัญญา ความบกพร่องก็จะหมดไป คุณสมบัติดีๆก็จะเจริญงอกงามคล้ายดวงจันทร์ที่กำลังจะเต็มดวง การคบหาและยึดมั่นในกัลยาณมิตรผู้เจริญธรรมและปัญญามากกว่ายึดมั่นในกายของตนเองคือกิจปฎิบัติของพระโพธิสัตว์

7. แม้แต่เทพเทวดาก็ยังถูกจองจำอยู่ในคุกของเวียนว่ายตายเกิด แล้วพวกเขาจะมาปกป้องผู้อื่นได้อย่างไร ดังนั้นเมื่อหาที่พึ่ง จงพึ่งพระรัตนตรัยที่ไม่มีความหลอกลวง นี่คือกิจปฎิบัติของประโพธิสัตว์

8. พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงกล่าวไว้ว่าความทุกข์อันไม่อาจทนทานได้ในอบายภูมิทั้งสามเป็นผลของการการทำชั่ว เพราะฉะนั้น การละเว้นการทำชั่วแม้จะเป็นภัยแก่ชีวิตของตนเอง คือกิจปฎิบัติของประโพธิสัตว์

9. ความเพลิดเพลินสนุกสนานในกามาวจรภูมิทั้งสาม เปรียบดั่งน้ำค้างบนปลายใบไม้ จะหายไปในช่วงพริบตา การปฎิบัติให้บรรลุถึงสถานะที่มั่นคงถึงการหลุดพ้นอันไม่เปลี่ยนแปลงคือกิจปฎิบัติของพระโพธิสัตว์

10. เมื่อแม่ทั้งหลายที่ได้เคยดูแลเราเป็นอย่างดีนับตั้งแต่ห้วงเวลาที่ไม่มีจุดกำเนิดกำลังทนทุกข์ทรมาน ความสุขของเราเองจะมีประโยชน์อันใดเล่า? เพราะฉะนั้น การมุ่งหมายเห็นแก่ประโยชน์ของผู้อื่นเป็นที่ตั้งเพื่อช่วยให้ทุกชีวิตอันไม่มีประมาณได้หลุดพ้นคือกิจปฎิบัติของพระโพธิสัตว์

11. ความทุกข์ทั้งหลายทั้งปวงไม่มีข้อยกเว้น เกิดขึ้นจากความต้องการความสุขเพื่อตัวเราเอง พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงเกิดขึ้นจากจิตที่เห็นแก่ความสุขของผู้อื่นเป็นที่ตั้ง การแลกเปลี่ยนความสุขของเรากับความทุกข์ของผู้อื่น คือกิจปฎิบัติของพระโพธิสัตว์

12. แม้ว่าผู้อื่น ซึ่งถูกชักจูงด้วยความโลภจักได้ลักทรัพย์ทั้งหมดของเราไป หรือทำให้ทรัพย์ของเราถูกขโมยไป การอุทิศร่างกาย ทรัพย์สิน และบุญบารมีที่ได้สะสมตลอดกาลทั้งสามให้แก่คนเหล่านั้นคือกิจปฎิบัติของพระโพธิสัตว์

13. แม้ว่าผู้อื่นจะมาตัดศรีษะของเรา ในขณะที่เราปราศจากความผิดแม้แต่น้อยนิด การน้อมรับการกระทำอันชั่วร้ายของเขาทั้งปวงมาไว้ที่ตัวเราด้วยพลังแห่งความกรุณาคือกิจปฎิบัติของพระโพธิสัตว์

14. แม้บางคนจะด่าว่าร้ายเราต่างๆนานาด้วยการป่าวประกาศไปทั่วทั้งหนึ่งพันล้านโลก การพูดถึงคุณงามความดีของผู้นั้นด้วยจิตที่เปี่ยมไปความรักความโอบอ้อมอารี คือกิจปฎิบัติของประโพธืสัตว์

15. แม้จะมีผู้เปิดโปงความผิดทั้งหลายของเรา หรือพูดถึงเราในทางลบต่อหน้าสาธารณชน การแสดงความเคารพต่อคนผู้นั้น และมองเขาผู้นั้นเป็นกัลยาณมิตรผู้เป็นผู้ร่วมเดินทางสู่การหลุดพ้นคือกิจปฎิบัติของพระโพธิสัตว์

16. แม้บางคนที่เราเคยดูแลเหมือนเป็นลูกของเราเองมามองว่าเราเป็นศัตรู การดูแลรักษาเขาด้วยความรักใคร่เปรียบเสมือนแม่ที่ดูแลลูกด้วยความรักเมื่อลูกป่วยคือกิจปฎิบัติของประโพธิสัตว์

17. แม้ว่ามีคนที่เท่ากันหรือด้อยกว่ามาดูถูกเราด้วยความหยิ่งยโส การยกเขาผู้นั้นไว้เหนือกระหม่อมด้วยความเคารพอย่างสูงดุจดังเคารพอาจารย์ของเราคือกิจปฎิบัติของพระโพธิ์สัตว์

18. แม้ชีวิตของเราจะยากจน ถูกนินทาว่าร้ายจากผู้อื่นอยู่เสมอ เป็นทุกข์จากการเจ็บป่วยที่ร้ายแรง ทั้งเจ็บป่วยทางกาย และถูกภูตผีปีศาจทำร้าย การไม่มีความรู้สึกท้อแท้และน้อมรับเอาความชั่วร้ายและความเจ็บปวดของสิ่งมีชีวิตทั้งปลายทั้งปวงไว้คือกิจปฎิบัติของพระโพธิสัตว์

19. แม้เราอาจจะมีชื่อเสียงและมีผู้อื่นมากมายมาเคารพยกย่อง และร่ำรวยดุจดั่งเทพแห่งทรัพย์ การประจักษ์ว่าโชคลาภทั้งหลายในโลก ไม่มีแก่นสาร การปราศจากความหยิ่งทะนงคือกิจปฎิบัติของประโพธิสัตว์

20. ในยามที่ไม่สามารถปราบความโกรธและความเกลียดชังภายในตัวเราแม้ว่าจะสามารถปราบศัตรูภายนอกได้ ก็จะมีแต่ศัตรูเพิ่มมากขึ้น การเอาชนะจิตใจของเราให้สงบได้ด้วยกองทัพแห่งความเมตตาและความกรุณา คือกิจปฎบัติของประโพธิสัตว์

21. ความสุขจากความรู้สึกภายนอกต่างๆเปรียบเสมือนน้ำเค็ม ที่ยิ่งดื่มมากก็ยิ่งเกิดความกระหายมาก การปลดปล่อยสิ่งที่ทำให้เกิดการยึดติดคือกิจปฎิบัติของพระโพธิสัตว์

22. ทุกๆอย่างที่เกิดขึ้นเป็นเพียงจิตของตนเอง ตั้งแต่เริ่มแรกจิตปราศจากการปรุงแต่งใดๆ การเข้าใจเรื่องนี้และไม่ยึดติดกับการแยกแยะเนื้อเรื่อง-วัตถุต่างๆคือกิจปฎิบัติของพระโพธิสัตว์

23. เมื่อพบกับความสนุกสนานเพลิดเพลิน แม้ว่าจะสวยงามดังสายรุ้งในฤดูร้อน พึงอย่าเข้าใจว่าเป็นสิ่งที่เที่ยงแท้ การไม่มองสิ่งเหล่านี้ว่าเป็นของจริง และการละทิ้งในการยึดติดคือกิจปฎิบัติของพระโพธิสัตว์

24. ความทุกข์ต่างๆเปรียบเสมือนการตายของเด็กในความฝัน การหลงคิดไปว่าสิ่งลวงต่างๆเป็นจริงทำให้เราเหนื่อยล้า ดังนั้น เมื่อพบกับเหตุการ์ณที่ไม่พึงประสงค์ ให้มองว่าเป็นสิ่งลวง นี่คือกิจปฎิบัติของพระโพธิสัตว์

25.เมื่อจำต้องสละแม้ร่างกายของเราเมื่อเรามุ่งตรงสู่พระนิพพาน แล้วจะมีเหตุอันใดที่ต้องกล่าวถึงวัตถุภายนอกเล่า เพราะฉะนั้น การบำเพ็ญทานและความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่โดยไม่หวังผลตอบแทนหรือไม่หวังผลบุญคือกิจปฎิบัติของพระโพธิสัตว์

26. หากขาดเสียซึ่งศีลแล้ว ก็จะไม่สามารถแม้บรรลุจุดประสงค์ของตนเอง ดังนั้นความปราถนาที่จะสนองความประสงค์ของผู้อื่นก็ยิ่งเป็นเรื่องตลก เพราะฉะนั้น การรักษาศีลโดยปราศจากความปราถนาในทางโลกคือกิจปฎิบัติของพระโพธิสัตว์

27. สำหรับพระโพธิสัตว์ที่ปรารถนาความสุขจากพระธรรมนั้น ทุกๆคนที่ก่อให้เกิดภัยอันตรายเป็นดั่งทรัพย์สมบัติอันมีค่า เพราะฉะนั้นการฝึกฝนขันติโดยปราศจากความมุ่งร้ายใดๆคือกิจปฎิบัติของพระโพธิสัตว์

28. แม้พระสาวกและพระปัจเจกพุทธเจ้า ผู้ซึ่งบรรลุถึงการปฏิบัติเพื่อประโยชน์ของตนเอง ก็ยังเพียงพยายามราวกับกำลังจะดับไฟที่กำลังไหม้อยู่บนศีรษะ เมื่อเห็นเช่นนี้แล้ว การปฏิบัติวิริยะ การขยันหมั่นเพียร อันเป็นบ่อเกิดของคุณลักษณอันดีงาม เพื่อยังประโยชน์แก่สิ่งที่มีชีวิตทั้งหลายทั้งปวง คือกิจปฎิบัติของพระโพธิสัตว์

29. เมื่อเข้าใจแล้วว่ากิเลสต่างๆถูกทำลายได้ด้วยญาณอันเกิดจากสมถสมาธิ และการฝึกฝนสมาธิอันพ้นไปจากอรูปฌานทั้งสี่อย่างสมบูรณ์คือกิจปฎิบัติของพระโพธิสัตว์

30. หากขาดเสียซึ่งปัญญา การตรัสรู้ที่สมบูรณ์แบบโดยอาศัยบารมีทั้งห้าที่เหลือนั้นจะเป็นไปไม่ได้เลย ด้วยเหตุนี้ การฝึกฝนอุบายหรือเส้นทาง ด้วยปัญญาที่ไม่แบ่งแยกระหว่างมณฑลทั้งสาม คือกิจปฎิบัติของพระโพธิสัตว์

31. หากเรามีแต่เพียงรูปร่างท่าทางของผู้ปฏิบัติ แต่ไม่ตรวจสอบข้อพร่องของตนเอง จะเป็นไปได้ว่าเราอาจปฎิบัติในทางที่ตรงกันข้ามกับพระธรรม เพราะฉะนั้น การหมั่นตรวจสอบข้อบกร่องของตนเอง และการกำจัดข้อบกพร่องเหล่านั้นคือกิจปฎิบัติของพระโพธิสัตว์

32. หากเราถูกกระทบจากกิเลสต่างๆ แล้วชี้ให้เห็นถึงข้อบกพร่องของพระโพธิสัตว์องค์อื่นๆ เราเองก็จะด้อยลงไป ดังนั้น การไม่พูดถึงข้อผิดพลาดของผู้ที่ได้เข้าสู่เส้นทางของมหายาน คือกิจปฎิบัติของพระโพธิสัตว์

33. เนื่องจากลาภกับยศทำให้เกิดการทะเลาะวิวาท และทำให้ความสามารถในการฟัง การไตร่ตรองกับการตั้งสมาธิลดถอยลง การไม่ยึดติดกับบ้านเรือนของเพื่อนๆ ญาติๆ หรือผู้ให้การอุปภัมภ์ทั้งหลาย คือกิจปฎิบัติของพระโพธิสัตว์

34. เนื่องด้วยการพูดหยาบคายและเพ้อเจ้อทำให้จิตผู้อื่นไม่สงบ และทำให้ความประพฤติของพระโพธิ์สัตว์เสื่อมถอยลง การไม่พูดพยาบคายและไม่พูดเพ้อเจ้อที่ทำให้ผู้อื่นไม่พอใจคือกิจปฎิบัติของพระโพธิสัตว์

35. เมื่อกิเลสได้ฝังลึกลงไปจนเป็นนิสัย การเอาชนะกิเลสก็ทำได้โดยยาก แต่ด้วยอาวุธอันได้แก่สติ การทำลายกิเลสต่างๆเช่นโลภะได้ในทันใดที่กิเลสนั้นเริ่มเกิดขึ้นมา คือกิจปฎิบัติของพระโพธิสัตว์

36. โดยสรุปแล้ว ไม่ว่าเราจะทำอะไรอยู่ก็ตาม เราควรถามตัวเองว่าจิตของเรากำลังอยู่ในสภาวะใด การตอบสนองจุดมุ่งหมายของผู้อื่นด้วยการมีสติสัมปชัญญะพร้อมอยู่ตลอด คือกิจปฎิบัติของพระโพธิสัตว์

37. เพื่อการปัดเป่าความทุกข์ของสิ่งมีชีวิตทั้งหลายทั้งปวงที่ไม่มีจำนวนจำกัดด้วยปัญญาที่เข้าใจความบริสุทธิ์ของมณฑลทั้งสาม การอุทิศผลบุญที่ได้มาจากการพยายามนี้ให้แก่การตรัสรู้คือกิจปฎิบัติของประโพธิสัตว์

ข้าพเจ้าได้เขียน กิจปฏิบัติของพระโพธิสัตว์ 37 ประการ ตามคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าทั้งหลายเกี่ยวกับความหมายของพระสูตร พระตันตระและอรรถกถาต่างๆ ให้แก่ผู้ที่ต้องการฝึกฝนตนตามแนวทางของพระโพธิสัตว์

เนื่องจากสติปัญญาอันจำกัดและการศึกษาเล่าเรียนอันน้อยของข้าพเจ้า นี่ไม่ได้เป็นบทกลอนที่ไพเราะ ที่จะทำให้เหล่านักวิชาการพอใจ แต่ข้าพเจ้าก็ได้ยึดถือพระสูตรและพระพุทธพจน์ ข้าพเจ้าคิดว่ากิจปฏิบัติของพระโพธิสัตว์นี้ไม่มีข้อผิดพลาด

แต่เนื่องด้วยความด้อยสติปัญญาของข้าพเจ้า ที่จะหยั่งลงถึงก้นบึ้งของการปฏิบัติอันยิ่งใหญ่ของพระโพธิสัตว์ทั้งหลาย ข้าพเจ้าขอจึงวิงวอนพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทั้งหลาย โปรดประทานอภัยแก่ข้อผิดพลาดต่างๆ เช่นการไม่เข้ากัน หรือข้อความที่ขัดแย้งกันในบทเหล่านี้

ด้วยอำนาจของผลบุญที่เกิดขึ้นจากการประพันธ์บทเหล่านี้ ขอให้สัตว์โลกทั้งหลายที่เวียนว่ายอยู่ในสังสารวัฏ จงกอปรไปด้วยโพธิจิตทั้งสองประการ อันได้แก่โพธิจิตสมมติและโพธิจิตปรมัตถ์ และเป็นดั่งพระอวโลกิเตศวรผู้ปกป้อง ผู้ทรงไม่ดำรงอยู่ในสุดโต่งทั้งสอง อันได้แก่สังสาระและนิพพาน

บทประพันธ์นี้เขียนขึ้นมาโดยพระภิกษุท็อกเม ผู้อธิบายพระคัมภีร์และเหตุผลต่างในการปฏิบัติจำศีล ในถ้ำในงุลจู รินเจ็นเพื่อเป็นประโยชน์แก่ตัวท่านเองและผู้อื่น จากคำขอของพระการ์เช็น ตริปตรุล รินโปเช บทประพันธ์นี้ได้แปลเป็นภาษาอังกฤษสำเร็จเสร็จสิ้นในปี พ.ศ. 2542 โดยลูกศิษย์อริมา โดยเธอได้แก้ไขเพิ่มเติมในฤดูใบไม้ผลิปี พ.ศ. 2545

บทแปลภาษาอังกฤษสงวนลิขสิทธิ์โดย อริมา บทประพันธ์นี้สามารถทำไปเผยแพร่แจกแจงได้ การสงวนลิขสิทธ์นั้นเพียงเพื่อการตรวจสอบความถ่องแท้
http://1000stars.wikispaces.com/37practices