สุนทรภู่ ๖ "นิราศพระบาท"

งานของสุนทรภู่

ประเภทนิราศ - นิราศพระบาท

นิราศพระบาท เป็นนิราศคำกลอนของ สุนทรภู่ มีความยาวถึง ๔๖๒ คำกลอน นับเป็นนิราศที่ยาวมากเรื่องหนึ่งของสุนทรภู่ เป็นการบรรยายการเดินทางขณะโดยเสด็จพระองค์เจ้าปฐมวงศ์ไปนมัสการพระพุทธบาทสระบุรี (จังหวัดสระบุรี ปัจจุบัน)เมื่อวันขึ้น ๑๒ ค่ำ เดือน ๓ ปีเถาะ พ.ศ. ๒๓๕๐...ข้อมูลจากวิกิพีเดีย (:UU:)สารานุกรมเสรี

๑.
เจ้าของตาลรักหวานขึ้นปีนต้น
ระวังตนตีนมือระมัดมั่น
เหมือนคบคนคำหวานรำคาญครัน
ถ้าพลั้งพลันเจ็บอกเหมือนตกตาล

๒.
ดังศรศักดิ์ปักซ้ำระกำทรวง
เสียดายดวงจันทราพงางาม

เจ้าคุมแค้นแสนโกรธพิโรธพี่
แต่เดือนยี่จนย่างเข้าเดือนสาม
จนพระหน่อสุริยวงศ์ทรงพระนาม
จากอารามแรมร้างทางกันดาร

ด้วยเรียมรองมุลิกาเป็นข้าบาท
จำนิราศร้างนุชสุดสงสาร
ตามเสด็จโดยแดนแสนกันดาร
นมัสการรอยบาทพระศาสดา

๓.
สตรีหึงหนึ่งแพศยาหญิง
ทั้งสองสิ่งอย่าได้ชิดพิสมัย
สัญชาติชายทรชนที่คนใด
ให้หลีกไกลร้อยโยชน์อย่าร่วมทาง

๔.
แต่ทุกข์รักก็หนักถนัดอก
ถึงสักหกเจ็ดเกวียนก็เจียนเหลือ
แต่โศกรักมาจนหนักในลำเรือ
เฝ้าเติมเจือไปทุกคุ้งรำคาญครัน

๕.
ถึงบางซ่อนเหมือนเขาซ่อนสมรพี่
ซ่อนไว้นี่ดอกกระมังเห็นกว้างขวาง
เจ้าเยี่ยมหน้าออกมาหาพี่หน่อยนาง
จะลาร้างแรมไกลเจ้าไปแล้ว

๖.
ปางบุรำคำบูราณขนานนาม
ราชครามเกาะใหญ่เป็นไพรสณฑ์
ในแถวทางกลางย่านกันดารคน
นาวาดลเดินเบื้องบูรพา

โอ้กระแสแควเดียวทีเดียวหนอ
มาเกิดก่อเกาะถนัดสกัดหน้า
ต้องแยกคลองออกเป็นสองทางคงคา
นี่หรือคนจะมิน่าเป็นสองใจ

๗.
ขอใจนุชที่ฉันสุดจริตรัก
ให้แน่นหนักเหมือนพุทธรูปเลขาขำ
ถึงแสนคนจะมาวอนชะอ้อนนำ
สักแสนคำอย่าให้เคลื่อนจงเหมือนใจ

๘.
โอ้หนาวอื่นพอขืนอารมณ์ได้
แต่หนาวใจยากแค้นนี้แสนเข็ญ
ทั้งหนาวนอนไกลนุชสุดจะเย็น
ใครปะเป็นเหมือนหนึ่งข้าจะว่าจริง

๙.
ถึงบางซื่อชื่อบางนี้สุจริต
เหมือนซื่อจิตพี่ตรงจำนงสมร
มิตรจิตขอให้มิตรใจจร
ใจสมรขอให้ซื่อเหมือนชื่อบาง

๑๐.
โอ้กระแสแควเดียวทเดียวหนอ
มาเกิดก่อเกาะถนัดสกัดหน้า
ต้องแยกคลองออกเป็นสองทางคงคา
นี่หรือคนจะมิน่าเป็นสองใจ