อาทมาฏ ดาบพระนเรศวร ตำนานแห่งยอดเพลงดาบไทยชั้นสูง

อาทมาฏ ดาบพระนเรศวร ตำนานแห่งยอดเพลงดาบไทยชั้นสูง

อาทมาต, อาทมาฏ, อาตมาท, อาตมาต, อาทมารถ หรือ อาจสามารถ เป็นชื่อเรียกวิชาดาบแขนงหนึ่งของไทย
เชื่อกันว่าตกทอดมาครั้งแผ่นดินสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ตั้งแต่ยังทรงมีพระอิสริยยศ เป็น พระอุปราชวังหน้ารั้งเมืองพิษณุโลก
และตกทอดกันมาถึงผู้สืบทอดปัจจุบันจากในตัวเมืองพิษณุโลกนี่เอง
วิชาดาบแบบอาทมาฏ มีจุดเด่นอยู่ที่ความรวดเร็ว รุนแรง และเด็ดขาด สามารถสู้ได้เพียงคนเดียวต่อคู่ต่อสู้หลายคน
มีท่ารุกเป็นท่าเดียวกับท่ารับ เมื่อคู่ต่อสู้ฟันมาจะรับและฟันกลับทันที ไม่มีอะไรตายตัว มีแม่ไม้ทั้งหมด 13 ท่า
แต่ท่าที่ 13 นี้ ครูมักไม่สอนแก่ลูกศิษย์ ด้วยเกรงว่าศิษย์จะใช้ล้างครู

ซึ่งแม่ไม้ทั้งหมดยังสามารถแตกแขนงออกเป็นลูกไม้ได้อีกจำนวนนับไม่ถ้วน ได้แก่

• เสือลากหาง
• พระรามแผลงศร
• เชิญเทียนตัดเทียน
• ฟันเงื้อสีดา
• มอญส่องกล้อง
• ช้างประสานงา และ กาล้วงไส้
• ท่ายักษ์
• หงส์ปีกหัก
• สอดสร้อยมาลา
• ฟันเรียงหมอน
• ลับหอกลับดาบ
• พญาครุฑยุดนาค
• หนุมานเชิญธง

ซึ่งแม่ไม้ที่ถือว่าเป็นเด็ดขาด ได้แก่ หนุมานเหินหาว คือการกระโดดฟันที่ลำคอคู่ต่อสู้ภายในก้าวเดียว มะพร้าวทิ้งดิ่ง
คือ การกระโดดฟันที่ลำตัวคู่ต่อสู้ ใช้สำหรับคู่ต่อสู้ที่ป้องกันตัว และ ไผ่พันลำ คือ การจู่โจมฟันที่แขนหรือข้อมือ เป็นต้น
และมีท่าป้องกันตัวซึ่งเป็นท่าเบื้องต้นป้องกันทั่วทั้งตัวและเตรียมพร้อมจู่โจมอีก 3 ท่า ได้แก่
คลุมไตรภพ, ตลบสิงขร และย้อนฟองสมุทร แม่ไม้สูงสุดสำหรับผู้ที่รับขันฑ์ครูแล้วคือ "ตัดข้อตัดเอ็น"

โดยหัวใจของวิชาอาทมาฏ มีเป็นคำกล่าวที่คล้องจองกันดังนี้

อ้างถึง

มีเรื่องต้องหนี หนีไม่ได้ให้สู้ สู้ได้อย่าให้เจ็บ เจ็บได้อย่าให้ตาย

ลักษณะของดาบแบบอาทมาฏ จะเป็นดาบสองมือ (ดาบคู่) ที่สั้นและมีน้ำหนักเบา มีความคล่องแคล่ว
มีด้ามที่ยาวกว่าดาบปกติ เพื่อป้องกันข้อแขนและเส้นเอ็นของผู้ใช้ อีกทั้งสามารถใช้ผลักหรือดันคู่ต่อสู้ให้เสียหลักได้
รวมถึงใช้กระแทกกระทุ้งด้วย และด้านคมที่ต่อจากด้ามจะเป็นสันที่หนาและยาวใช้สำหรับรับ
โดยไม่ใช้ส่วนคมดาบเพราะจะทำให้ดาบบิ่นชำรุดได้ง่าย

ซึ่งหัวใจของดาบแบบอาทมาฏ มีเป็นคำที่คล้องจองกัน คือ

อ้างถึง

เขาฟันเราไม่รับ เขารับเราไม่ฟัน จะฟันต่อเมื่อเขาไม่รับ จะรับต่อเมื่อหลบหลีกไม่ทัน

นอกจากนี้แล้ว คำว่า อาทมาฏ ยังเป็นคำใช้เรียกกองทหารหน่วยลาดตระเวนหาข่าวในสมัยโบราณ คล้ายทหารสื่อสารในปัจจุบัน
โดยมากมักจะเป็นชาวมอญเนื่องจากสื่อสารได้หลายภาษา
วิชาอาทมาฏถูกอ้างอิงถึงในสื่อวัฒนธรรมร่วมสมัย อาทิ ขุนศึก นวนิยายโดย ไม้ เมืองเดิม ในปี พ.ศ. 2497
และในหนังสือการ์ตูนเรื่อง กองอาทมาตประกาศศึก ในปี พ.ศ. 2550 เป็นต้น และอ้างอิงถึงในวรรณคดีของไทยเช่น
ขุนช้างขุนแผน เช่น ตัวละคร ขุนไกรพลพ่าย ซึ่งเป็นบิดาของขุนแผน ตัวละครเอก ก็มีสถานะเป็นนายทหารสังกัดกองอาทมาฏ

อ้างอิง
- รศ.ดร.สุเนตร ชุตินธรานนท์: รายการวีรชนคนถูกลืม ตอน ปึกแผ่นแห่งชเวโบ-400 วิญญาณเดียว
- ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช. (2539). "ขุนช้างขุนแผน ฉบับอ่านใหม่". คึกฤทธิ์ ปราโมช. กรุงเทพฯ : อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง
อนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพ ศาสตราจารย์ พลตรี หม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ ปราโมช ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิสริยาภรณ์
วัดเทพศิรินทราวาส วันเสาร์ที่ 23 ธันวาคม พ.ศ. 2538 หน้า 178.