พระพุทธสรีระ : มหาบุรุษ ลักษณะ ๓๒ ประการ

พระพุทธสรีระ : มหาบุรุษ ลักษณะ ๓๒ ประการ

ผู้ที่มีมหาบุรุษลักษณะ
เป็นคำที่ใช้เรียกพระพุทธเจ้าเมื่อก่อนตรัสรู้
ลักษณะของมหาบุรุษมี ๓๒ ประการ คือ

1.	มีพระบาทราบเสมอกัน (พระบาท = เท้า)
2.	ลายพื้นพระบาทเป็นจักร (จักร = รูปลอยล้อรถ คือธรรมนำชีวิตไปสู่ความเจริญรุ่งเรือง ดุลล้อนำไป สู่ที่หมาย)
3.	มีส้นพระบาทยาย (ถ้าแบ่ง ๔ ส่วน พระชงฆ์ตั้งอยู่ในส่วนที่ ๓) (พระชงฆ์ = แข้ง)
4.	มีนิ้วยาวเรียว (หมายถึงนิ้วพระหัตถ์และพระบาทด้วย)(นิ้วพระหัตถ์ = นิ้วมือ)
5.	ฝ่าพระหัตถ์และฝ่าพระบาทอ่อนนุ่ม
6.	ฝ่าพระหัตถ์และฝ่าพระบาทมีลายดุจตาข่าย
7.	มีพระบาทเหมือนสังข์คว่ำ อัฐิข้อพระบาทตั้งลอยอยู่หลังพระบาท กลับกลอกได้คล่อง เมื่อทรงดำเนินผิดกว่าสามัญชน (อัฐิ = กระดูก ดำเนิน = เดิน)
8.	พระชงฆ์เรียวดุจแข้งเนื้อทราย
9.	เมื่อยืนตรง พระหัตถ์ทั้งสองลูบจับพระชานุ (พระชานุ = เข่า)
10.	มีพระคุยหะเร้นอยู่ในฝัก (พระคุยหะ = อวัยวะที่ลับ)
11.	มีฉวีวรรณดุจสีทอง (ฉวีวรรณ =สีผิวกาย)
12.	พระฉวีละเอียด (พระฉวี = ผิว)
13.	มีเส้นพระโลมาเฉพาะขุมละเส้น ๆ (พระโลมา = ขน)
14.	เส้นพระโลมาดำสนิทเวียนเป็นทักขิณาวัฏ มีปลายงอนขึ้นข้างบน (ทักขิณาวัฏ = วนเลี้ยวทางขวาอย่างเข็มนาฬิกา)
15.	พระกายตั้งตรงดุจท้าวมหาพรหม
16.	มีพระมังสะอูมเต็มในที่ ๗ แห่ง (คือ หลังพระหัตถ์ทั้ง ๒ และหลังพระบาททั้ง ๒ , พระอังสาทั้ง ๒, กับลำพระศอ) (พระมังสะ = เนื้อ , ชิ้นเนื้อ พระอังสา = บ่า,ไหล่ พระศอ = คอ)
17.	มีส่วนพระสรีระกายบริบูรณ์ (ล่ำพี) ดุจกึ่งท่อนหน้าแห่งพญาราชสีห์ (สรีระ = ร่างกาย)
18.	พระปฤษฎางค์ราบเต็มเสมอกัน (พระปฤษฎางค์ = ส่วนหลัง,ข้างหลัง)
19.	ส่วนพระกายเป็นปริมณฑล ดุลปริมณฑลแห่งต้นไทร(พระกายสูงเท่ากับว่าของพระองค์)(วา = เท่ากับ ๔ ศอก ประมาณ 2 เมตร)
20.	มีลำพระศอกกลมงามเสมอตลอด
21.	มีเส้นประสาทสำหรับรสพระกระยาหารอันดี
22.	มีพระหนุดุจคางแห่งราชสีห์ (โค้งเหมือนวงพระจันทร์)(พระหนุ = คาง)
23.	มีพระทนต์ ๔๐ ซี่ (ข้างละ ๒๐ ซี่) (พระทนต์ = ฟัน)
24.	มีพระทนต์เรียบเสมอกัน
25.	พระทนต์เรียบสนิทมิได้ห่าง
26.	เขี้ยวพระทนต์ทั้ง 4 ขาวงามบริสุทธ์
27.	พระชิวหาอ่อนและยาว (อาจแผ่ปกพระนลาฏใต้)(พระชิวหา = ลิ้น พระนลาฎ = หน้าผาก)
28.	พระสุรเสียงดุจท้าวมหาพรหม ตรัสมีสำเนียงดุจนกการเวก
29.	พระเนตรแจ่มใสดุจตาลูกโคเพิ่งคลอด
30.	ดวงพระเนตรแจ่มใสดุจตาลูกโคเพิ่งคลอด
31.	มีอุณาโลมระหว่างพระโขนง เวียนขวาเป็นทักขิณาวัฏ (อุณาโลม = ขนระหว่างคิ้ว)
32.	มีพระเศียรงามบริบูรณ์ดุจประดับด้วยกรอบพระพักตร์ (พระเศียร = ศีรษะ)