โฉมหน้าแห่งศรัทธา

เรื่องโดย ทอม โอนีลล์ ภาพถ่ายโดย บีนอย เ ค . เบห์ล

ความปีติยินดีมีหลายโฉมหน้า แต่มีไม่กี่โฉมที่งดงามเสมอใบหน้าซึ่งรังสรรค์ขึ้น
เมื่อ 1,500 ปีก่อน บนผนังถ้ำในอินเดียผู้ที่จะดูภาพนี้ต้องปรับสายตา

ให้ชินกับความมืดก่อน และไม่ช้าก็ยากที่จะละสายตาจากภาพชายเปลือยอก สวมมงกุฎทรงสูง
และถือดอกบัวอันบอบบางในมือหนึ่ง ลำตัวโค้งไหวราวร่ายรำตาม

บทเพลงที่มีเพียงเขาเท่านั้นพึงสดับ ใบหน้าดูสงบนิ่ง ดวงตาหลุบต่ำ ริมฝีปาก ยิ้มเยื้อนน้อยๆ ทั้งกายดูดิ่งจมอยู่ในภวังค์อันสุขเกษมใบหน้านี้แผ่รัศมีสงบเย็นตั้งแต่ศตวรรษที่ห้า

เมื่อภิกษุสงฆ์เข้ามาอาศัยในวัดถ้ำหินแห่งอชันตาซึ่งสกัดด้วยมือในตอนกลางของอินเดีย ผู้เปี่ยมสุขผู้นี้คือพระปัทมปาณีโพธิสัตว์ ผู้เป็นสัญลักษณ์แห่งความกรุณาอันไม่สิ้นสุด

ซึ่งอยู่ใกล้ทางเข้าคูหาของอารามหลังหนึ่ง เป็นทวารบาลคอยอำนวยความสงบสันติแด่ผู้มาเยือน
บีนอย เบห์ลช่างภาพและผู้สร้างภาพยนตร์ชาวอินเดียซึ่งเป็นมัคคุเทศก์ของผมกระซิบว่า

“ภาพนี้เป็นกระจกสะท้อนความศักดิ์สิทธิ์ในตัวเราครับ”

ผมกับเบห์ลขับรถจากเมืองเอารังคาบาดซึ่งอยู่ทางใต้ของกรุงมุมไบเพื่อมาชมภาพนี้ ผ่านทุ่งฝ้ายที่ไถทิ้งไว้

ดินสีดำราวกับหมึก เราหักหลบฝูงวัวที่ห้อยกระดึงกรุ๊งกริ๊งและทาเขาด้วยสีน้ำเงินและแดงราวหนึ่งชั่วโมงรถก็มาถึงจุดชมวิว
เหนือโกรกธารแม่น้ำวาโฆรา ถ้ำที่เกิดจากการสกัดหินบะซอลต์ด้วยฝีมือมนุษย์ราว 20 ถ้ำนี้

อลังการด้วยเสาหินและรูปปั้น ชวนให้นึกถึงหลุมศพและวิหารที่สลักเป็นลวดลายในเพตราเมืองโบราณ
ของจอร์แดน ความหรูหราของถ้ำอชันตา บ่งบอกว่าที่นี่เป็นศาสนสถานในพระราชูปถัมภ์

วัดถ้ำส่วนใหญ่ที่นี่สร้างขึ้นในรัชสมัยของพระเจ้าหริเศนะผู้ครอบครองอาณาเขตผืนใหญ่ในอินเดียกลาง
ช่วงกลางศตวรรษที่ห้า โดยมีพระสงฆ์หลายร้อยรูปจำวัดอยู่ที่นี่ในช่วงฤดูฝน

ระหว่างเดือนมิถุนายนถึงกันยายน โกรกธารด้านล่างจะเขียวชอุ่มด้วยพืชพรรณ สายน้ำตกหลั่งริน
จากเงื้อมผาสูงชัน ในช่วงแล้งที่สุด ดวงอาทิตย์จะแผดกล้าและก้นธารแห้งระแหง

แต่ในถ้ำกลับเย็นสบายดังทวยเทพทรงตอบรับคำอธิษฐาน ภายในถ้ำส่วนใหญ่เป็นหอสวดมนต์ (ไจตยะ)
และที่พัก(วิหาร)ห้องโถงกลางซึ่งมีเสาเรียงรายเปิดโล่งไปสู่แท่นบูชา

และยังคงมีพระพุทธรูปประดิษฐานอยู่ประตูที่อยู่ตามระเบียงด้านนอกเปิดเข้าไปสู่กุฏิพระสงฆ์
ภายในมีเพียงเตียงหินอยู่ในห้องโล่งๆ บรรยากาศทางสถาปัตยกรรมดูขรึมขลัง

จนเมื่อเรามองไปยังผนังถ้ำเพียงเหลือบมองก็เหมือนก้าวสู่อีกภพหนึ่ง คูหาที่งดงามที่สุดทั้ง 30 คูหา
ออกแบบเพื่อนำไปสู่การตรัสรู้ผนังถ้ำหลายด้านเต็มไปด้วยภาพเขียน

ที่ดลบันดาลใจเช่นภาพพระปัทมปาณี ภาพนั้น แม้จะมีจิตรกรรมอันวิจิตรงดงาม เพียงเศษเสี้ยว
ที่รอดพ้นกาลเวลาหลายร้อยปีมาได้ แต่ก็มากพอ

ทำให้เห็นภาพความสุขทางโลกและทางธรรมที่กำจายอยู่ในวัด ถ้ำแห่งนี้

อ่านเรื่องราวทั้งหมดอย่างจุใจได้จาก นิตยสารเนชั่นแนล จีโอกราฟฟิก ฉบับภาษาไทย

: http://www.ngthai.com/ngm/0802/feature.asp?featureno=5

อนุโมทนาค่ะ